9708
De Bataafse Republiek (1799-1800)
|
9708 |
De Bataafse Republiek (1799-1800) |
|
 De Bataafse Republiek (1795 - 1799); Frankrijk (oktober 1795 - september 1799) |
|
Engels-Russische inval van 1799 Holland en Engeland hadden tot die tijd een vriendschappelijke betrekking gehad, maar de Franse overheersing maakt daar een eind aan. Onmiddellijk breken er vijandelijkheden uit tussen de Bataafse republiek en Engeland. Uiteindelijk werd de oorlog verklaard (Tweede Coalitie Oorlog, 1799-1802)). De Engelsen hadden er veel voor over om de Hollanders te verlossen van hun bezetters, de Fransen. De Engelse troepen werden daarom in paraatheid gebracht, een invasie aan de Hollandse kust werd voorbereid. De Bataafse regering kreeg hier in juni van 1799 echter lucht van. Men trof onmiddellijk maatregelen om deze invasie tegen te gaan en te verijdelen. Langs de gehele kust werden waarnemingstroepen gestationeerd, uiteraard ook in Noord-Holland. Het Bataafse leger was in opperste paraatheid, maar de hulp van de bevolking was echter broodnodig. Het gemeentebestuur van Akersloot kreeg in augustus 1799 het verzoek een lijst op te stellen van personen die indien dit nodig was met hun paarden en wagens konden assisteren bij het vervoer van de troepen die bij Beverwijk gelegerd waren. Bij een eventuele inval in de kop van Noord-Holland moesten deze troepen en hun materialen zo snel mogelijk vervoerd kunnen worden "naar de kant van Alkmaar". In diezelfde maand gingen de Engelse troepen aan boord van hun transport- en oorlogsschepen, 200 in totaal, en voeren bij zeer slecht weer richting Holland. Aan boord bevond zich ook erfstadhouder Willem Frederik. Op 27 augustus volgde de landing bij Callantsoog. Onder leiding van de Engelse generaal Sir James Pulteney trok een colonne van 11.500 man naar Bergen en omgeving om deze dorpen in te nemen. De tweede colonne (6500 man) ging naar Warmenhuizen en Schoorldam om daar de "vijand" te overmeesteren. De derde moest Oudkarspel en Heerhugowaard overmeesteren met 5000 man en de vierde colonne tenslotte (9000 man), ging naar Hoorn om die stad in te nemen. Een gedeelte van het Engelse leger kwam in Den Helder aan. Ze vielen de stad dus vanaf het land. |
 |
De vloot van de Engelsen kwam op de Rede van Texel te liggen en de kleine Bataafse vloot gaf zich zonder veel problemen over, want de bemanning was voor het grootste deel Oranjegezind (dus vóór Willem V). De Hollandse vloot gaf dapper tegenstand maar moest zich uiteindelijk overgeven. Zonder veel problemen namen de Engelsen Den Helder in en vielen de Helderse kanonnen in Britse handen. Vervolgens rukten de Engelsen vanuit Den Helder op naar het zuiden. Ze werden daarbij geholpen door de Russen die inmiddels ook de kop van Noord-Holland binnengevallen waren. |
|
De weken daarna werd vooral in de omgeving van Alkmaar een bloedige strijd geleverd, een strijd waarbij duizenden sneuvelden of gevangen genomen werden. Aan de ene kant stonden de Geallieerden, in totaal ca. 40.000 man, 20.000 Engelsen en even zoveel Russen. Aan de andere kant stonden de Hollandse en de Franse troepen, samen ook zo'n 40.000 man. Op 19 september vond de slag van Bergen plaats, en op 2 oktober de slag van Alkmaar. De Geallieerden waren daarbij de overwinnaars. De Hollandse en Franse troepen werden gedwongen zich terug te trekken. Zij reisden af naar zuidelijker streken, naar Purmerend en Beverwijk. |
 |
| In een verslag van een Engelse oorlogscorrespondent staat te lezen dat de Engelsen en de Russen vervolgens met geringe tegenstand de dorpen Schermerhorn, Akersloot, Limmen en Bakkum innamen. Maar is dit werkelijk zo gebeurd, of zag deze Engelsman het misschien iets te "gekleurd"? Er waren bloedige gevechten bij Hoorn, waar 4000 soldaten uit het leger van Daendels sneuvelden. Bij Alkmaar wonnen de Engelsen ook. De zoon van Willem V, de Erfprins Willem Frederik ( de latere koning Willem I) was inmiddels in Den Helder aan land gegaan. De zwakke Bataafse troepen onder Daendels trokken zich terug. In september werden ook Russische troepen aangevoerd en zo leek een grootscheepse actie vanuit het bruggenhoofd mogelijk. Maar toen keerde het tij: de Franse legers kwamen te hulp . Ze sloegen de Engelsen en Russen bij Bergen en Castricum terug (19 sep. en 2 okt. 1799). |
|
|
Op 6 oktober 1799 vond de beslissende slag plaats op Castricums grondgebied. De slag duurde tot acht uur ´s avonds. Het Engels-Russische leger werd door de Franse en Bataafse troepen aangevoerd door Brune en Daendels, verslagen. De ontmoedigde Engelse commandant sloot een akkoord met zijn Franse tegenstander Brune, waarbij hij tegen de uitlevering van ondermeer 8000 krijgsgevangenen een vrije aftocht kreeg (oktober 1799). De invasie was mislukt. Bitter gestemd keerde de erfprins terug naar Duitsland |
|
Na het ineenstorten van de Bataafse republiek en het ontslag van Lodewijk Napoleon, zou Willem Frederik worden uitgenodigd om naar den Haag te komen. Er werd een hoge troon ontworpen met een fluwelen baldakijn en een kroon er bovenop. Hij paste mooi in de voormalige balzaal van stadhouder Willem V. In 1815 opende zijn zoon daar als koning Willem l de eerste vergadering van de Staten Generaal.
laatst bijgewerkt: 26-04-10 |
 |
