2621

Longobarden (Langobarden) (ca. 100 v. Chr. - 500)

Er bestaan meerdere versies van; één is te vinden in de 'Geste Danorum' (11de eeuw) van Saxo Grammaticus, een andere werd geschreven door de gebroeders Grimm in hun 'Deutsche Sagen' (1816-1818). Zowel Saxo Grammaticus als de gebroeders Grimm gebruikten als bron de 'Historia Longobardus' van Paulus Diaconus (725-795), die zelf ook weer het verhaal uit een nog oudere bron had.

Grimm versie
De Vinils namen op de eilanden van Scandinavië zodanig in aantal toe dat ze er niet langer meer met z'n allen konden leven. Dus verdeelden ze zichzelf in drie groepen en trokken loten. De loten waren getrokken en een derde van de Vinils moest hun thuisland verlaten om elders een nieuw leven te beginnen. Zij werden geleid door twee broers, Ibor en Ayo, energieke jonge mannen. Hun moeder, genaamd Gambara, was een intelligente en slimme vrouw, wiens wijze raad ze volgden in tijden van nood. Op hun zoektocht naar een nieuw land waar ze zich konden vestigen kwamen ze in een gebied genaamd Schoringen, en daar verbleven ze enige jaren. De Vandalen, een woest en krijgslustig volk, leefden vlakbij. Zij hoorden van de komst van de Vinils en zonden boodschappers naar hen, met de eis dat de Vinils ofwel belasting aan de Vandalen moesten betalen, of hen op het slagveld tegemoet treden. Ibor en Ayo vroegen om raad bij hun moeder Gambara, en samen besloten ze dat het beter was om te vechten voor hun vrijheid dan zich te onderwerpen en belasting te betalen en dit meldden zij aan de Vandalen. De Vinils waren dan wel dappere en strijdlustige krijgers, ze waren maar met weinigen. De Vandalen baden tot Wodan en vroegen om de overwinning over de Vinils. De god antwoordde: "Ik zal de Overwinning schenken aan diegenen die ik als eerste bij zonsopkomst zie."
Gambara aan de andere kant, bad tot Frija, Wodan's vrouw, en vroeg haar om de overwinning voor de Vinils. Frija antwoordde met het advies dat de vrouwen van de Vinils hun haren als baarden voor hun gezichten moesten dragen, en dat ze hun mannen moesten vergezellen in de vroege ochtend naar het venster waardoor Wodan gewoonlijk naar de wereld keek. Ze deden dit en bij zonsopkomst keek Wodan naar buiten en riep: "Wie zijn die Langbaarden?" Waarop Frija antwoordde: "Aan degenen die je een naam geeft, moet je ook de overwinning geven." En dus schonk Wodan hen de overwinning en vanaf die tijd heetten de Vinils Langbaarden (Longobarden). 

Saxo Grammaticus versie:
Of het nou kwam doordat de grond het weinig regenwater had, of dat het te hard was, de gewassen, zoals gezegd, waren slecht, en de akkers produceerden maar weinig; waardoor het land uitgeput was. De hoeveelheid voedsel begon af te nemen, en er was geen noodhulp meer om honger af te wenden. Toen, op voorstel van Agg en Ebb, werd het bij besluit van het volk beslist dat de oude mensen en kleine kinderen gedood zouden moeten worden; dat allen die te jong waren om wapens te dragen het land moesten verlaten, en dat alleen de sterksten achter zouden blijven in hun eigen land; en dat niemand behalve gezonde krijgers en getrouwde mannen in hun eigen huis en in dat van hun vaders zouden verblijven. Toen Agg en Ebb het nieuws naar hun moeder Gambaruk brachten, begreep ze dat de opstellers van dit beruchte besluit hun toevlucht hadden gevonden in misdaden. Ze vervloekte het besluit van de raad, en zei dat het fout was om nood via moord op familie en volk op te lossen, en verklaarde dat een meer eervol plan voor het welzijn van die arme zielen en lichamen gewenst zou zijn, om respect te behouden naar hun ouders en kinderen, en dat per lot gekozen zou moeten worden wie het land zou moest verlaten. En als het lot op de ouden en zwakken zou vallen, dan moesten de sterkeren aanbieden om in hun plaats te vertrekken, en die zouden uit vrije wil de last moeten dragen om de zwakken te ontzien. Maar zij die het hart hadden om hun leven via misdaad en oneervol gedrag te redden, en om ouders en kinderen middels zo'n slecht besluit te veroordelen, verdienden het niet om te leven; want zij zouden hun werk uit naam van wreedheid doen en niet uit die van liefde. Als laatste, al diegenen die hun eigen leven liever hadden dan dat van hun ouders en kinderen, verdienden het om het land uitgehoond te worden. Dit werd aan de raad meegedeeld, en aangenomen door de stem van de meerderheid. En zo werd er geloot en zij op wie het lot viel waren gedoemd het land te verlaten. Dus zij die gekozen werden om de noodzaak van hun eigen besluit te gehoorzamen moesten nu de beloning van kans accepteren. En dus voeren zij weg, eerst naar Bleking, en toen, Moring voorbij zeilend, gingen ze voor anker bij Gothland; waar, volgens Paulus, ze door Frigg werden ingefluisterd om de naam Longobardi (Lombards), aan te nemen, wiens natie zij later zouden stichtten. Uiteindelijk landden ze op Rügen, en verlieten ze hun schepen om over land verder te trekken. Ze doorkruisten en verwoesten een groot gedeelte van de wereld en vestigden zich uiteindelijk in Italië, waar ze deze oude naam in die van hun stam veranderden.

