In 964 wist keizer Nicephorus Il Phocas (963 - 969) een gebied in zuid-oost Anatolië te heroveren op de Arabieren. De streek had erg onder de bezetting geleden gehad en moest worden heropgebouwd. Hiervoor deed de keizer een beroep op de grote groepen Armeniërs, die in 645 uit hun thuisland waren verdreven en zich gevestigd hadden in Zuid-Oost-Anatolië, de huidige grensstreek van Turkije met Syrië en Irak. 

Ruben (Roupen) l prins van Armenië (1080 - 1095)

Rond 1080 zou Ruben I (*1025), heer van Gobidar en Goromosol, de zoon van Gagik ll, het vorstendom Cilisisch Armenië na een opstand tegen Byzantium, waarbij hij het fort Partzepert innam, uitroepen tot een autonome staat. Zijn dynastie, de Roupeniden, zou meer dan een een eeuw heersen (1080-1198). Ruben is vermoedelijk afkomstig uit de Bagratuni-dynastie, de familie in dit gebied regeerde tot 1045 tot de val van Ani (de hoofdstad van Armenië sinds 961). Ruben stierf in 1095 en werd begraven in het klooster van Castalon, zijn zoon Constantijn I volgde hem op.

Constantijn l (1095 - 1102)

Constantijn, de zoon van Ruben l, verwelkomde de kruisvaarders als bevrijders. Hij gaf Josselin I (1119 - 1131), de latere derde graaf van Edessa, zijn dochter tot echtgenote, terwijl Boudewijn van Boulogne (1098 - 1100), de eerste graaf van Edessa, in het huwelijk trad met de dochter van Constantijns broer Thoros. Zo gingen de christenen van het Oosten deel uitmaken van het uitgestrekte kruisvaardersnetwerk van de Oriënt.

Thoros l (1102 - 1129)

Voordat Thoros (Theodore), de zoon van Constantijn, vorst van Armeens Cilicië werd, bezat hij de titel van Prins van de bergen (vermoedelijk het Taurus gebergte). Nadat hij zijn vader had opgevolgd, zette hij zijn samenwerking met de kruisvaarders verder voort en breidde die uit. Met deze opgezette allianties kon hij het dreigende leger van de Seljoek-Turken in 1107 verslaan bij Marash, met de hulp van Tancred, prins van Antiochië. Dit deed hij het jaar erop door een Byzantijns leger bij Anavarza te verslaan. Door deze overwinningen kon hij zijn vorstendom uitbreiden met Anavarza (Anazarba), Sis (dat hoofdstad werd van het Prinsdom) tot aan de rivier de Pyramus.

Boven: vesting Anazarba (Anavarza) 

Constantijn II van Armenië (1129)

Constantijn II (Gosdantin of Kostantine) was kortstondig prins van Armeens Cilicië. Hij regeerde over zijn landerijen, na het opvolgen in 1129 van zijn vader Thoros I. Maar een paar maanden later in het zelfde jaar werd hij vergiftigd, en hij werd vervolgens begraven bij Trazarg.

Leo I van Armenië (1129 - 1140)

Leo I probeerde net als zijn voorgangers zijn vorstendom uit te breiden, door de grenzen wat op te stuwen. Langs de Mediterrane kust wist hij Korikos te veroveren en vervolgens nam hij de steden Tarsus, Adana en Mamistra in, wat hem in conflict bracht met de kruisvaarders omdat die deze steden als hun eigendom zagen. Zeker toen Saravantikar werd ingenomen, werd Leo voor zijn bedrog gevangen genomen door Raymond van Poitiers. Alleen als Leo 60.000 dinars en de steden Mamistra en Adana teruggaf en beloofde dat hij de kruisvaarders zou bijstaan in hun conflict met het Byzantijnse rijk zou hij weer vrij worden gelaten. Leo gaf toe aan de voorwaarden, maar eenmaal weer teruggekeerd in zijn land, kwam hij terug van zijn beslissing en veroverde hij alle steden weer terug.

Leo, forceerde zelfs een aanval op Antiochië. Dit conflict liep tussen 1135 en 1137. Jocelin II van Edessa wist de woede tussen de twee staten echter te sussen, om zo een mogelijke alliantie te vormen tegen keizer Johannes II Komnenos van het Byzantijnse rijk. Deze had zijn ogen gericht op de Armeense staat omdat die steeds meer grondgebied innam. In datzelfde jaar (1137) wist Komnenos, Korikos terug te veroveren en daarna de steden Tarsus, Adana, Mamistra, Til Hamdoun en Anazarbe. Leo moest vluchten en trok het Taurus-gebergte in, samen met zijn tweede vrouw en kinderen, maar de nederzettingen aldaar Gaban en Vakha vielen ook snel (1138). Leo, zijn echtgenote en kinderen werden gevangen genomen en naar Constantinopel gebracht. Leo overleed in gevangenschap in 1140. Zijn zoons uit zijn eerste huwelijk hadden hun toevlucht gezocht in Edessa).

Thoros II van Armenië (1140 - 1169)

Thoros (Theodore) ll was een zoon van Leo l en diens tweede echtgenote, mogelijk een Armeense. Thoros huwde in 1149 met Isabelle van Courtenay, een dochter van Jocelin II, graaf van Edessa en Beatrijs van Sloane. Zijn halfbroer beraamde rond 1160 een moordaanslag op hem, waarna deze uit Armenië werd verbannen.

