5782 Het rijk der Abbasieden (750 - 786)
Het rijk der Omayaden (641- 750); Perzië (642 - 800)
In 750 werd de Omayaden hun macht ontnomen door de familie Abbasid. Hun regering luidde een gouden eeuw van Islamitische beschaving in. De dynastie der Abbasieden, zouden tot 1258 vanuit Bagdad hun enorme rijk besturen. Aan het hoofd van het rijk stond een kalief en hij was zowel de wereldlijk als religieus leider. 

Tegen die tijd was Iran niet alleen het bureaucratisch centrum van het imperium, maar alle takken van de overheid werden er gevestigd. De overheersing van Perzen op allerlei beleidsterreinen leidde tot de verspreiding en het tot bloei komen van de Perzische cultuur in heel de Arabische wereld. De wetenschap (waaronder wiskunde en geneeskunde) kreeg een belangrijke impuls. Het kalifaat van al-Ma'mun, wiens moeder een Iraniër was, verplaatste zijn hoofdstad van Arabisch land in Merv naar oostelijk Perzië. Hij was degene die later in Bagdad het Huis der Wijsheid (?) oprichtte, dat op de Perzische Jondishapour was gebaseerd.

Aboe (Abu) al-Abbas (750 - 754)

De eerste kalief van de nieuwe dynastie der Abassiden was Aboe al-Abbas al Saffah (de "Vergieter" van bloed) of "de Genereuze". De Arabieren verloren hun oppergezag. Onder het nieuwe bewind werd, zij het niet zonder strijd van meningen de Soennitische ("orthodoxe") vorm van de Islam ontwikkeld.

Abu-Abbas al-Saffah was verwant aan de profeet Mohammed via een overgrootvader en een oom van Mohammed. In 749-750 leidde Abu-Abbas al-Saffah een opstand van sjiieten, Karidjieten, en de inwoners van Khorasan. De opstand had succes en in de slag bij de Zab werd de dynastie van de Omayaden omvergeworpen. In Koefa vestigde al-Saffah zijn hoofdstad.  

 Kaliefen 750 - 932 (Bagdad) Kaliefen 932 - 1258 (Bagdad)
Al-Qahir  932 - 934
Abu'l Abbas As-Saffah  750 - 754 Ar-Radi  934 - 940
Al-Mansur  754 - 775 Al-Muttaqi  940 - 944
Al-Mahdi  775 - 785 Al-Mustakfi  944 - 946
Al-Hadi  785 - 786 Al-Muti  946 - 974
Haroen al-Rashid  786 - 809 At-Ta'i  974 - 991
Al-Amin  809 - 813 Al-Qadir  991 - 1031
Al-Ma'mun  813 - 833 Al-Qa'im  1031 - 1075
Al-Mu'tasim  833 - 842 Al-Muqtadi  1075 - 1094
Al-Wathiq  842 - 847 Al-Mustazhir  1094 - 1118
Al-Mutawakkil  847 - 861 Al-Mustarshid  1118 - 1135
Al-Muntasir  861 - 862 Ar-Rashid  1135 - 1136
Al-Musta'in  862 - 866 Al-Muqtafi  1136 - 1160
Al-Mu'tazz  866 - 869 Al-Mustanjid  1160 - 1170
Al-Muhtadi  869 - 870 Al-Mustadi  1170 - 1180
Al-Mu'tamid  870 - 892 An-Nasir  1180 - 1225
Al-Mu'tadid  892 - 902 Az-Zahir  1225 - 1226
Al-Muktafi  902 - 908 Al-Mustansir  1226 - 1242
Al-Muqtadir  908 - 932 Al-Musta'sim  1242 - 1258

Om te verhinderen dat de dynastie van de Omayaden zou terugkeren, liet Abu-Abbas al-Saffah alle overblijvende leden van de familie opsporen en executeren. Een aantal van hen kon evenwel ontsnappen en vluchtte naar Spanje, waar de Omayadische dynastie verder bleef bestaan. In de jaren dat hij kalief was, trachtte Aboe-Abbas voornamelijk het kalifaat te consolideren. Mensen van andere religies konden ook hoge functies verwerven tijdens zijn bestuur en scholing werd aangemoedigd en bevorderd. Het leger werd hervormd en niet-moslims werden erin toegelaten, wat niet het geval was geweest onder de Omayaden.

Al-Mansur (754 - 755)

Aboe al-Abbas' broer en opvolger al-Mansoer stichtte in 762 de rijkshoofdstad Bagdad, nabij de ruïnes van Ctesiphon, de oude hoofdstad van het Sassanidische rijk  aan de Tigris. Het hof en het staatsbestuur werden naar Sassanidisch model ingericht. 

Mesopotamië was intussen het kerngebied van het Islamitische rijk geworden. In het westen maakten Spanje en Noordwest-Afrika er eigenlijk geen deel meer van uit. In het oosten was er een toenemende invloed van in Perzië binnendringende Seldjoeken. In het noorden bleef de grens tegen Byzantium zonder belangrijke wijzigingen bestaan. 

Haroen-al-Rashid (786 - 809)

Gemaakt: 28-09-05; laatst bijgewerkt: 31-10-07

colofon