Ermesinde II van Namen en Luxemburg was een dochter van Hendrik I, graaf van Namen. Zij huwde op 11-jarige leeftijd, met graaf Theobald I van Bar en in 1214 met hertog Walram III van Limburg. Uit dat tweede huwelijk werd haar opvolger, Hendrik, geboren en met hem begon ook het tweede Luxemburgse huis. Onder het voorwendsel dat zij als vrouw geen recht had op de bezittingen van haar vader, maakte haar achterneef Filips, zoon van Boudewijn V van Henegouwen, hierop aanspraak. Vóór zijn dood had haar vader haar echter verloofd met de 28 jaar oudere Theobald I van Bar, die dapper streed om haar bezittingen te verdedigen. In 1199 werd een compromis gesloten, waarbij Filips het graafschap Namen kreeg en Ermesinde de graafschappen Luxemburg, Durbuy en Laroche (de laatste twee gebieden liggen in het noorden van de huidige Belgische provincie Luxemburg) en de abdijen van Stavelot en Malmedy. Na de dood van Theobald huwde Ermesinde met Walram van Limburg, waardoor haar zoon ook het graafschap Aarlen zou erven. Ermesinde verleende stadsrechten aan Luxemburg, Echternach en Aarlen. Zij werd begraven in de abdij van Clairefontaine, niet ver van Aarlen.  

Hendrik V, bijgenaamd "de Blonde", was de zoon van Walram III van Limburg, was van 1247 tot 1281 graaf van Luxemburg. Hij was van 1256 tot 1263 tevens graaf van Namen. Hij huwde met Margaretha, dochter van Hendrik II van Bar. Bij zijn huwelijk kreeg hij van zijn schoonvader, de heerlijkheid Ligny-en-Barrois. Hendrik V verkocht Namen aan zijn schoonzoon Gwijde. Ook vergezelde hij de Franse koning Lodewijk IX in diens Zevende Kruistocht in 1270. Na zijn dood werd Hendrik V opgevold door zijn zoon Hendrik VI.  

Hendrik Vl was de zoon van Hendrik V van Luxemburg, Hij met Beatrix van Avesnes (1242-1321), dochter van Boudewijn van Avesnes. Op 5 juni 1288 sneuvelde hij bij de Slag bij Woeringen. Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn zoon Hendrik VII.  

Hendrik VII Graaf van Luxemburg (1288 – 1310) Koning van Duitsland (1308-1313), Keizer van het Heilige Roomse Rijk (1308-1313)

Hendrik Vll was de zoon van Hendrik VI van Luxemburg en hij huwde met Margaretha van Brabant, een dochter van hertog Jan l van Brabant. Hendrik werd in 1308 Rooms-Duits koning en in 1312 keizer Hendrik VII van het Heilige Roomse Rijk. Hendrik was in 1310 naar Italië vertrokken, naar aanleiding van de strijd tussen de Welfen en Ghibellijnen. Nadat hij in 1311 tot koning van Italië was gekroond, volgde in 1312 de kroning tot keizer, niet in de Sint-Pietersbasiliek, want die was bezet door de Welfen, maar in de Sint-Jan van Lateranen. Tijdens zijn regering verwierf hij Bohemen voor zijn zoon Jan. Hendrik stierf tijdens de voorbereidingen voor een veldtocht tegen Napels. In Luxemburg werd hij opgevolgd door zijn zoon Jan, maar als keizer volgde Frederik de Schone hem op. Nog opmerkelijk om te vermelden is dat hij in het Paradiso van Dante wordt bezongen als de redder van Italië.  

Jan de Blinde (10 augustus 1296 - Crécy, 26 augustus 1346), de zoon van Hendrik Vll van Luxemburg en Margaretha van Brabant (de dochter van Jan l van Brabant). In 1310 werd hij graaf van Luxemburg. Door zijn huwelijk met Elisabeth I van Bohemen (1292-1330) werd hij ook koning van Bohemen Markgraaf van Moravië. Doordat Jan pas 17 jaar oud was, toen zijn vader overleed, kwam hij niet in aanmerking voor de opvolging van zijn vader als keizer van het Heilige Roomse Rijk. Lodewijk van Beieren werd in zijn plaats gekozen. Jan heeft overigens altijd goede bondgenootschappelijke betrekkingen met de nieuwe keizer onderhouden. Jan had meer weg van een dolend ridder dan van een koning. Hij streed hij van 1324 tot 1334 tegen Hertog Jan III van Brabant, nam deel aan krijgstochten naar Italië en Litouwen en leverde ook strijd met Casimir de Grote van Polen. Alleen zijn oorlogen met deze laatste leverden enig praktisch resultaat op: de aanspraken van de Boheemse kroon op Silezië werden in 1337 erkend. Zijn aanspraken op de Poolse troon moest hij echter laten varen. Zijn interventie in Italië, aan de zijde van de keizer, had ook geen bestendige resultaten. Jan trouwde in 1310 met Elisabeth I van Bohemen, een dochter van koning Wenceslaus II van Bohemen.