Lang geleden, voor wij hier woonden, leefde onze stam in het Noorden, in een land dat Scania heette (Waarschijnlijk het huidige Skåne in Zuid-Zweden). Wij waren een talrijke en machtige stam, maar in die tijden droegen wij een andere naam: wij waren de Vinnili. Nu gebeurde het dat Moeder Nertha (de Scandinavische mythologie kent de godin Erda, en Tacitus vertelt over een godin Nerthus. Deze namen zijn hier samen gevoegd) ons volk niet meer kon voeden, er groeide niet meer genoeg graan voor iedereen en de beesten werden mager. Daarom besloot Gandbera, die de zuster van de koning was, naar het heilige eiland te gaan om raad te vragen. Zij was een zeer wijze vrouw, en bedreven in de toverkunsten. Toen zij terugkwam van het eiland, vertelde zij dat een derde van ons volk naar het zuiden moest gaan, om daar nieuw land te vinden. Haar twee zonen Agilar en Ingwar namen de leiding, en natuurlijk ging Gandbera zelf ook. Het was een lange en moeilijke reis, maar voor de vele jonge krijgers die mee gingen was het een gouden kans om roem en eer te winnen. In tegenstelling tot de Gauten (Goten) (Andere stam van Zuid-Zweden, die langs de kust woonde.), die van de wilde zee hielden, prefereerden zij zich met paard en wagens te verplaatsen. Zij volgden de handelsroutes tot zij in het land der Cimbren (Het huidige Himmerland in Noord-Jutland) aankwamen. Maar ook hier was goede aarde schaars, dus trokken ze verder, steeds verder naar het zuiden.

Uiteindelijk kwamen ze aan in het land bij de Elba, waar nu de Saksen wonen. Dit was in de tijd voor Irminwihaz (= Arminius, de leider van de Cherusci) tijdens hun opstand tegen de Romeinen. Hier was genoeg land voor iedereen, en de aarde was vruchtbaar. Een paar jaar lang leefden ze hier in vrede, tot de Vandalen kwamen, een grote stam uit het Oosten. Ze teisterden het hele gebied, en eisten van iedereen goud en graan. Hoewel hun strijdkrachten vele malen groter waren dan de onze, besloot ons volk te vechten en weigerde belasting te betalen. Het is beter vrij te sterven met schild en zwaard in de hand dan aan een andere volk onderworpen te leven!

Eerst brachten Agilar en Ingwar offers aan Wodan om zijn gunst in de komende strijd te verwerven. Maar ook de Vandalen hadden hem om steun gevraagd, en hij was hun beter gezind. Daarom beloofde hij de overwinning aan diegene die hij als eerste zou zien bij zonsopgang. Toen Gandbera dit hoorde, besloot ze de hulp van Frigga te vragen. Terwijl de mannen hun zwaarden slepen en hun schilden in orde brachten, ging zij samen met de andere vrouwen naar het veen waar wij onze goden vereerden.

De volgende ochtend was de hele stam klaar voor het gevecht. De mannen stonden met zwaard, speer en bijl gereed. Zij hadden zich opgesteld met de rug naar waar de zon zou opkomen. De grond tussen ons leger en dat van de Vandalen was drassig. Het was koud, slierten mist verhulden onze strijdkrachten zodat de vijand onze aantallen niet goed kon inschatten.

Langzaam verrees Sunna boven de horizon, alsof ze uit de nevelen steeg. Op dat moment weerklonk een verschrikkelijk geluid, een ijzingwekkend gehuil gemengd met schrikbarend gegil dat door merg en been ging. Honderden wilde figuren doken op tussen de twee legers, schreeuwend en springend, met speren bewapend. Het leken boze bosgeesten, of erger nog, Wodan's Wilde Heir dat plotseling op het slachtveld verscheen.  Het waren gestalten uit een nachtmerrie; waar men gezichten verwachtte te zien zag men alleen haar, haar en twijgen en mos.

Omstreeks 8 v. Chr. bracht koning Marbod (Maroboduus) zijn volk, de Marcomannen naar Bohemen, waar zij met de Longobarden en andere Germaanse stammen een machtig rijk vormden, dat zich in 6 na Chr.  tegen een Romeinse invasie onder Tiberius wist te handhaven. In 17 ontstond er een oorlog tussen Marbod en de Cherusker Arminius, waarbij de Longobarden en de Semnonen zich van Marbod afscheidden. 

In 161, tijdens het bewind van Marcus Aurelius (161-167), kwam er kleine volksverhuizing tot stand. De Alanen deden in dat jaar een inval in de provincie Pannonië (nu Hongarije) en verdreven daarbij uit dit gebied de Longobarden en Marcomannen. Tegelijkertijd kwamen zij onder druk te staan van de steeds verder opdringende Slavische volken. Onder leiding van Longobarden sloten nu de Germanen van de Donau tot ver in Noord-Duitsland zich aaneen tot een sterk verbond, met het doel om net als in de tijd van de Kimbrische verschrikking, nieuwe woonplaatsen af te dwingen binnen het Romeinse gebied. 

Aan het begin van de Marcomannenoorlog (166-167) drongen de Longobarden het Romeinse Rijk binnen.

De Longobarden vestigden zich samen met de Vandalen in het gebied ten noorden daarvan. 

In het begin van de 4e eeuw verplaatsten de Longobarden zich naar het zuiden.

Omstreeks 490 trokken zij naar Moravië

Longobarden (500 - 555)

laatst bijgewerkt: 30-06-07

colofon