3654

Lydië (600 - 500 v. Chr.)

Croesus, die regeerde van 560 tot 547 v. Chr. was de zoon van Alyattes en een vrouw uit Carië.  Vrijwel alles wat over hem bekend is, wordt aan de Griekse schrijver Herodotes ontleend. Volgend deze was hij de eerste "Barbaarse" koning die een deel van de Grieken onderwierp en schatplichtig maakte en andere Grieken in vriendschap aan zich verbond. Croesus begon zijn aanval op Ephesus en vervolgens richtte hij zijn aandacht op alle Klein-Aziatische Grieken, de Grieken op de eilanden liet hij ongemoeid. Tegen de groeiende macht van de Perzen bouwde hij een coalitie op, die uiteindelijk naast - Lydië - Egypte, Babylon en Sparta omvatte. 

De Lydische koning zag in de ondergang van Astyages een uitdaging voor de familie eer - Astyages was namelijk getrouwd met zijn zuster en dat was voor Croesus een excuus om land te verkrijgen ten oosten van de rivier de Halys, dat de Meden aan zijn vader hadden ontzegd. De gedachte aan bezitsuitbreiding was wederzijds: Cyrus had het oog laten vallen op de vazalstaten van Croesus in het westelijke kustgebied van Ionië en had daar al agenten heen gestuurd om de staten over te halen voortaan trouw aan hem te zijn. Nadat het orakel van Delphi Croesus had voorspeld dat hij, indien hij de Perzen zou aanvallen, "een groot rijk zou vernietigen" zette de Lydische koning zijn oorlogsmachinerie in beweging. Hoewel hij zijn positie kort tevoren had versterkt door zich te verzekeren van de steun van Egypte, Babylonië en de Griekse stad Sparta, wachtte hij niet op hun hulptroepen. 

In de bloedige strijd, die een dag duurde, konden noch de lange speren van de bereden lansiers van Lydië, noch de pijlen en korte zwaarden van de Perzische en Medische cavalerie de overhand over de tegenstanders verkrijgen. Croesus gaf zijn troepen bevel zich terug te trekken en de volgende morgen trok hij zich met zijn leger  terug naar zijn hoofdstad Sardis. 

Na zijn thuiskomst zond hij boodschappen naar zijn Babylonische, Egyptische en Spartaanse bondgenoten om er bij hen op aan te dringen legers voor te bereiden op de acties van het volgende jaar en begon hij zijn eigen troepen te demobiliseren, wat een normale gang van zaken was aan het eind van de zomer: niemand trok ten strijde tijdens de bitter koude winters van Anatolië - althans dat was wat Croesus geloofde. Hij had niet gerekend op de verrassingsstrategie van zijn Perzische tegenstanders. Cyrus wachtte net lang genoeg om de Lydische koning Sardis te laten bereiken en zijn troepen uit te betalen en trok daarna zo snel mogelijk met zijn leger op naar de Lydische hoofdstad. Croesus bracht in allerijl zijn leger opnieuw op de been, stelde zijn gerenommeerde lansiers in de voorhoede en trok naar de wijde vlakten die zijn hoofdstad omringden om daar met de vijand strijd te leveren. Cyrus had echter nog een verrassing voor de Lydiërs in petto. Hij wist dat paarden een instinctieve angst hebben voor kamelen. Hij beval een groot aantal van deze dieren uit de lastkaravaan te halen en hun bepakking te vervangen door bewapende ruiters. Toen de paarden van de Lydische lansiers de geur opsnoven van deze voor hen onbekende dieren die in hun richting kwamen, sloegen zij op hol en brachten zó de slagorde van het hele Lydische leger in wanorde. Ondanks de verwarring die daardoor teweeg werd gebracht en het verlies van zijn cavalerie, slaagde Croesus er in zich met het grootste deel van zijn leger veilig terug te trekken binnen de muren van Sardis. De stad, die bovenop een hoogte met een steile helling lag, werd alom als onneembaar beschouwd. 

Hoewel Cyrus een beloning aanbood aan de eerste man die over de muren kon komen, was er twee weken lang niemand die hem daaraan kon houden. Het begon erop te lijken dat slechts uithongering de stad tot overgave kon dwingen en dat de Lydische bondgenoten aan zouden komen voor dat gebeurde. Bij toeval ontdekte echter één Cyrus krijgslieden een zwakke plek in de verdedigingswerken en bij de daarop volgende bestorming werd de stad ingenomen. De vernederde Croesus liet zich daarna op de brandstapel ter dood brengen. 
Na deze nederlaag werd Lydië een satrapie van Perzië. Tijdens de Perzische overheersing (die zou duren tot aan de verovering door Alexander de Grote in 334 v. Chr., zou Sardis zich ontwikkelen tot een belangrijk centrum van kunst, een positie die het voor de eerstvolgende 200 jaar zou behouden. 

Na deze beslissende gebeurtenis zonden de vroegere onderdanen van Lydië - met name de Ionische steden aan de westkust van Anatolië, die door de Grieken bewoond werden - afgezanten naar de nieuwe keizer. Zij boden aan hun leenverdragen te vernieuwen op dezelfde voorwaarden die zij met Croesus gehad hadden. Cyrus weigerde ze allemaal op één na, de stad Milete. Met die machtige potentiële vijand sloot Cyrus een afzonderlijk verdrag van vriendschap en verbintenis. De andere Ionische staten liet hij door zijn ondergeschikten met geweld innemen, waaronder de gebieden in Klein-Azië die werden bewoond door de Cariërs en de Phrygiërs. Zelf wijdde hij zich aan dringender zaken die zijn aandacht opeisten. 

Eerst wendde hij zich naar het oosten, waar hij zijn greep verstevigde op de satrapieën (provincies) die hij van de Meden had geërfd en de nieuwe landen en volkeren die hij aan zijn rijk had toegevoegd. Hij stelde zijn neef Hystaspes aan als gouverneur over Parthië en Hyrcanië, ten noorden en ten oosten van de centrale woestijn van het plateau. 

laatst bijgewerkt: 12-06-02

colofon