4405

Nederland (1830-1832)
Nederland (1813- 1829); Industrie en nijverheid (1800-1850); Nederland Indië
Breuk tussen Noord en Zuid Nederland
In Brussel speelde de door Brusselaren veelbezochte opera; La Muette de Portice, een melodrama over de strijd tussen Napels en de Spanjaarden. In het melodrama kwam de aria 'Heilige liefde voor het Vaderland' in voor, wat de Belgen volop meezongen. De spanningen rond deze uitingen vaderlandsliefde van de Belgen in Brussel liepen hoog op. De feestelijkheden die op touw waren gezet, vanwege de verjaardag van koning Willem I der Nederlanden op 24 augustus, werden afgelast.
Een dag later bestormden het Brusselse volk het gebouw van de National, de krant die altijd het beleid van de Koning had verdedigd, hierna trokken ze naar de woning van minister Van Maanen. Kooplieden, winkeliers en fabrikanten vormden een burgerwacht en grepen in zoadat men geen verdere schade aan de stad zou aanrichten. Ook in andere steden, vooral in Luik waren diverse opstootjes. Prins Frederik werd door zijn vader naar Brussel gestuurd om de rust te herstellen maar werd door de burgerwacht de stad uitgejaagd. De strijd voor scheiding tussen noord en zuid laaide ook buiten Brussel op. Brussel eiste een bestuurlijke scheiding tussen Nederland en België, de Koning weigerde. Het Nationaal congres van Brussel riep daarop, in oktober, de onafhankelijkheid van België uit. In december werd in Londen door de ministers van de Europese landen aangedrongen op een scheiding van Nederland en België. Koning Willem I viel later België met 10.000 man binnen en veroverde Leuven en Hasselt, maar voor korte duur omdat het Franse leger de grens met België overtrokken om de Belgen bij te staan. Nederland trok zich terug.
In het noorden van Nederland duizenden mensen in een zelfgemaakt hut. Grote arme gezinnen met 4 of 5 kinderen bouwden hutten van boomstammen en heideplaggen om in te wonen. ( Leven op het platteland; Wonen in een plaggenhut; Veenarbeiders; Keuterboeren, huttenlui en turfstekers)
Cultuurstelsel in Nederlands-Indië
In 1830 werd op voorstel van de Gouverneur-Generaal Van den Bosch het cultuurstelsel ingevoerd. Landbouwers in Indië werden voortaan verplicht 1/5 van hun grond af te staan voor de verbouw van 'gouvernementsproducten'. Ze konden eventueel tegen betaling verplicht worden de grond maximaal 66 dagen per jaar te bewerken. De in 1824 opgerichte N.H.M. (Nederlandse Handel Maatschappij) kochten de gouverneursproducten en exporteerden ze naar Nederland waar ze op veilingen verder werden verhandeld. De N.H.M. verkreeg op deze manier een voordelige positie op de handel (koffie, suiker, enz.) uit Indië. De oprichting van de N.H.M. en het invoeren van het cultuurstelsel redde Nederland wel van het bankroet.
In januari 1830 vaardigde de conferentie in London de Januari-protocollen uit, waarin de afscheiding van België werd geregeld. Het Belgisch Nationaal Congres verwierp het, omdat Nederland de grenzen van 1790 zou krijgen, Luxemburg mocht behouden en België 16/31 van de staatsschuld op zich moest nemen. Koning Willem I zag daartegen de Januari-protocollen wel zitten. Op 3 februari werd de tweede zoon van de Franse koning Louis-Philippe, Louis-Charles-Philippe-Raphael d'Orléans, Hertog van Nemours, door het Belgisch Nationaal Congres tot soeverein gekozen. Zijn vader weigerde deze benoeming echter te aanvaarden onder druk van de grote mogendheden, met name het Verenigd Koninkrijk, die vreesden voor een te grote Franse macht op het continent.