Ruben II van Armenië (1169 - 1170)

Ruben II of Roupen was de zoon van Thoros II van Armenië en Isabella van Courtenay. Nadat zijn vader in 1169 overleed werd de 4-jarige onder de hoede van zijn neef Thomas geplaatst, die als regent regeerde over Armenië. Zijn oom Mleh, die in 1160 uit Armenië was verbannen en zich gevestigd had in Antiochië, sloot zich aan bij de Tempelierridders, maar was daarna al snel vertrokken naar Aleppo en was in dienst getreden van emir Nur ad-Din (volgens sommige historici heeft hij zich daar tot de islam bekeerd). Nur ad-Din steunde de ambities van de verbannen Mleh en na het overlijden van Thoros II in 1169, kreeg Mleh een leger mee om Armeens Cilicië in te nemen voor zichzelf. De minderjarige Ruben II en zijn neef Thomas, zagen in dat zij tegen deze invasie niet waren opgewassen en vluchtten naar Antiochië. Daar werd Thomas alsnog vermoord door huurlingen. De jonge prins Ruben was door Thomas achtergelaten in het katholieke klooster St. Nerses IV bij Hromgla, maar werd het jaar (1170) erop vergiftigd, waarop Mleh zichzelf uitriep tot vorst van Armenië.

Mleh van Armenië (1170 - 1175)

Tijdens de regeer periode van Mleh beoefent hij velen vlakken van wreedheid, martelingen en tirannie over zijn volk, de baronnen in het in zijn rijk kwamen in opstand en wisten hem te vermoorden in Sis (1175). Zijn neef Ruben III, de zoon van Stephan van Armenië en Rita van Barbaron, kon nu de troon bestijgen als prins van Armenië.

Ruben III van Armenië (1175 - 1187)

Leo II van Armenië (1187 - 1198)

Leo of Leon II, bijgenaamd de Wonderbaarlijke, volgde zijn broer Ruben lll in 1187 op als heerser van Armenë. Hij was voorheen regent en voogd over zijn nichtjes Alice en Philippa, maar schoof hen opzij om zich de kroon te kunnen toe eigenen. Keizer Frederik Barbarossa die de Derde Kruistocht aanvoerdde had aangekondigd dat hij zijn vorstendom zou aandoen op zijn reis naar Jeruzalem. Leo hoopte dat hij met de keizer kon onderhandelen over een kroning tot koning. Helaas verdronk Frederik in de rivier Saleph, waardoor dit niet doorging. Leo ging daarop voor een koninklijke titel in onderhandeling met de nieuwe keizer, Hendrik VI en bij paus Celestinus III. Deze onderhandelingen hadden succes en op 6 januari 1199 werd Leo ll gekroond tot koning van Armeens Cicilië door de afgevaardigde Koenraad III van Wittelsbach, aartsbisschop van Mainz, in de Kerk van de Heilige Wijsheid in Tarsus.

In 1194, nam Leo het kasteel van Bagras in beslag. Gelegen aan de noordelijke grens van het Vorstendom Antiochië, dat in 1189 veroverd was door Saladin. Bohemund III van Antiochië en de Tempelierridders, de oorspronkelijke bewoners en eigenaars van het kasteel, eisten dat Leo het kasteel aan hen teruggaf. Leo lokte vervolgens Bohemund onder een vals verdrag naar Bagras, nam hem gevangen en liet hem overbrengen naar Sis. Daar liet Leo Bohemund onder dwang een document ondertekenen waarin hij zijn vorstendom aan Leo afstond. Door tussenkomst van Hendrik II van Champagne, koning van Jeruzalem, werd Bohemund vrijgelaten, maar moest van zijn zijde alle claims op het Koninkrijk Cicilië laten vallen. Vervolgens verzoenden de beide kemphanen zich en legden hun geschillen bij met een huwelijk tussen Bohemunds zoon Raymond en Leo's nicht Alice van Armenië, dochter van Ruben III.

In 1189 huwde Leo ll met ene Isabella, vermoedelijk afkomstig uit het Duitse rijk. Zij kregen een dochter genaamd Stefanie (ook Rita genoemd). 

In 1206 beschuldigde bisschop Jan van Sis koningin Isabella van ongepast gedrag (ze zou orgieën hebben gehouden in haar vertrekken). Leo liet enkele lijfwachten van zijn vrouw terechtstellen en dwong Isabella tot een echtscheiding. Isabella werd gevangen gezet in de burcht van Vahka (Feke). Ze werd het jaar erop vergiftigd.

In Cyprus hertrouwde Leo in 1210 met Sybilla van Lusignan, een dochter van Amalrik II van Jeruzalem. Zij schonk hem een dochter Isabella of Zabel op (1216). Op latere leeftijd leed Leo aan vervorming van zijn handen en voeten, hij zou last van jicht hebben gehad.

In 1203 kreeg Leo het voor elkaar om Bohemund IV uit Antiochië te verjagen en plaatste er Raymond-Ruben op de troon. Hij werd echter verslagen door de Tempelierriddes, die de voorkeur gaven aan Bohemund. Leo bleef vasthouden aan de claims van Raymond-Ruben en maakte hem ook tot zijn opvolger bekend (1211). Ondertussen bleef Leo ondernemingen nemen om Antiochië in te nemen en in 1216 lukte dit ook, met hulp van de Hospitaler ridders. Raymond-Ruben werd geïnstalleerd als prins van Antiochië en Leo besloot zijn jongste dochter Isabella te benoemen als zijn opvolger voor de troon van Armenië. Na zijn overlijden op 2 mei 1219, werd Isabella tot koningin uitgeroepen, maar ondertussen werd Raymond-Ruben uit Antiochië verjaagd opnieuw door zijn oom en keerde terug om de troon van Armenië op te eisen.

Cilicisch Armenë (1219 - 1302)

colofon

Laatst bijgewerkt 10-12-08