6174

Hertogdom Bourgondië (1419 - 1467)

Filips de Goede erfde in 1419 van zijn vader (Jan zonder Vrees) Bourgondië, Vlaanderen, Artois, Mechelen en Antwerpen. Voortdurend heeft hertog Filips de Goede geprobeerd zijn gebieden in Frankrijk en de Lage Landen uit te breiden om ze tot één groot rijk te kunnen samenvoegen. Van Bourgondië wilde hij een machtige bufferstaat tussen Frankrijk en Duitsland. Dat lukte hem hem aardig, want Filips was een handig politicus. Hij kocht het graafschap Namen, erfde Brabant en Limburg, ontnam zijn kleindochter Jacoba van Beieren Holland, Zeeland en Henegouwen en tenslotte kreeg hij nog Luxemburg. 

Luik en het Sticht waren bisdommen die niet door een bruiloft of erfenis te verkrijgen waren, maar Filips slaagde er wel in om in beide bisdommen twee bloedverwanten van hem aan te laten stellen als bisschop, zodat hij in deze gewesten grote invloed kreeg. 

Filips de Goede was één van de belangrijkste vorsten uit de late middeleeuwen. Hij trouwde met Margaretha van Male, de enige dochter en erfgename van Lodewijk ll van Male, graaf van Vlaanderen en Margaretha van Brabant. Zijn dochter Margaretha van Bourgondië huwelijkte hij uit aan Willem Vl, graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen.

Hij beschouwde zijn rijk als het "grootste, voornaamste hertogdom ter wereld" en wilde de gelijke van koningen zijn. "Hertog bij Gods genade" noemde hij zichzelf. Aan zijn hof van herleefden de oude ridderlijke idealen nog eenmaal. Tijdens de lange regering van Filips de Goede beleefde het Bourgondische rijk een bloeiperiode. Naar het voorbeeld van zijn vader en grootvader haalde Filips Vlaamse schilders, schrijvers en beeldhouwers naar zijn hof in Dijon. Hier ontwikkelde zich een kunst die in Europa haar weerga niet vond, tot de kunstenaars van de Italiaanse Renaissance in de tweede helft van de 15e eeuw de leiding over namen.

Filips zocht samenwerking met de machtige adellijke grootgrondbezitters en stichtte in 1430 de Orde van het Gulden Vlies. Doel daarvan was het organiseren van een Kruistocht naar het Oosten om het Heilige Land te bevrijden van de Turken. 

De Paus steunde hem bij die plannen, wat Filips weer zeer heeft geholpen om z'n familieleden op verschillende bisschopszetels te krijgen. Hiervan mochten alleen belangrijke edelen lid worden. En dat wilden zij maar wat graag. Op die manier hoopten zij een belangrijke positie te verkrijgen aan het hof van Filips of in het leger. (rechts: Vliesridder)

Nadat in 1453 een eind was gekomen aan de Honderdjarige Oorlog en de Turken Constantinopel hadden veroverd (1453) werden er door Filips van Bourgondië druk plannen gemaakt voor een Kruistocht, maar zijn plannen werden doorkruist door de gebeurtenissen in de Lage landen.

Nadat in 1466 in het prinsbisdom Luik een opstand was uitgebroken, belegerden hertog Filips de Goede en zijn zoon Karel de Stoute de stad Dinant. Bij deze belegering sneuvelden 900 inwoners van het stadje. Na de inname werd de stad met de citadel geplunderd en verwoest. Daarna gaf Karel de Stoute het bevel om 800 koperslagers twee aan twee geboeid in de Maas te werpen om daarmee de kopernijverheid van de stad ten gronde te richten. De koperslagers die aan deze slachting wisten te ontkomen, keerden enkele decennia later weer terug naar de stad, om haar hernieuwd tot bloei te brengen.

Links: 800 koperslagers worden aan twee geboeid in de Maas geworpen. Diorama in de citadel van Dinant. (foto: Bert Woudstra).

Bourgondië (1467-1477)

colofon