Surlet de Chokier werd nu tot regent benoemd.
Op 7 februari werd de Belgische Grondwet afgekondigd. Er kwam een parlementaire monarchie met twee Kamers, een senaat uit de aristocratie en een Kamer van Afgevaardigden gekozen door de censuskiezers. De ministers waren verantwoording schuldig aan de Kamers en niet aan de Koning zoals dat in Nederland was.
Jan van Speyk was net terug uit Nederlands-Indië toen hij, als commandant van een kanonneerboot, werd ingezet tegen de opstandige Belgen. Op 5 februari, in Antwerpen, dreef hij na het hijsen van de zeilen tegen de wal. De opstandelingen stonden aan de kade om het schip te bestormen. van Speyk ging hierop benedendeks om het kruit aan te steken. Het schip ontplofte en de bemanning en een onbekend aantal opstandelingen kwamen om het leven. Op 14 mei 1832 werd van Speyk begraven als Nationale held in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. De vraag blijft echter wat ze begraven hebben, na zo'n explosie blijven er maar weinig stoffelijke resten over.
Op 4 juni 1830 werd Leopold van Saksen-Coburg gekozen tot koning der Belgen. Hij aanvaardde de kroon pas als de scheidingsvoorwaarden zouden worden gewijzigd ten gunste van België en dan pas als deze ook door België werden aanvaard. Willem I verwierp deze voorstellen echter.
Leopold van Saksen Coburg was een zoon van hertog Franz van Saksen-Coburg-Saalfeld.
In 1795 had de Russische tsaar hem benoemd tot kolonel van het regiment Izmajlovski van de keizerlijke wacht. Zeven jaar later werd hij generaal. Toen Saksen-Coburg in 1806 werd bezet door Napoleons troepen. verbleef Leopold in Parijs en werd hij een opvallende personaliteit aan het keizerlijk hof. Nadat hij zijn broer was opgevolgd als hertog van Saksen-Coburg, nam hij  deel aan de campagnes tegen Napoleon. In 1815 kreeg hij de Engelse nationaliteit, werd tot field marshall benoemd en huwde met prinses Charlotte, erfprinses van de Engelse troon. Nog geen jaar later bracht ze een doodgeboren kind ter wereld en stierf. In1830 kreeg hij de Griekse troon aangeboden, maar deze weigerde hij. Op 21 juli 1831 legde hij de eed af als eerste Koning der Belgen. 

2-12 augustus 1830: De Tiendaagse Veldtocht

Tijdens de Belgische revolutie trok op bevel van koning Willem I het Nederlands leger onder bevel van Prins Willem en Prins Frederik vergezelt door Hertog van Saksen-Weimar België binnen om koning Leopold I te dwingen zich onder afzwering van het Traktaat XVIII Artikelen van 26 juni 1831 neer te leggen bij de door Willem I aanvaarde Londense protocollen van januari 1831.
Legerkamp bij het Noord-Brabantse Rijen. Hier werden de Nederlandse militie, schutterij en vrijwilligers door prins Frederik getraind (J.H. Vermet, 1831)

Leopold I en zijn snel geformeerde leger probeerde de Nederlandse aanval af te slaan. Het Belgische leger werd aangevoerd door de generaals Daine en De Tiecken de Terhove, die de Maas en Schelde legers aanvoerde. Na de veldslagen bij Houthalen op 6 augustus en Kermt op 7 augustus, werd Daine's in aantal sterkere leger (10.000) bij Hasselt met omsingeling bedreigt en bij de terugtocht op 8 augustus uiteengeslagen. Koning Leopold trok het Scheldeleger op Leuven terug en ging in op het aanbod van de Fransen die hun hulp aanboden. Door Franse interventie en Engelse diplomatieke druk dwong Nederland een wapenstilstand af. De Engelse regering beloonde de Nederlanden door het Traktaat de XVIII artikelen te vervangen door het voor België ongunstiger Verdrag der XXIV Artikelen van oktober 1831.  In België werden ze na felle discussies aangenomen door het Belgische Parlement, Willem I verwierp deze artikelen en zou het Traktaat pas in 1838 aanvaarden.

Nederland (1832 - 1840)

Laatst gewijzigd: 28-12-05