10.242

Frankrijk (1850-1870)

Napoleon lll (1850 - 1871)

De roep om een sterke man bracht Louis Napoleon met behulp van de katholieken aan de presidentszetel. Als tegenprestatie werd van hem bevoordeling van de katholieke godsdienst verwacht. Na een conflict met de Wetgevende Kamer over de kieswet ontbond hij op 2 december 1851 deze wet en ging hij zich bezig houden met de grondwetsherziening waardoor een jaar later op 2 december 1852 het Tweede Keizerrijk kon worden opgericht en Louis Napoleon als keizer Napoleon lll verder regeren als absoluut heerser. Het zoontje van Keizer Napoleon Bonaparte, François Napoleon, werd door Louis Napoleon Napoleon II genoemd, vandaar die III :

Voor velen is Napoleon III een raadselachtige figuur gebleven, voor sommigen zelfs een omhooggevallen avonturier. Toch is er in de laatste decennia meer waardering voor zijn regering gekomen, waarbij dan de nadruk wordt gelegd op zijn binnenlandse politiek en zijn ontegenzeggelijk grote populariteit, vooral in het eerste deel van zijn regering.
Hij liet een groot programma van openbare werken uitvoeren, zoals de drastische herbouw van Parijs, waardoor velen werk vonden. Handel en nijverheid bloeiden op.

In zijn buitenlandse politiek bleek hij geleerd te hebben van de lessen van zijn oom. Hij wilde dan ook goede relaties onderhouden met Engeland, geen botsing met de paus riskeren en de onder de eerste Napoleon verloren gegane Franse gebieden heroveren. Het eerste gelukte hem. In de Krimoorlog was Engeland zelfs zijn bondgenoot, zijn persoonlijke relaties met koningin Victoria waren voortreffelijk. 

In 1860 sloot hij het vrijhandelsverdrag met Engeland (Cobden-verdrag). Hoogtepunt was uiteraard zijn voorzitterschap van de vredesconferentie in Parijs tot bezegeling van de Krimoorlog. Voorts stelde hij zich, waarschijnlijk oprecht, op als kampioen van de verdrukte nationalisten in Europa. Voor hem, evenals voor veel van zijn tijdgenoten, was nationalisme een volstrekt rechtvaardig streven naar de bevrijding van een vijandig gezag.

Aanslag op Napoleon lll

In 1858 werd een wel zeer bloedige aanslag door de Italiaanse nationalist Orsini op Napoleon lll gepleegd. Op zijn minst was het opzienbarend dat Orsini vanuit zijn cel theatrale brieven mocht publiceren, nog wel in de keizerlijke krant: Le Moniteur. 'Red Italië, Sire, en vijftig miljoen Italianen . . .' enz. In elk geval ging hij zich toen intensief met de Italiaanse zaken inlaten. Daardoor verloor hij de steun van de katholieken, die bevreesd waren voor de positie van de paus. Hij moest dan ook op de liberalen gaan steunen, waardoor zijn regime steeds meer democratische concessies moest doen, met als gevolg dat Frankrijk aan het eind van zijn regering bijna een constitutioneel-parlementaire monarchie was geworden.

Rechts: Orsini

In zijn buitenlandse politiek streefde Napoleon lll, nadat de gebeurtenissen in Italië een voor hem ongunstige wending genomen hadden, krampachtig naar een succes. Dat bleef uit, want Bismarck en anderen zaten hem dwars. Door zijn dubbelzinnige houding t.o.v. de Paus in de Italiaanse Vrijheidsoorlog zetten de katholieken zich steeds meer tegen Napoleon lll af en was hij sinds 1859 genoodzaakt minder autocratisch te regeren. De vijhandelsverdragen met Engeland en wat andere landen lokten binnenslands vele kritiek uit.

Het Mexicaanse avontuur

Zijn krankzinnige Mexicaanse avontuur, waarin hij, vooral op aandringen van zijn vrouw, een poging deed om, gebruik makend van de Amerikaanse Burgeroorlog, in Mexico een katholiek, Romaans Keizerrijk te stichten als tegenwicht tegen de angelsaksische, overwegend protestantse republiek van de Verenigde Staten, was voor Napoleon lll een regelrechte afgang.. De overwinning van het Noorden betekende het einde van dit plan.

Nieuwe Franse koloniën

Daarentegen werden er wel nieuwe koloniën gesticht in Algerije, Senegambië (nu Senegal en Gambia), Cochin-China en Cambodja in de periode 1858-1867.Tevergeefs probeerde hij van onze koning Willem III Luxemburg te kopen, waarover Bismarck zijn beslissend veto uitsprak. Gebrek aan daadkracht in de Pruisisch-Oostenrijkse oorlog in 1866 kostte hem veel aanzien. Hij probeerde nog door het leger te reorganiseren en de grondwet te wijzigen zijn gezicht te redden, maar dat lukte niet meer. Tevergeefs wachtte hij op een territoriale compensatie voor zijn neutraliteit in deze oorlog. Zo vroeg hij in 1866 Bismarck (Pruisen) toestemming om België te mogen annexeren, als tegenprestatie voor de neutraliteit van Frankrijk tijdens de Pruisisch-Duitse oorlog. Bismarck verleende geen toestemming. IEen jaar later onderhandelde hij met koning Willem III over de verkoop van Luxemburg. Bismarck (Pruisen) was niet blij met de Luxemburgse kwestie en het geheel leidde tot een internationale kwestie. De Luxemburgse kwestie wordt uiteindelijk geregeld in een Conferentie te London. 

Ook poogde Napoleon lll een Belgische spoorwegmaatschappij te kopen. Hier stuitte hij op een afwijzing van Engeland, dat Napoleons initiatieven inzake België wantrouwde. Zijn politiek met betrekking tot de Spaanse troonsvacature, leidde tot de Frans-Pruisische oorlog (1870-1871)

Frankrijk (1871 - 1900)

Gemaakt: 31-03-04

colofon