5841
De Vijf Dynastieën en Tien Koninkrijken (907 - 960)
|
5841 |
De Vijf Dynastieën en Tien Koninkrijken (907 - 960) |
|
 Tang-dynastie (859 - 907)
Klik hier voor het frame van de pagina |
|
De periode van ongeveer 53 jaar tussen de Tang- en Song-dynastieën wordt wel voluit "Vijf Dynastieën en Tien koninkrijken" genoemd. De ene na de andere riep zichzelf uit tot onafhankelijk vorst. Het gevolg was dat de Chinese landkaart omgetoverd werd in een mozaïek van "vijf dynastieën en tien koninkrijken", zoals de Chinese geschiedschrijvers dit chaotisch intermezzo tussen Tang en Song gedoopt hebben.
In de Noord-Chinese vlakte stonden twee zwaargewichten tegenover elkaar. De Latere Liang omvatte het kernland, met de oude hoofdsteden Chang-an en Luo-yang binnen zijn grenzen en als nieuwe hoofdstad Bian-zhou, omgedoopt tot Kaifeng. Dit was het meest welvarende, het meest volkrijke en meest ontwikkelde gebied. De Noordelijke Han, was een kortstondige, lokale dynastie in het noorden (hoofdstad Jin-yang) die zichzelf als de wettige erfgenaam van de Latere Han beschouwde. Om te beginnen brak China in twee stukken langs een lijn die samenviel met de Huai-rivier. Ten zuiden daarvan ontstonden de rijken Wu, Wu-yue, Jing-nan, Chu en Shu, als een snoer aan elkaar geregen door de Blauwe Stroom; verder zuidwaarts aan de kust de rijken Min en de Zuidelijke Han (Nan-han). Daarnaast waren er nog enkele minder belangrijke rijkjes.. |
|
Rechts: Kaartje van China ten tijde van de Latere Zhou-dynastie (951-960) het einde van de periode van de Vijf Dynastiën, aan de vooravond van de re-unificatie onder Song-dynastie. Let op het gebied ten zuiden van de Grote Muur ter plaatse van het huidige Beijing, dat door de 'barbaarse' Liao (Khitan-volk) bezet was. (De zwarte lijnen stellen de huidige grenzen van de Volksrepubliek voor.)
De "Tien Koninkrijken" in het zuiden werden gevormd door:
|
 |
|
In politiek opzicht was het een periode van zwakte, die onder meer ruimte bood aan onafhankelijke niet-Chinese staatsvorming in de grensgebieden. In het zuidwesten (in de huidige Chinese provincie Yunnan) was het rijk Nanzhao ontstaan, in het noorden het rijk Khitan (916), dat de geschiedenis is ingegaan als de Liao-dynastie (916-1125). In het zuiden maakte Vietnam (Annam) dat sinds eeuwen min of meer tot het Chinese rijk had behoord, zich onafhankelijk. Het zou dat (met twee korte onderbrekingen) blijven tot de vestiging van het Franse koloniale bewind in de 19e eeuw. |
 |
|
Deze onafhankelijkheid maakte overigens geen einde aan de culturele en religieuze invloed van China op Vietnam. Het Vietnamees is evenals het Japans vol met Chinese leenwoorden (inclusief een aan het gesproken Chinees van die tijd ontleende uitspraak), het inmiddels alleen nog als dode taal over gebleven klassiek Vietnamees heeft een op de Chinese karakters gebaseerd schrift. In latere tijden migreren talloze Chinezen uit het Cantonees sprekende deel naar Vietnam. Een deel van hen is vervolgens na de afloop van de Vietnamese oorlog weer in Nederland beland.
De meeste veranderingen op filosofisch en cultureel gebied, die tijdens de Song-dynastie zo sterk op de voorgrond traden, vonden hun oorsprong al tijdens de periode van de Vijf Dynastieën. Zo kon er in deze periode als gevolg van de ontwikkeling van de blokdrukkunst, een grote verspreiding plaatsvinden van de klassieke confucianistische geschriften en latere commentaren. Hierop bouwde het examenstelsel en het neo-confucianisme voort, waarmee de Song-dynastie haar grote faam bereikte. Ook in kunsthistorisch opzicht werden er in deze tijd grote ontwikkelingen in gang gezet, met als voorbeeld de opkomende landschapschilderkunst. In 960 vond er weer een dynastiewisseling plaats in het noorden. Na een muiterij werd de hoogste militaire commandant van de Latere Zhou (951-960), Zhao Kuangyin, tot keizer uitgeroepen. Hij werd de eerste keizer van de Song-dynastie. In tegenstelling tot zijn vijf voorgangers was deze dynastie zeer stabiel en heeft het rijk weer verenigd. Met name door grote prestaties op cultureel en filosofisch terrein, heeft de Song-dynastie een belangrijke plaats in de Chinese geschiedenis veroverd. |
|
Laatst bijgewerkt: 20-07-05 |
