In 591 versloeg de Byzantijnse keizer Mauritius (582 - 602) de Perzen en herenigde het oostelijke deel van Armenië met het westen. Na de val van Mauritius in 602 verklaarde de Perzische heerser  Chosroës ll

(590 - 628) Phocas (602 - 610), de nieuwe keizer van Byzantium, de oorlog. Daarop heroverde deze het vroegere Perzisch Armenië, maakte hij zich meester van Epiphania, Edessa, Antiochië, Damascus en Jeruzalem (614), drong door tot in Egypte en dreigde zelfs Constantinopel te veroveren. Heraclius (Herakleios), de zoon van de stadhouder van Carthago, bracht op het nippertje redding. Hij maakte een eind aan Phoca's schrikbewind en na een intensieve herordening van bestuur, financiën en leger bevrijdde Klein-Azië van de Perzen (629).

In 645 vielen de Moslim-Arabieren onder kalief Osman (644-656) Armenië binnen. Nagenoeg geheel Armenië werd een deel van het Kalifaat van kalief Osman. Enkele delen bleven in handen van de Byzantijnse keizer en werden het toevluchtsoord voor de Armeniërs die voor de Arabieren waren gevlucht. Een deel van de Armeniërs vestigde zich ten Westen van de Eufraat. 

Pas in de 9de eeuw wist Armenië zich vrij te vechten van de Arabieren. Armenië werd weer een koninkrijk onder de Bagratuni of Bagratiden dynastie Gedurende honderd zestig jaar, tijdens de dynastie van de Bagratiden, zou Armenië een zekere vrijheid en een culturele en commerciële bloei kennen. Er wordt een nieuwe hoofdstad gesticht, Ani, waar zich tevens de zetel van de Armeense Kerk (catholicos) zal vestigen. De grote feodale families waren echter onderling sterk verdeeld en bedreigden het voortbestaan van de dynastie van de Bagratiden.

In 859, nadat Armenië door een reeks fanatieke en wrede Arabische gouverneurs werd bestuurd, realiseerde de kalief zich dat de Armeniërs enkel zouden gehoorzamen indien zij over een zekere autonomie beschikten. Hij benoemde daarop prins Achot (Ashat) tot gouverneur van het land. Deze benoeming betekent het einde van de hegemonie van Mamikonian. Kort daarna ondertekende Byzantium een alliantieverdrag met de Arabieren en werd Achot de vazal van Byzantium die nog wel tribuut aan Bagdad zal blijven betalen. Dwin, de oude hoofdstad, bleef in handen van een Arabisch emiraat dat tot de invasie van de Seldjoeken zou standhouden.

Ashot Bagratuni I de Grote, prins 862 - 884 koning 884-890

Ashot, de zoon van Smbat l de Belijder, behoorde tot een van de machtigste families van het toenmalige Armenië: de Bagratuni. Hun grootste rivaal was de familie Artsuni. Beide families streden om de macht. Ashots kroning tot koning van Armenië kreeg de goedkeurring van de Abassiden kalief Al-Mu'tamid (870 - 892) in 885, ter voorkoming van de expansiedrang van de Byzantijnse keizer Basileios (Basilius) l (867 - 886) die van Armeens afkomst was. Ashot werd opgevolgd door zijn zoon Smbat l.

Door de Armeense afkomst van de Byzantijnse keizers van de zogenaamde Armeense dynastie tussen 867 en 1056, zouden de Armeniërs een sterke invloed uitoefenen binnen het Byzantijnse rijk. Basileios (Basilius) l (867 - 886) schoof de oostgrens op tot de bovenloop van de Eufraat en kreeg opnieuw vaste voet in Zuid-Italië. Basileios II (976 - 1025), die Zuidoost-Europa en Klein-Azië en Noord-Syrië opnieuw onder Byzantijns gezag bracht en zorgde voor veilige grenzen, bood stand tegenover de het Kalifaat der Fatimiden en slaagde erin Armenië en het Kaukasusgebied bij zijn in te lijven.

Dynastie van de Bagratiden

[cedes Armenia to the Byzantine Empire], dies c. 1079 [vermoord door de Byzantijnen en opgehangen aan de muur van het fort van  Kyzistra.]

Kkr. Bagratuni, 

Kkr. Vaspurakan

Kkr. Syunik, 

Artsakh, 

Kkr. Lori, 

Kkr. Kars, 

Prinsdom Tayk,

emiraat Kaysite,

Prinsdom Taron Bagratuni

Smbat I de Martelaar ( 890-914)

Smbat l regeerde vijf jaar en was getrouwd met Katranide. Tijdens zijn bewind leverde hij voortdurend strijd tegen de Arabieren en Armeense adellijke families die tegen hem in opstand waren gekomen. Hij streed met wisselend succes: na een overwinning op Afshin, de vertegenwoordiger van de kalief in Atropatene, werd hij verslagen door Yousouf, de broer van Afshin. Gagik Artsruni en Sparapet Ashot verklaarden zichzelf van hem onafhankelijk. In 912 gaf Smbat zich  gewonnen en gaf zich over aan Youssouf,  waarna hij werd vermoord. 

Armenië (914 - 1302)

Colofon

Gemaakt: 12-04-06; laatst bijgewerkt: 06-03-08