Het Sticht (1100-1200)
In de 12e eeuw was het Sticht één van de machtigste gewesten van de Lage Landen, maar van het eind van de 12e eeuw ging het bergafwaarts. In 1196 raakte de bisschop Oversticht kwijt aan de graaf van Gelre. Vanaf dat moment zagen de bisschoppen hun gebied steeds kleiner worden. In 1227 scheidde Drente zich af en werden de bisschoppen geheel overgeleverd aan de graven van Holland en Gelre. De Bisschoppen kwamen onder invloed te staan van de wereldlijke vorsten. Door de keizer in de steek gelaten, werden zij steeds meer in het nauw gedreven door de steeds machtiger wordende graven van Holland en Gelre.
In het begin van de13e eeuw kwamen de bewoners van Drente tegen bisschop Otto ll van Lippe in opstand. Zijn leger werd verslagen en de bisschop sneuvelde op het slagveld (slag aan de Ane (ten zuiden van Coevorden), 28 juli1227). Daarna scheidde Drente zich af.
In de tweede helft van de 13e eeuw verloor de bisschop van Utrecht steeds meer gezag en raakte hij geheel afhankelijk van de graven van Holland (Floris V) en Gelre (Reinoud). De betekenis van Utrecht als handelsstad ging sterk achteruit. De Kromme Rijn en de Oude Rijn werden geheel ongeschikt voor de scheepvaart. Deze rivieren kregen nauwelijks water meer. Ook de Vecht begon zijn betekenis als waterweg te verliezen door de vorming van het Muiderzand. Toch bleef Utrecht tot aan omstreeks 1300 de grootste stad van de noordelijk Nederlanden.
laatst bijgewerkt: 09-11-05