Karel de Grote Hertog van Beieren (788 – 814)

In Beieren poogde Karels ontrouwe vazal, hertog Tassilo lll van Beieren, tot enkele malen toe zijn gebied aan het Frankische gezag te onttrekken. Beieren werd met gemak opgenomen in het Frankenrijk. Dit bracht wel een nieuwe dreiging met zich mee: het rijk grensde in het zuidoosten nu aan het gebied van de Turks-Mongoolse Avaren. In 791 trokken Karel's legers tegen hen ten strijde. De militaire inspanningen voor het verslaan van het Avarenrijk waren immens en duurde meer dan tien jaar.  Het Aziatische steppevolk verdween daarbij nagenoeg volledig van de aardbol .

In 794 haalde Karel zijn ongelukkige en weerspannige neef (Tassilo lll) nog eenmaal uit het klooster om ten overstaan van het Concilie van Frankfort afstand te doen van alle aanspraken op de Beierse troon. Na de afzetting van de Beierse hertog nam Karel het hertogelijk bezit in Regensburg over. De voormalige hertogshof wordt de belangrijkste koningspalts in zuid-oost Duitsland. 

Onder Karel de Grote kwam de stad Regensburg tot grote bloei en ook zijn kleinzoon Lodewijk de Duitser en keizer Hendrik ll gaven de stad nieuwe impulsen. 

Lodewijk l (de Vrome) Hertog van Beieren (814 - 829)

Op 11 september 813 werd Lodewijk mederegent en exclusieve erfgenaam van het Rijk, met de daaraan verbonden konings- en keizerstitels. Toen enkele maanden later Karel de Grote overleed werd in 816 Lodewijk door paus Stephanus IV officieel tot keizer van het H. Roomse Rijk gekroond. 

Lodewijk ll de Duitser Hertog van Beieren (829 - 865)

In 817 werd bij de Ordening van het Rijk het deelkoninkrijk Beieren toegewezen aan Lodewijks tweede zoon Lodewijk ll (dat hij pas van 829 daadwerkelijk zou besturen) terwijl zijn oudste zoon Lotharius (Lothar) tot medekeizer en tot koning van het Middenrijk (Lotharingen) werd gekroond en na de dood van zijn vader de keizerstitel zou erven en zo de absolute opperheerschappij over zijn broers Pepijn en Lodewijk bezitten. 

Na het verdelingsverdrag van Verdun kreeg Lotharius het Middenrijk (Lotharingen) en de keizerstitel. Lodewijk de Duitser werd koning van Oost-Francië en was tevens hertog van Beieren tot 865.

Hij kreeg de bijnaam de Duitser om hem te onderscheiden van zijn neef, Lodewijk II, de zoon van zijn broer Lotharius. 

Bij de opdeling van het Frankische Rijk in 843 in het Verdrag van Verdun kwam Beieren ongedeeld bij het Oost-Frankische Rijk onder Lodewijk de Duitser. Binnen het Oost-Frankische Rijk was Beieren het kernland van de koningen.

Na de dood van Lotharius in 855 werd diens Middenrijk (Lotharingen) verdeeld onder zijn drie zonen: Lotharius II kreeg Lotharingen, zijn oudste zoon Lodewijk II, Noord-Italië ((een positie die hem al toegewezen was in 839) en Karel de Jonge Bourgondië. Lodewijk ll werd in 850 gekroond tot medekeizer door paus Leo lV. Toen zijn Lotharius stierf in 855 werd Lodewijk ll de enige keizer. Na het kinderloos overlijden van zijn broer Karel van Provence in 863, ontving Lodewijk het grootste gedeelte van diens bezittingen in Bourgondië (Provence). Lodewijk had echter geen zonen en benoemde daarom zijn neef Karloman van Beieren, de oudste zoon van Lodewijk de Duitser, tot zijn opvolger en zo kwam de keizerskroon bij Duitsland terecht. 

Karloman Hertog van Beieren (865 - 876) Koning van Beieren (876 - 880)

Karloman, de oudste zoon van Lodewijk ll de Duitser, kreeg in 865 van zijn vader de titel van hertog van Beieren. In 875 erfde hij na de dood van zijn neef Lodewijk ll de keizerskroon, maar in datzelfde jaar riep Karel ll de Kale van West-Francië zich uit tot keizer. In 876 viel Karel Oost-Francië binnen. Lodewijk ll is dan te oud om in het strijdperk te treden en zijn zoon Lodewijk lll, "de Jongere" nam de honneurs waar. Op 8 oktober 876 werd Karel ll bij Andernach  verpletterend verslagen. Lotharingen werd definitief aan Oost-Francië toegevoegd. In hetzelfde jaar kwam Lodewijk ll de Duitser te overlijden. Karloman volgde toen zijn vader op als koning van Oost-Francië en koning van Beieren. Karloman werd in 877 koning van Italië. Drie jaar later overleed hij in 880. Hij had één (onwettige) zoon: Arnulf van Karinthië.

