3833

Meden en Perzen  (600 - 559 v. Chr.)

Van daar trokken zij naar Egypte. En toen zij in Syrië waren gekomen, kwam hun Psammetichus, de koning van Egypte tegemoet, en bewoog hen met geschenken en smeekbeden niet verder te trekken. Zij daarop terugkerend kwamen in de Syrische stad Ascalon, en toen de meeste Scythen zonder schade aan te richten voorbij waren gegaan, plunderden enkele weinige achtergeblevenen van hen den tempel der hemelsche Aphrodite. Deze tempel nu is, gelijk ik na onderzoek bevind, de oudste van alle tempels, zovelen er van die godin zijn. Want ook de tempel in Cyprus komt daar vandaan, zoals de Cypriërs zelf beweren, en Pheniciërs uit dat zelfde deel van Syrië hebben dien in Cythera gebouwd. Op die der Scythen nu, die den tempel in Ascalon geplunderd hadden en op al hun nakomelingschap wierp de godin een vrouwelijke ziekte. Daardoor dan zeggen de Scythen, zoowel dat zij de ziekte hebben, als dat zij die het Scythische land bezoeken bij hen zien, in welken toestand diegenen zijn, welke de Scythen Enarëers noemen.

Gedurende achtentwintig jaren nu heersten de Scythen over Azië, en alles werd door hun ruwheid en zorgeloosheid verwoest. Want van ieder afzonderlijk eisten zij een schatting, die zij aan elk oplegden, en behalve die schatting roofden zij op hun tochten, wat ieder had. En de meeste van hen doodde Cyaxares met de Meden, nadat zij hen op een feest genodigd hadden en dronken gemaakt, en zo verkregen de Meden de oppermacht weder en heersten over dezelfden als vroeger, en zij veroverden Ninus en zij onderwierpen de Assyriërs behalve het Babylonische gebied. En daarna stierf Cyaxares, na een regering van veertig jaren met die er onder, waarin de Scythen heersten.

Na deze succesvolle veldtochten wilde Cyaxares ook Alyattes van Lydië in het westelijk deel van Anatolië, langs de Egeïsche kust van het moderne Turkije aan zich te onderwerpen, maar hij

Herodotus: Deze (Cyaxares) is het die met de Lydiërs vocht, toen nacht de dag werd bij hun strijd, en die geheel Azië boven de rivier Halys aan zich onderwierp. En alle door hem beheersten verzamelend trok hij op tegen Ninus, om zijn vader te wreken en uit verlangen die stad te veroveren.  Herodotes, die het verschijnsel - in werkelijkheid een zonsverduistering - vastlegde, zegt dat het gebeuren beide zijden zo van streek bracht dat zij prompt vrede met elkaar sloten en beide partijen de rivier de Halys (Kizil Irmak) erkenden als rijksgrens. 

De Lydiërs, weerstonden de invasie van Cyaxares en na zes moeilijke veldtochten eindigde strijd in 585 v. Chr. in een "onbeslist". Waarschijnlijk onder diplomatieke druk van Babylonië, dat de tegenstanders graag tot een akkoord zag komen om de winstgevende handel, die onderbroken was door de oorlog, te kunnen hervatten, kwamen Medië en Lydië tot een vredesverdrag. Medië en Lydië aanvaardden de meer dan 1000 km lange rivier de Halys als scheidslijn tussen hun koninkrijken. Cyaxares bezegelde de overeenkomst door de dochter van de Lydische koning te huwen. 

De daaropvolgende dertig jaar beleefde het oude Nabije Oosten een zeldzame tijd van stabiliteit. Hoewel de Babylonische koning Nebuchadnezzar nogal zenuwachtig werd van de ambities van de Iranen, die een keten van versterkingen, de Medische Muur, langs zijn noordgrens - van de Tigris tot de Eufraat - wilden bouwen, hield het machtsevenwicht tussen Medië, Babylonië en Lydië stand. 

Astyages (585 - 550)

In 585 werd Cyaxares opgevolgd door zijn zoon Astyages, die was gehuwd met een Lydische prinses Aryenis (een dochter van Alyattes ll).

Astyages huwelijkte zijn dochter Mandane uit aan de Achaemenidische koning Cambyses (600 - 559 v. Chr.), die heerste over het westelijke deel van het Perzische koninkrijk, Ansjan. Volgens Herodotus huwelijkte Astyages zijn dochter liever uit aan zijn Perzische vazal dan aan één van zijn eigen adellijke onderdanen. De reden om zijn dochter beneden haar stand uit te huwelijken zou geleverd zijn door een droom van Astyages, waarin zijn pasgeboren dochter Mandane zo veel had gewaterd dat zijn rijk en gans Azië overstroomde. Toen hij dit aan de droomuitleggers voorlegde, schrok hij, van de uitleg van de Magiërs: Mandane zou een zoon baren die hem van de troon zou stoten. In het verslag van Herodotus bleven de goden Astyages verontrusten met overeenkomstige dromen. Daarom besloot Astyages, toen Mandane een kind verwachtte, het kind te laten vermoorden door een van zijn officieren: Harpagus (Arbaku). Deze kon zichzelf er echter niet toe brengen het kind te doden en verborg het bij herders in de bergen, die op zich namen de baby Kores of Cyrus, zoals de Grieken de naam spelden, op te voeden, tot hij een man zou zijn geworden. 

Van Cyrus' afkomst bestaan echter nog twee andere lezingen: volgens de Griekse geschiedschrijver Ctesias was Cyrus ll helemaal niet van koninklijke bloede, maar de zoon van een Perzische bandiet en een schaapherderin. Enkele landgenoten van de toekomstige keizer geloofden dat de toekomstige keizer was grootgebracht door een wolvin die hem als baby gevonden had, achtergelaten in de bergen. 

Toen Astyages dit ter ore kwam liet hij de zoon van Harpagus onthoofden en liet hij het hoofd aan de ongehoorzame vader opdienen tijdens een feestmaal. Jaren later ging Harpagus, die geduldig op zijn wraak gewacht had, naar Cyrus, zette hem ertoe aan de Perzen in opstand te brengen en bracht het Medische leger ertoe te deserteren. 

Perzische Rijk (559 - 547 v. Chr.)

laatst bijgewerkt: 21-03-07

colofon