Toen in 1516 zijn grootvader Ferdinand stierf, kreeg hij ook Spanje, de Spaanse gebieden in Italië (Napels en Sicilië) en de Spaanse koloniën in de Nieuwe Wereld onder zijn bestuur. In 1535 kwam daar nog het hertogdom Milaan bij. 

Toen Carlos het nieuws van het overlijden van zijn grootvader vernam, vertrok hij onmiddellijk naar Spanje. In 1517 nam hij de titel koning van Castillië en Aragón aan, met toestemming van zijn moeder Johanna (de Waanzinnige) (Spaans: Juana la Loca). In theorie regeerden Johanna en haar zoon Carlos samen, maar in de praktijk trok Carlos aan de touwtjes. Wel liet hij alle officiële stukken ook door zijn moeder ondertekenen.

Links: Johanna van Castilië en Aragon

Carlos' grootvader van vaderszijde, keizer Maximiliaan I, die zich reeds jaren had ingezet om de keizerskroon aan zijn kleinzoon door te geven, stierf op 12 januari 1519. De Duitse keizerskroon kon Karel niet erven. De Duitse keizer kon namelijk alleen door de Duitse keurvorsten worden gekozen. Met het kapitaal van het bankiersgeslacht Fugger uit Augsburg slaagde Carlos er in de Duitse keurvorsten voor zich te winnen en zijn verkiezing tot Rooms-koning in hetzelfde jaar nog tot een goed einde te brengen. Een jaar later, op 23 oktober 1520, werd Carlos te Aken tot Rooms keizer gekroond. Daardoor kreeg hij een gevaarlijke vijand, de koning van Frankrijk, die zelf graag keizer van het Duitse rijk had willen worden. De Oostenrijkse erflanden stond Karel af aan zijn jongere broer Ferdinand. Het streven naar een Habsburgse wereldhegemonie lag binnen zijn handbereik.

In 1520 brak in Castillië een opstand uit, de oorlog van de "comuneros" (gemeenschappen), onder leiding van Juan de Padilla. Carlos was in Spanje niet bepaald populair. Hij werd door velen gezien als een rare buitenlander. Zijn vader was immers een Habsburger uit de Nederlanden en zelf was hij aan het Brusselse hof geboren en had daar zijn jongste jaren doorgebracht. Zijn buitenlands beleid werd ook al als on-Spaans beschouwd. De opstand begon in Toledo en al snel voegden andere steden zich bij de "Santa Junta" (Heilig verbond). Juan de Padilla probeerde de opstand te rechtvaardigen met de bewering dat Johanna's krankzinnigheid een verzinsel was om Carlos aan de macht te helpen. Johanna weigerde vervolgens nog de stukken te tekenen die Carlos aan haar voorlegde. De beweging viel echter al snel ten prooi aan onderlinge strijd en Padilla's leger werd in april 1521 verslagen bij Villalar. Padilla zelf werd terechtgesteld.

Johanna's jongste dochter, Catherina, bleef bij haar moeder wonen en vormde haar enige bron van vreugde, totdat zij in 1524 aan haar Portugese neef Johan III werd uitgehuwelijkt. Vanaf dat moment ging het snel bergafwaarts met Johanna. De liefde waaraan zij zo sterk behoefte had, kreeg zij van het haar bewakende personeel niet. Ze verwaarloosde zichzelf, verschoonde zich niet meer, kamde haar haren niet meer en sliep op de vloer. Als ze werd gewassen, dan bekommerde het personeel zich niet om de watertemperatuur. De arme Johanna liep daardoor regelmatig brandwonden op. Haar kinderen namen al sinds 1518 niet meer de moeite hun verwarde moeder te bezoeken, zodat het personeel nooit rekenschap hoefde af te leggen voor de beschamende behandeling die de koningin moest ondergaan.

Door de ontdekking van Amerika werd Spanje het centrum van het eerste echte wereldrijk, maar was ook voortdurend in conflict met Frankrijk over de hegemonie in Europa. Ook de godsdienstoorlogen als gevolg van de Reformatie lieten Spanje niet onberoerd als leidend land in de Contrareformatie.
Vele Italiaanse bezittingen zorgden ervoor dat Spanje in feite de Middellandse Zee beheerste en verplicht was zich te verdedigen tegen de oprukkende Turken. Binnenlands was er verzet van de steden en de adel tegen de niet-Spaanse politiek en de toenemende macht van de centrale overheid. Dit leidde van 1520 tot 1521 tot de opstand van de Comuneros die echter onderdrukt werd.

Karel V had het niet gemakkelijk. Vijanden, zoals de Turken vielen zijn rijk binnen. Er waren ruzies met Frankrijk, dat midden in zijn rijk lag. Belangrijke edelen waren voortdurend bang dat ze hun macht zouden verliezen.  De burgers in de steden en de boeren op het land klaagden over de vele belasting die ze moesten betalen. En dan waren er steeds meer mensen die het niet eens waren met de oude Rooms-katholieke Kerk. Ze wilden de godsdienst veranderen, met een ander woord: hervormen. Maar als vurig katholiek wilde Karel wilde daar niets van weten en trad zeer fel op tegen allen die de Rooms Katholieke Kerk niet langer trouw wilden blijven. In 1529 werden in Granada intensievere inquisitieprocessen gehouden.

Spanje (1555 - 1598)

Gemaakt: 02-06-04; bijgewerkt: 24-05-09

colofon