2947

Claudius (41 - 54 n. Chr.)

Caligua (37. - 41 n. Chr.)

 

Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus, volgens andere bronnen Claudius Tiberius Caesar Augustus Germanicus genaamd werd geboren in Lugdunum (Gallië) op 1 augustus van het jaar 10 voor Christus en overleed op 13 oktober van het jaar 54 na Christus en werd derhalve 64 jaar. Hij was een zoon van de populaire generaal Nero Claudius Drusus, een stiefzoon van Augustus, en diens vrouw Antonia Augusta.
Claudius was lichamelijk enigszins gehandicapt (hij liep mank, stotterde en was waarschijnlijk licht spastisch), waardoor hij door veel van zijn tijdgenoten als achterlijk werd beschouwd, hoewel er geestelijk niets mis met hem was. Zijn directe familie liet hem meestal links liggen; hoewel zijn oudoom keizer Augustus wel plezier had in de verlegen maar intelligente jongen en vaker met hem optrok. Zijn eigen moeder Antonia Augusta en grootmoeder Livia Drusilla, de laatste vrouw van Augustus, spraken met hoon en minachting over zijn gebreken en wilden hem eigenlijk het liefst nooit zien.

Toen hij officieel meerderjarig werd en de toga mocht dragen als teken hiervan, werd de ceremonie 's nachts en in het geheim voltrokken. Normaal was dit een grote gebeurtenis in het leven van een Romeinse jongen als hij openbare ambten mocht gaan bekleden en zijn mening mocht laten horen over politieke zaken en werd dit groots gevierd. Claudius kreeg echter nooit een post in het leger of het bestuur aangeboden om hem voor te bereiden als machtsbekleder. Waarschijnlijk heeft hij hieraan wel zijn overleven te danken te midden van zijn complotterende omgeving die hem nooit als een serieuze rivaal voor de macht zag. De ambitieuzere leden van zijn familie sneuvelden meestal al vrij jong onder verdachte omstandigheden, zoals zijn populaire broer Germanicus. Claudius zelf vond het niet erg dat hij niet werd betrokken in de vele intriges die in de familie speelden en door het ontbreken van verantwoordelijkheden kon hij zich wijden aan zijn liefhebberijen zoals geschiedenis, literatuur en studeren in het algemeen. Vooral de Etrusken hadden zijn belangstelling en hij leerde zelfs de Etruskische taal van de weinige mensen die die toen nog spraken. Bekend is dat Claudius een geschiedenis van de Etrusken schreef en een woordenboek Etruskisch; allebei verloren gegaan.
Aanvankelijk werd hij door een klaarblijkelijk geestelijke zwakte uitgezonderd om bestemd te worden voor de overname van openbare ambten. Claudius trotseerde de tradities en conventies en was dus een echt enfant terrible, een verschrikkelijk kind. Daarbij had hij een zwakke gezondheid, hij kwijlde voortdurend en stotterde. Niettemin had hij zijn tijd, behalve aan brood en spelen, ook aan studie gewijd. Hij was geobsedeerd door geschiedenis.

Hij trad in het huwelijk met Valeria Messalina, de dochter van Domitia Lepida minor en Valerius Messalla Barbatus behorend tot een respectabele Romeinse familie. Messalina stond bekend om haar zedeloosheid. Het gerucht ging zelfs dat ze een kamertje had in een bordeel waar ze onder de schuilnaam Lycisca seks had met zoveel mannen als zij aankon. Claudius en Messalina kregen een dochter: Octavia (geboren in 40), de eerste echtgenote van de latere keizer Nero, en een zoon: Britannicus (geboren in 41).

Links: Valeria Messalina (25 - 48)

 

 

 

 

munt van Claudius
Na de moord op zijn neef Caligula (41 n. Chr.) werd hij door de lijfwacht tot nieuwe heerser uitgeroepen. Nauwelijks zat manke Claudius op de Romeinse keizerstroon of hij bleek geen schaduw van het doetje waarvoor iedereen hem had gehouden. De voor velen vreemde figuur, bleek een voortreffelijk leider te zijn. Zijn belangrijkste regeringsdaad was wel de centralisatie van het bestuur van het rijk in de handen van de keizer. Met enorme efficiëntie reorganiseerde hij een aantal staatszaken, maakte in 42 door annexatie van Mauretanië (Afrika ten zuiden van Gibraltar) de Middellandse Zee tot Mare Nostrium, bezette in 43 Brittannië, Lycië en Pamphylië en in 46 Thracië. Daarna pakte hij de grensverdediging aan. Zo gaf hij de limes zijn definitieve vorm. Het gelukte hem wijzigingen van de huwelijkswetgeving en de erfwetgeving door te voeren, evenals van het slavenrecht. Het zelfstandige keizerlijke bestuursapparaat werd uitgebreid.

 

In 48 beraamden Messalina en haar minnaar, de knappe Romeinse consul Gaius Silius en de aanvoerder van de Pratoriaanse garde een aanslag op Claudius. Om de samenzwering  te bezegelen 'trouwde' Messalina met hem in het bijzijn van getuigen tijdens een ceremonie ter ere van Bacchus, de god van de wijn en de vruchtbaarheid. Claudius was op dat moment bijna 50 kilometer van Rome om de uitbreidingen van de haven van Ostia te inspecteren. Narcissus, een stafmedewerker aan het hof die tot dan een vertrouweling was van de keizerin lichtte de keizer in waarna zowel Messalina als Gaius Silius ter dood werden gebracht, evenals de meeste andere samenzweerders.

Rechts: de dood van keizerin Messalina, schilderij van Georges-Antoine Rochegrosse (1859-1938).

Daarna liet Claudius zijn nicht Julia Agrippina, die door Caligula in 39 was verbannen terugroepen en trouwde met haar. Te harer ere werd in 50 haar geboorteplaats Oppidum Ubiorum herdoopt in Colonia Claudia Ara Agrippinensium (de huidige stad Keulen). 

Al intrigerend bracht Agrippina Claudius (die zij geheel overheerste) ertoe haar zoon uit haar eerste huwelijk Lucius Domitius Nero als zoon te adopteren en te bestemmen als zijn opvolger in plaats van Claudius' eigen zoon Brittannicus. Toen Agrippina dacht dat Claudius dit besluit wilde herroepen liet ze hem (vermoedelijk) vergiftigen om de positie van haar zoon Nero veilig te stellen. 

Nero (54 - 68 n. Chr.)

laatst bijgewerkt: 24-08-10

Colofon