9154
Frankrijk - Napoleon aan de macht (oktober 1799 - 1800)
|
9154 |
Frankrijk - Napoleon aan de macht (oktober 1799 - 1800) |
|
|
|
Tweede Coalitie Oorlog (12 maart 1799 - 1802) Intussen vormde zich in Europa een nieuwe coalitie. Koning Ferdinand van het kleine koninkrijkje Napels-Sicilië, die getrouwd was met een een zuster van Marie Antoinette, verbond zich met Oostenrijk (19 mei 1798) en Rusland (29 nov.). De pogingen van William (de Oudere) Pitt om Pruisen ook aan deze coalitie te doen deelnemen mislukten. Rusland verbond zich met Turkije (23 december) en Engeland (26 december), Russische troepen onder Soevorov kregen van Oostenrijk vrije doortocht naar Italië, waar de Franse generaal Met de oorlogsverklaring van het Directoire aan Oostenrijk (12 maart) brak de Tweede Coalitieoorlog uit, die gevaarlijker was dan de eerste. Maar de onderlinge verdeeldheid van de geallieerden, nu in het bijzonder de rivaliteit tussen Oostenrijk en Rusland, vormde opnieuw het zwakke punt. Rechts: generaal |
 |
 Jean Baptiste Jourdan en Bernadotte trokken de Rijn over (voorjaar 1799), maar hadden weinig succes.Een Russisch leger onder generaal Aleksandr Soevorov viel Italië binnen en behaalde een reeks overwinningen op de Fransen. Soevorov veroverde Milaan en Turijn en versloeg de Fransen in de Slag bij Trebia ( 19 juni 1799), waarna de Fransen zich terug moesten trekken uit Italië. Zij hielden alleen nog maar een bruggenhoofd in de Alpen en rond Genua over. Ook in Duitsland waren de geallieerden aan de winnende hand. Oostenrijkse troepen onder aartshertog Karel van Oostenrijk-Teschen dwongen de Fransen terug achter de Rijn, waarna Jourdan vervangen werd door André Masséna.
Na de nederlaag van Moreau tegen Soevorov bij Cassano (27 april 1799) gingen Lombardije en Piemonte verloren. De uit Napels opgerukte Franse generaal |
 |
|
Het Russische leger moest zich terugtrekken (december 1799) en uiteindelijk besloot Rusland om zich uit de coalitie terug te trekken. Tsaar In de Bataafse Republiek, de Franse vazalstaat in de Nederlanden, viel in augustus 1799 een gecombineerde Brits-Russische invasiemacht onder Abercromby en Hermann in augustus de kop van Noord-Holland binnen en moest daar terzelfder tijd een volksopstand en een inval in de Zuidelijke Nederlanden voorbereiden. Zij veroverden de Nederlandse vloot bij Den Helder, maar intussen hadden de Fransen zich hersteld. De Frans-Bataafse troepen onder Brune en Daendels versloegen de geallieerden in de Slag bij Bergen (19 september) en de Slag bij Castricum (6 oktober) en moesten zich uit Nederland terugtrekken. (z. Bataafse Republiek (1795-1800)) Lecourbe heroverde Mannheim. |
|
Inval in Syrië Napoleon was vanuit Egypte Syrië binnengevallen, maar de veldtocht draaide uit op een fiasco en hij moest zich weer terugtrekken naar Egypte, waar hij een Brits-Turkse invasiemacht versloeg. Napoleon vernam dat een staatsgreep in Frankrijk op handen was en besloot om zijn leger in Egypte achter te laten en naar Frankrijk terug te keren. Met een klein fregat wist hij ongezien langs de Engelse vloot te zeilen en op 8 oktober werd hij in Parijs als de redder des vaderlands toegejuicht. Men had daar goede redenen voor: al Napoleons veroveringen in Italië waren verloren gegaan door wanbeleid van zijn onbekwame generaals. Zijn broer Jozef lichtte hem in over de politieke situatie van Frankrijk en het overspel van Joséphine, maar tegen alle verwachtingen in vergaf Napoleon haar voor de zoveelste keer. De Royalisten hoopten dat zij het koningschap konden herstellen. Een Duits leger stond klaar om Frankrijk binnen te vallen. Sinds het uitbreken van de Revolutie van 1789, was het bewind in Frankrijk zwak gebleven. Hier zag Napoleon dan ook zijn kans. Gesteund door de populariteit die hij bij het volk genoot en met behulp van Talleyrand zette hij de regering af. Binnen een week had hij de macht in handen. De plannen voor deze staatsgreep kwamen niet van hemzelf, maar van Sieyès. Deze zocht alleen nog een man om zijn plannen ook daadwerkelijk uit te voeren. En het feit dat het Napoleon was, zegt niets. Seis had namelijk in eerste instantie gedacht aan Joubert, maar die was gesneuveld. Ook Moreau en Augereau stonden hoger in het lijstje van Sieyès, maar die vielen af, omdat ze niet de goede eigenschappen hadden. Bernadotte, de toenmalige minister van Oorlog, haakte af. Hij had geen zin om zijn hoofd op het spel te zetten (letterlijk!). Napoleon was dus de enige in gelijke rang, die overbleef om te doen wat de anderen niet konden of durfden. Rechts: Emmanuel Joseph Sieyès. Portret van Jacques-Louis David. |
 |
 |
De staatsgreep van Napoleon wordt ook wel de Staatsgreep van 18 Brumaire genoemd. Dit, omdat die plaatsvond op de achttiende Brumaire, volgens de Franse tijdrekening, wat gelijk staat met 9 november in onze huidige jaartelling. Op die dag zorgde Sieyès ervoor, dat de Raad der Ouden, zij het met enige druk, Napoleon benoemde tot opperbevelhebber over de troepen. Napoleon stormde toen niet lang daarna met zijn legers Parijs binnen. Diezelfde avond besloot de Raad van Vijfhonderd, waarvan Lucien, Napoleons broer de voorzitter was, dat Napoleon zich verdienstelijk had gedragen voor volk en vaderland en dat het Directoire opgehouden had te bestaan.