Karel ll de Kale van West-Francië werd datzelfde jaar (876) in Italië, door de Paus tot keizer gekroond. De Paus had gehoopt dat deze de orde in Italië zou herstellen, maar Karel had zijn handen vol aan zijn binnenlandse problemen en zijn veldtocht tegen Oost-Francië om Lotharingen te kunnen heroveren, wat mislukte. Karel ll overleed in 877 en werd opgevolgd door zijn zoon Lodewijk ll bijgenaamd de Stamelaar (Stotteraar). 

Een jaar later werd deze in Troyes door paus Johannes VIII gekroond (met uitzicht op een latere keizerskroning in Rome). Tijdens een samenkomst met zijn neef Lodewijk lll de Jonge van Oost-Francië tekende Lodewijk het verdrag van Meersen en bereidde (voordat een verdergaande samenwerking met de overige Karolingische vorsten werd bereikt) een veldtocht voor tegen het opstandige zuiden van zijn rijk. Lodewijk overleed te Compiègne op 10 april 879 en werd op 11 april aldaar begraven in het klooster van Notre-Dame. Hij werd opgevolgd door zijn twee oudste zoons uit zijn eerste huwelijk. 

Lodewijk III werd koning van Neustrië (West-Francië); zijn broer Carloman (879 - 884) werd koning van Aquitaine en Bourgondië. Carloman overleed in 884 aan een beenwond, opgelopen tijdens de jacht.

Rechts: Lodewijk lll van Neustrië en Carloman van Aquitaine en Bourgogne

Lodewijk lll Hertog van Beieren (880 - 882)

Lodewijk lll de Jonge, de tweede zoon van Lodewijk de Duitser was sinds de dood van zijn vader in 876 koning van Oost-Francië dat bestond uit Saksen en Thuringen. In 880 werd hij ook koning van Lotharingen en na de dood van zijn broer Karloman van Oost Francië hertog van Beieren. Lodewijk werd in 881 ziek en stierf in het begin van 882. Omdat hij geen manlijke erfgenamen had, erfde zijn broer Karel lll de Dikke Oost-Francië, Italië en Beieren. Hij erfde ook de keizerskroon. Lotharingen ging naar Arnulf van Karinthië. 

Karel lll de Dikke Hertog van Beieren (882 - 887)

Karel lll, bijgenaamd de Dikk, de broer van Lodewijk lll had na de dood van zijn vader Lodewijk ll de Duitser in 876 het koninkrijk Zwaben toegewezen gekregen. Op 12 februari 881 werd hij door paus Johannes VIII tot keizer van het Heilige Roomse Rijk gezelfd. Na de dood van Lodewijk lll in 882 werd Karel lll ook hertog van Beieren en koning van Italië. Arnulf van Karinthië werd koning van Lotharingen.

Na de dood van Carloman van West-Francië in 884  nodigen de edelen van West-Francië Karel III 'de Dikke uit om ook over West-Francië regeren. Ziekte, gebrek aan leiderschap en politiek inzicht brachten Karel III al snel in discrediet. Hij slaagde er niet in de Noormannen buiten zijn rijksgrenzen te houden en werd afgezet. 

Arnulf van Karinthië Hertog van Beieren (888 - 897)

Arnulf van Karinthië was sinds 882 koning van Lotharingen (882 - 895). In 887 werd hij in Oost-Francië tot koning verheven. Van 888 - 897 was hij tevens hertog van Beieren en van 894 - 899 koning van Italië. In West-Francië kozen de West-Frankische edelen Graaf Odo Capet van Parijs (een niet-Karolinger) als hun nieuwe koning, omdat hij had bewezen dat hij krachtdadig kan optreden in de strijd tegen de Noormannen. In 893 stelde Arnulf Luitpold van Karinthië aan als markgraaf over Karinthië en Pannonia. Op de Rijksdag te Worms blies Arnulf het koninkrijk Lotharingen voor Zwentibold nieuw leven in door zijn (onechte) zoon Zwentibold aan te stellen als koning. In 994 werd hij koning van Italië (894 - 899). Arnulf van Karinthië stierf in  899.

Hij werd in 907 als hertog van Bourgondië opgevolgd door Arnulf l, bijgenaamd de Boze, de zoon van markgraaf Luitpold van Karinthië en Cunigonde van Zwaben. Om de verdediging van Beieren te financieren, sloeg hij kerkelijke bezittingen aan, waardoor hij de bijnaam de Boze kreeg.

Hertogdom Beieren (907 - 1026)

colofon

gemaakt: 02-02-08; laatst bijgewerkt: 25-11-08