Elisabeth stierf in 1330, waarna Jan in 1334 hertrouwde met Beatrix (1320-1383), de dochter van hertog Lodewijk I van Bourbon en Maria van Avesnes.  Jan de Blinde en Beatrix kregen in 1337 een zoon: Wenceslaus. Deze werd in 1353 door zijn halfbroer, keizer Karel IV aangesteld tot graaf van Luxemburg.

In 1339 werd Jan blind ten gevolge van een oogziekte die hij had opgelopen op een kruistocht tegen de heidense Litouwers. Uiteindelijk sneuvelde Jan in de Slag bij Crécy (26 augustus 1346), waar hij aan Franse zijde vocht. Jan droeg struisvogelveren op zijn helm. Die werden door de overwinnaar Eduard III aan zijn zoon Eduard van Woodstock (De Zwarte Prins) geschonken. De struisvogelveren zijn nog steeds te zien in het blazoen van de prins van Wales. Na zijn dood werd hij opgevolgd door zijn zoon Karel (Wenceslaus), die als Karel IV ook koning van het Duitse Rijk zou zijn.

Onder Jan de Blinde kreeg de stad Luxemburg in 1340 een nieuwe stadsmuur. Ook verleende hij de stad het recht tot het houden van een jaarmarkt in de tweede helft van augustus, die nog steeds elk jaar plaatsvindt (Schobermesse), maar tegenwoordig meer een kermis is geworden. Zijn stoffelijke resten werden in 1946 bijgezet in de Kathedraal van Luxemburg.

Graaf Karel IV van Luxemburg, die ook keizer van het Duitse Rijk was, verhief in 1354 het graafschap Luxemburg tot hertogdom.

Wenceslaus l van Luxemburg, graaf en hertog van Luxemburg (1353-1383)

In 1353 werd Wenceslaus, een jongere zoon van Jan de Blinde van Bohemen, door zijn halfbroer, keizer Karel IV aangesteld tot graaf van Luxemburg. In 1355 verhief Karel lV het graafschap tot hertogdom.

Daarmee werd Wenceslaus de eerste hertog die Luxemburg ooit gekend heeft. Wenceslaus wist Luxemburg tot zijn grootste omvang uit te breiden door de aankoop van het Graafschap Chiny in 1364. 

Na zijn huwelijk in maart 1354 met Johanna van Brabant, de oudste dochter en erfgenaam van Jan III, hertog van Brabant en Limburg, werd hij het volgende jaar, op 5 december 1355, in Brabant en Limburg als hertog gehuldigd, maar moest daartoe aan de Brabanders via de Blijde Inkomst (3 januari 1356) de respectering van hun privileges garanderen.

Wenceslaus hield er tijdens zijn leven een schitterende hofhouding op na en onderhield nauwe contacten met onder meer dichters en schrijvers als Jean Froissart. 

Links: Wenceslaus l

De nederlaag tegen Vlaanderen maakte Wenceslaus niet populair. Wenceslaus, ging onder zware schulden gebukt,  Op de bezittingen te confisqueren van enkele Joodse handelaren, liet hij hen op 23 mei 1370 in Brussel terechtstellen op de brandstapel op de beschuldiging dat zij geconsacreerde hosties, die zij gestolen zouden hebben in Sint-Katelijne, een kapel in de benedenstad, met messen doorstoken hadden. Uit die hosties zou het bloed van Christus zijn gevloeid. 

De argwaan groeide toen Wenceslaus in de partijstrijd in de steden (voornamelijk te Leuven) een zeer wisselvallige houding aannam. Als vicaris van zijn halfbroer, Karel IV breidde Wenceslaus zijn persoonlijke bezittingen uit. Om de rust en veiligheid te waarborgen trad hij autoritair op, wat leidde tot botsingen met de hertogen van Gelre en Gulik. Dezen brachten hem bij Baesweiler op 22 augustus 1371 een smadelijke nederlaag toe, waarbij hij zelfs werd gevangengenomen. De inzameling van geld voor zijn losprijs had nieuwe ernstige wrijvingen met de steden én met de clerus tot gevolg.

Toen Wenceslaus in 1383 kinderloos overleed, liet hij zijn weduwe Johanna achter met ernstige dynastieke problemen wat betreft het Hertogdom Brabant en Limburg, waarvoor haar neef Filips de Stoute zich maar al gretig als reddende engel aandiende. In Luxemburg werd hij opgevolgd door zijn neef, Wenceslaus II, die toen al keizer was van het Heilige Roomse Rijk.

Wenceslaus II hertog van Luxemburg (1383-1410), Rooms-Koning (1378-1400)

Wenceslaus lV van Bohemen, volgde zijn broer Wenceslaus l op als Wenceslaus ll van Luxemburg. Hij verpandde in 1388 het hertogdom Luxemburg aan Jobst van Moravië. Zo waren er vanaf dan een erfhertog en een regerend hertog "bij verpanding". Na de dood van Jobst in 1411 probeerde Wenceslaus zijn beslissing ongedaan te maken door opnieuw de macht te grijpen, maar hij stond de macht een jaar later al weer af aan Antoon van Bourgondië, de echtgenoot van zijn nicht Elisabeth van Görlitz. Wenceslaus trouwde verschillende malen, maar had uit geen van deze huwelijken kinderen.

Gemaakt: 01-02-08, laatst bijgewerkt: 03-10-10

colofon