Napoleon nam al snel na zijn staatsgreep de leiding stevig in handen, met behulp van het leger, en zette een goed propaganda stelsel op. Er wordt een driemanschap ingesteld, met Napoleon, Sieyès en Roger-Ducros. Napoleon begint gelijk te werken aan een groots project, waar we nu nog mee te maken hebben: de Code Napoleon, die ook voor onze grondwet de basis vormde. Het originele ontwerp van de Code Napoleon komt van Sieyès, die het ontwerp heel anders heeft bedoeld dan dat wat Napoleon er van gemaakt heeft. Links: de coup van 18 Brumaire, schilderij van Bouchot. Musée de Versailles |
|
De Code Napoleon was een nieuwe grondwet, waarin onder andere werd vastgesteld dat ieder mens gelijkwaardig is voor de wet en waarin bepaald werd dat mensen niet meer gevangen gezet konden worden zonder dat er eerst een rechtszaak was geweest. Maar ondanks deze goede zaken bleef Napoleon alleenheerser, van volksvertegenwoordiging en algemeen kiesrecht moest hij niets hebben. Een voorbeeld daarvan, is dat de Code Napoleon eigenlijk door een volksstemming goedgekeurd zou moeten worden, maar voor de stemming was de uitslag al bekend. De grondwet was dus zeer goed bedoelt, maar omdat Napoleon nog steeds alleenheerser was, was er geen sprake van een echte democratie. |
|
Al snel na zijn staatsgreep wordt Napoleon Eerste Consul, aan wie hij net in zijn Code Napoleon alle macht had gegeven. De Tweede en Derde Consuls waren Cambacérès en Lebrun. Hij regeerde theoretisch gezien niet alleen, maar dat was echt alleen theoretisch. Hij verdeelde de ministersposten. De ministers handelden alleen op bevel van Napoleon, ze overlegden niet in de ministerraad. Er is één maatregel, die karakteristiek is voor het latere bewind van Napoleon. De drie Consuls organiseren gelijk de propaganda voor hun regime. Naar alle uithoeken van het land worden mensen uitgezonden, om de nieuwe politiek te verkondigen. Over het meest belangrijke project stond in de vorige paragraaf al een stuk, namelijk de nieuwe constitutie, gemaakt door Sieyès. Het meest opvallende is, dat uiteindelijk het zwaard toch machtiger dan de pen (ook al beweert het spreekwoord het tegenovergestelde), aangezien de grondwet de inhoud de legale grondslag blijkt te zijn voor Napoleons heerschappij. Als Sieyès de hele constitutie heeft laten opschrijven, wordt hij voorgelegd aan de grondwetsectie van de raad van Vijfhonderd. Als ze er na tien dagen nog niet uit zijn, nodigt Napoleon het hele gezelschap bij hem uit, om ze over te halen. Hij neemt alle delen uit de grondwet die hij kan gebruiken over en veegt de rest van tafel. Hij komt met het voorstel tot een regime met slechts één regeringsleider, in plaats van drie. Er zouden wel drie consuls blijven als adviesorgaan, maar dat was maar voor de schijn. In de nieuwe grondwet bleef van de volksvertegenwoordiging niets meer over. Napoleon kreeg de volledige macht in handen, hij benoemde de leden van de overheidsinstanties, benoemde gemeenteraden, staatsraden, rechters, hij voerde bevel over de legers, hij ondertekende wetten, alles alleen. In de constitutie werden drie andere overheidsinstanties voorgeschreven, de Senaat, het Tribunaat en het Corps Législatif, waarvan de laatste twee de wetgevende macht waren. rechts: Napoleon als Eerste Consul |
 |
|
Een belangrijke hervorming die Napoleon doorvoerde, was het Continentaal Stelsel. Het had op zich niet direct met zijn regering te maken, omdat het bedoeld was om Engeland buiten de deuren van het vasteland van Europa te houden. Het Continentaal Stelsel hield het volgende in: De zeegrens van Europa moest worden afgesloten voor de Engelse handelaars, zodat Engeland niet kon handelen met de rest van Europa, zodat ze hun legers niet meer konden financieren en Frankrijk dus een vijand minder zou hebben, wat weer ten goede zou komen van de stabiliteit binnen Frankrijk. Deze twee regeringshervormingen zijn het meest belangrijke geweest voor het bewind van Napoleon. Natuurlijk zijn er wel meer dingen veranderd, aangezien de overgang naar een dictatuur niet zomaar gemaakt kan worden, maar het gaat ten koste van het overzicht om al die veranderingen hier te beschrijven. De meeste veranderingen, ook in de staatsinrichting, staan beschreven in de Code Napoleon. Als we dus al de veranderingen zouden beschrijven, moeten we alle 14.000 artikelen uit de Code Napoleon hier neerzetten. |
|
Gemaakt: 04-03-04, laatst bijgewerkt: 20-05-10 |
