3836

Perzische rijk - Cambyses ll (529 - 521 v. Chr.)

Cambyses ll (529 - 521)

Het was onvermijdelijk dat er na de dood van Cyrus ll (529 v. Chr.) in het enorme rijk een chaos ontstond. Cyrus' zoon, Cambyses ll had zichzelf ten tijde van zijn vaders bewind als Koning van Babylon bepaald niet populair gemaakt bij zijn onderdanen. Anders dan zijn vader verkreeg hij tijdens zijn achtjarig bewind een beruchte naam als despoot. Men zei dat hij één van zijn vrouwen - tevens ook zijn zuster - had gedood door haar te schoppen toen zij in verwachting was en dat hij de zoon van één van zijn naaste volgelingen met een pijl had neergeschoten, alleen maar om zijn vaardigheid bij het boogschieten te demonstreren. Herodotus rapporteerde dat Cambyses 12 hooggeplaatste Perzen levend liet begraven "op grond van een klein vergrijp." Nadat Cambyses de troon geërfd had, en de hoofdstad had verplaatst van Pasargadae naar de oude Elamitische hoofdstad Susa, zette hij de plannen van zijn vader om Egypte te veroveren, voort. 

Nadat hij een aantal opstandige bewegingen had onderdrukt, trok hij in 525 v. Chr. met een groot leger de Nijldelta binnen. Omstreeks deze tijd liet hij zijn broer Smerdis (Oud-Perzisch Bardja) die het oosten van het rijk bestuurde, ter dood brengen. Egypte werd door verraad van de Griek Phanes aan Cambyses uitgeleverd (slag bij Pelusium, 525 v. Chr.)

Na deze nederlaag en de vlucht van de Egyptenaren nam Cambyses na een korte belegering de stad Memphis in. De farao Psammetichus lll (de laatste farao van de 16e dynastie) werd gevangen genomen, waarna Cambyses zich met de waardigheden van de Egyptische koningen liet bekleden (mei 525 v. Chr.). 

Zodra het nieuws de ronde deed, zonden Lybië en de Griekse steden Barca en Cyrene aan de Noordafrikaanse kust plichtsgetrouw hun overgave per boodschapper. Gevoegd bij Ionië en de grote Griekse kolonies in Egypte zelf kwam het er op neer dat Perzië toen al de helft van de Griekse wereld overheerste. Cambyses wilde echter meer. Wellicht gedreven door de wens om zijn vader te overtreffen, wilde hij een Afrikaans rijk vestigen dat even omvangrijk was als zijn Aziatische rijk. Hier liet het geluk echter Cambyses in de steek. Toen hij klaar was om op te trekken tegen Carthago weigerden zijn Phoenicische zeelieden, wier schepen onmisbaar waren voor die onderneming, om ten strijde te trekken tegen hun Carthaagse verwanten. Om een in het binnenland gelegen kolonie van Grieken in het binnenland in de Siwa-Oase (Oase van Ammon) van de Egyptische woestijn te veroveren, zond hij volgens Herodotus een compleet leger van 50.000 man. Alle deelnemers aan de veldtocht kwamen om of deserteerden. 

Cambyses leidde persoonlijk een grote strijdmacht tegen het koninkrijk Koesj, waartoe Soedan behoorde. Nadat zij verder doorgedrongen waren naar het zuiden in Afrika dan enige voorgaande Aziatische veroveraar, tweederde van de afstand naar Meroë, de hoofdstad van Kusj, moest hij terugkeren, mogelijk als gevolg van slechte logistieke voorbereidingen voor de lange mars. Afgezien van de vestiging van een garnizoen in Elefantine, een eiland in de Nijl in de buurt van Assu-an, kwam er verder niets van de plannen van Cambyses voor een Afrikaans rijk. Zijn krijgstocht tegen het Nubische koninkrijk Napata leidde alleen tot duurzame onderwerping van Opper-Egypte.

Na zijn terugkeer in Memphis openbaarden zich bij Cambyses tekenen van krankzinnigheid. Bij het feest van de inwijding van een nieuwe Apis-stier liet hij, naar het heet, de regeringsleden van de stad ter dood brengen, de priesters geselen, bracht hij Apis een wond toe en liet hij de godenbeelden in de tempel van Ptah verbranden. Nog andere daden van waanzin, zoals het doden van zijn zuster Roxane, worden van hem vermeld.

In 522 v. Chr werd Cambyses naar Perzië teruggeroepen wegens de opstand van de magiër Gaumata, die zich voor zijn broer Smerdis had uitgegeven. Gedurende zijn terugreis stierf hij, hetzij door een zichzelf onwillekeurig toegebrachte wonde, zoals Herodotus verhaalt, hetzij door zelfmoord, zoals de Oud-Perzische vermelden. 

Smerdis (Gaumata), een eerzuchtig man die bij het volk een populariteit genoot die Cambyses nimmer had gekend, nam met algemene instemming van zijn onderdanen de troon van Cambyses, die kinderloos  wasgestorven, over. 

  Perzische rijk (521 - 514 v. Chr.)

laatst bijgewerkt: 28-08-03

colofon