| 3268 | Ierland - Het vroege Christendom (400 - 600) |
|
 Ierland (600 v. Chr. - 400 n. Chr.) z. ook: Britse Eilanden in de Vroege Middeleeuwen |
| Na de ineenstorting van het Romeinse Rijk drongen Germaanse stammen stammen Groot-Brittannië binnen. Ierland kreeg te maken met een toevloed van Keltisch-christelijke vluchtelingen. |
In 430 zond paus  Celestinus 422-432) de eerste christelijke missionaris, genaamd Palladius, naar Ierland. Hij vertrok naar het eiland in 431. Over wat er hierna gebeurde is niet veel duidelijkheid. Wat betreft zijn leven voor 431 wordt Palladius vaak verondersteld dezelfde persoon te zijn als de Palladius die voordien optrad als deken onder Germanus van Auxerre (378 - 448) die in 429 samen met de heilige Lupus vanuit Frankrijk naar Groot-Brittannië werd gezonden om daar het Pelagianisme te bestrijden. Pelagius (360 - 435) was een Britse monnik die stelde dat de vrije wil van de mens ook na de zondeval intact was en ontkende de erfzonde. Naar verluidt zou Germanus een blind meisje hebben genezen en een Brits leger hebben bijgestaan in een slag tegen Picten, Schotten en Saksen. Met massaal 'Alleluia'-geroep door de christenen zouden toen de vijanden op de vlucht zijn geslagen Ook een tweede bezoek aan Brittannië wordt gemeld, waarschijnlijk rond 445 of iets eerder. Hierover is echter weinig bekend. |
 |
 |
Ca. 370 stichtte de Ierse tuath (clan) Eóganachta hun hoofdstad op de 60 meter hoge rots van Cashel. De Eóganachta-clan werd volgens de traditie gesticht door  Eógan, koning van Munster (zuidwest Ierland). Vanuit Cashel beheersten de koningen van Munster tussen de 5e eeuw en de 16e eeuw het zuidelijke deel van Ierland.
De missionaris Patricius (St Patrick) zou hier ca, 450 de derde koning van Cashel, |
|
Zijn opvolger was de legendarische heilige Patricius of Saint Patrick. St. Patrick. Als jongen van 16 werd hij als slaaf naar het eiland gebracht. Daar werd hij schaapherder en leerde Iers. Hij slaagde erin te vluchten en keerde terug naar zijn ouders, maar volgens een andere legende werd hij door "heidense" Ieren na 6 jaar naar Gallië gebracht, waar hij in Auxerre een priesteropleiding volgde. Paus In de meest afgelegen plekken waar nog nooit een prediker gezien was predikte hij het christendom. Mogelijk werd hij door zijn vroegere leraar, bisschop Germanus van Auxerre, tot de eerste bisschop van Ierland gewijd. Hij had het niet makkelijk, omdat de katholieke Britten hem minachtten vanwege zijn lagere achtergrond en de Ieren hem wantrouwden omdat hij een vreemdeling was. Halverwege de 5e eeuw vestigde hij zijn bisschopszetel in Armagh. Hij zou honderden kerken hebben gesticht. Hij overleed in of na 461, mogelijk in Armagh of Saul (bij Downpatrick). Waar hij is begraven is onbekend. In de 7e eeuw werd vooral in het bisdom Armagh een cultus rond zijn persoon opgebouwd en werd hij de nationale heilige van het land. Een populaire legende over hem vertelt hoe hij de slangen uit Ierland verdreef (vandaar dat er geen slangen zijn op het eiland), en hoe hij een shamrock, een klaverblad, gebruikte als voorbeeld voor de goddelijke Drie-eenheid van het katholieke geloof. Hij wordt ook voornamelijk afgebeeld met de shamrock in zijn hand, en het klaverblad is ook een embleem voor Ierland (alhoewel de harp het officiële symbool is). Rechts: St. Patrick |
 |
|
St. Patrick introduceerde de bisschoppelijke kerkhiërarchie in Ierland, waarbij de bisschop de belangrijkste kerkelijke functie bekleedde. Daarnaast stichtte hij vele kloosters en dat werden er zoveel dat de macht langzamerhand van de bisschop naar de kloosters verschoof. Kloosters werden de belangrijkste centra van geloof en opvoeding en er ontstond een uniek Iers systeem waarin monniken de macht hadden over de kerk. Steden in de moderne zin van het woord waren er in die tijd nauwelijks. St. Patrick's Day (17 maart) is nu de nationale feestdag van Ierland. De klaver met drie bladeren (de Shamrock), aan de hand waarvan hij het mysterie van de Goddelijke Drie-eenheid heeft uitgelegd, is een van de nationale symbolen van Ierland. In de 5e eeuw werden de eerste Ierse documenten geschreven door St. Patrick. Door het werk van St. Patrick werd Ierland tot een bolwerk van de Latijns-christelijke beschaving. Ierland ontwikkelde zich tot een 'eiland van heiligen en geleerden'. Uit deze kloostertijd dateren ook een aantal zeer fraaie Evangeliehandschriften. De bekendste daarvan het Book of Kells is te zien in Trinity College in Dublin. De kloosters waren ook een opleidingsplaats voor de vele Ierse missionarissen die een grote bijdrage hebben geleverd aan de verbreiding van het christendom in West-Europa. |
 |
In de 6e eeuw bouwden monniken hoog bovenop een eilandje 13 km. buiten de kust voor het Kerry schiereiland het klooster Skellig Michael (Michaels rots). Heden ten dagen nog steeds moeilijk toegankelijk laat staan eeuwen geleden met roeibootjes. En als je eenmaal voet aan wal hebt gezet moet je eerst nog de “Stairaway to Heaven” beklimmen, een stevige klim voor mensen zonder hoogtevrees, om het kloster te bereiken. Op het kloostercomplex staan enkele kloostercellen in de vorm van "beehive" hutten, de resten van een oratorium en verschillende gegraveerde kruisen. De monniken leefden van de handel met passerende schepen.en vertrokken vijf eeuwen later. |
| De bekendste van die monnik-missionarissen zijn Sint-Brandaan (Eng. Brendan) en Sint-Columba (Columbanus). De laatste werd de eerste missionaris van Schotland. St. Brandaan, bijgenaamd de Zeevaarder, leefde van ca. 484 - ca. 577). Hij werd geboren in Galway en werd abt. Hij stichtte in Ierland verschillende kloosters, o.a. Ardfert en Clonfert (563). Er zijn vele legenden over hem ontstaan. Volgens een van deze legenden las Brandaan in een boek allerlei zaken die hij niet geloofde. Zo zouden er twee paradijzen op aarde zijn, een vis met een bos op zijn rug en de verrader Judas zou elke zaterdagnacht verlichting krijgen van zijn straf in de hel. Brandaan geloofde het boek niet en wierp het in het vuur. Hierop verscheen aan hem een engel met de boodschap dat hij zelf moest nagaan wat de waarheid was. |  |
|
Samen met zestig pelgrims maakte Brandaan een reis over de Atlantische Oceaan. Onderweg overkwamen hen de raarste en meest fantastische dingen. Zo vond hij een pratend reuzenhoofd op het strand, kwam hij een draak tegen die werd verjaagd door een hert uit de wolken en - inderdaad - de vis met het bos op zijn rug. Alles wat ze meemaakten schreef Brandaan op in een boek. Uiteindelijk kwamen ze bij een eiland aan waar twee kastelen stonden. In het tweede kasteel bevond zich de poort naar het aards paradijs, bewaakt door de engel Cherubin. Niemand mocht binnentreden, behalve de aartsengel Michael) die de zielen naar de hemel begeleidde. Brandaan besloot terug te gaan en na nog vele bizarre avonturen was het boek vol en ging hij terug naar huis. Aldaar verscheen weer een engel die hem voor de keuze stelde of hij verder wilde leven op aarde of in het paradijs. Hij koos voor het laatste en stierf. Op zijn graf bouwde men een kerk in zijn naam.
De meeste in het verhaal genoemde gebeurtenissen zijn natuurlijk fictief, maar de reis kan echt hebben plaatsgevonden. Als dit zo is, moet dat rond 530 zijn geweest, voor Brandaans reis naar Brittannië. Het verhaal dat hij na afloop van de reis stierf kan dus sowieso niet waar zijn. Er doet overigens ook een theorie opgang dat het verhaal van de reis van Sint-Brandaan is ontstaan door de combinatie van reizen van verschillende Ierse monniken, waarbij al dan niet Sint-Brandaan zelf zou kunnen zijn. Het is niet onmogelijk dat hij Noord-Amerika heeft ontdekt. Christoffel Columbus voerde de legende van Sint-Brandaan aan om zijn bewering dat hij via het westen naar Azië was gevaren kracht bij te zetten. Na de snelle verspreiding van het christendom en de stichting van de vele kloosters in Ierland en zelfs daarbuiten, brak een rustige periode aan van voorspoed die ook wel het Gouden Tijdperk wordt genoemd. De Ieren waren redelijk welvarend en het land was sinds het Stenen Tijdperk niet meer binnengevallen of geplunderd. Door de problemen op het vasteland van Europa (o.a. de volksverhuizing) vluchtten vele geleerden en kloosterordes naar Ierland, waardoor kunsten en wetenschap opbloeiden. De kunst van het schrijven en het illustreren bereikte een zeer hoog niveau. Doordat vanaf dat moment meer op schrift is gesteld, weten we vanaf deze tijd meer over de geschiedenis van Ierland. |
 |
|
Rechtsboven: ingang van de Clonfert Cathedral. Deze kerk werd ca. 1160 gebouwd op de plaats waar Brandaan in 563 een klooster had gesticht. Brandaans klooster werd verschillende malen door de Vikingen in brand gestoken en weer herbouwd. Tegen het einde van de 8e eeuw was Ierland verenigd in taal, cultuur, religie en wetten. Toch was het land nog steeds verdeeld in vele kleine koninkrijken. Tijdens het Gouden Tijdperk waren er weinig conflicten tussen de verschillende koninkrijkjes. Er was een machtsevenwicht. Niet één van de machthebbers was in staat heel Ierland te overheersen of te verdedigen. gemaakt: 12-06-08; laatst bijgewerkt: 27-11-08 |
