6603

Hertogdom Gelre (1326 - 1402)

 

Graafschap Gelre (1271 - 1326)

Reinald II (1326 - 1343)

Reinald l werd opgevolgd door zijn zoon Reinald II. Door zijn huwelijk met een zuster van de Engelse koning Eduard II, werd zijn status van graaf gewijzigd in hertog. Als gevolg van de Honderdjarige Oorlog raakte Reinald ll hier ook bij betrokken. Hij speelde dan ook een belangrijke rol bij vredesonderhandelingen tussen de betreffende landen.

Kasteel Bredevoort was in die tijd een omtreden plek en had dan ook meerdere eigenaren, waardoor er dan ook een eeuwenlange strijd volgde om het bezit van het kasteel. Graaf Everhard I van der Mark verwoeste uiteindelijk in 1278 het kasteel uit wraak waarna het kasteel 23 jaar als ruïne bleef bestaan. Na een jarenlange strijd tussen Münsterland en Gelre kwam het kasteel uiteindelijk in 1301 opnieuw in handen van graaf Herman van Loon II. De bisschoppen van Münster en Keulen moesten gezamenlijk de wederopbouw van kasteel betalen. Na eeuwen van strijd om het kasteel gaf de bisschop van Münster de strijd op, en wilde vredesonderhandelingen. Na jarenlang onderhandelen werd uiteindelijk op 28 juni 1326 de vrede getekend. Dit belangrijke verdrag werd ook ondertekend door de steden Zutphen, Groenlo, Emmerik en Arnhem. Reinoud II van Gelre kwam in pandbezit van de gerechten in Winterswijk, Aalten en Dinxperlo en het graafschap Bredevoort.
In 1342 werd begonnen aan een omvangrijke verbouwing van het kasteel Montfort. Deels had dit te maken door zijnReinalds frequente bezoek aan het kasteel, waarbij ook zijn gehele hofhouding verbleef. Het bezitten van een groot kasteel verhoogde ook zijn aanzien. De verbouwing heeft in totaal maar 2 jaar in beslag genomen, een relatief korte tijd. Om dit te kunnen bewerkstelligen zijn daarom ook veel arbeiders op het kasteel aan het werk geweest. Behalve natuursteen werd ook een enorm aantal bakstenen gebruikt, welke terplekke werden gebakken. Reinoud II had een kwakkelende gezondheid. Het voltooien van de verbouwing zou hij dan ook niet meer meemaken. Hij stierf in 1343.
Reinoud ll heeft voor zijn land veel goeds gedaan. Hij liet de dijken versterken en grote stukken woeste grond ontginnen. Hij trouwde in 1331 met de zuster van koning Eduard lll van Engeland , Eleonora Plantagenet en wist bij de Duitse keizer te bewerkstelligen dat Gelre in 1339 een hertogdom werd. 

Reinoud (Reinald) lll (1343-1361)

Omstreeks 1350 brak er onder hertog Reinoud (Reinald) lll, bijgenaamd "de dikke hertog", een grote partijstrijd uit tussen de verschillende adellijke families. Evenals in Holland was het ook hier een strijd om macht en invloed. De ene partij stond aan de kant van Reinoud lll, de andere aan de kant van zijn jongere broer Eduard, die wrok koesterde, omdat zijn broer hem het erfdeel, waarop hij recht meende te hebben, niet wilde afstaan. 

Na elf jaar strijd kwam het bij Tiel tot een grote veldslag. Eduard behaalde de overwinning en zette zijn broer gevangen op kasteel De Nijenbeek in Gelre (1364). Hij genoot er zo'n goede verzorging, dat hij na enige tijd niet meer in staat was het kasteel door de deur te verlaten, vanwege zijn omvang. 

Eduard (1361 - 1371)

De nieuwe hertog van Gelre werd Eduard (genoemd naar zijn grootvader koning Eduard ll van Engeland). Samen met zijn zwager, de hertog van Gulik trad hij in Engelse dienst tijdens de Honderdjarige Oorlog en samen streden zij ook tegen Wenceslas, de echtgenoot van Johanna van Brabant. In deze strijd sneuvelde hij (1371). 

Reinoud lll (1371 - 1379)

Reinoud werd weer vrijgelaten en volgde hem op als hertog, m aar hij was door zijn gevangenschap zo verzwakt dat hij niet lang meer heeft geleefd. In 1379 stierf hij. 

links: Kasteel De Nijenbeek. Dit kasteel was vroeger veel groter, maar werd in de zestiende eeuw afgebroken. Wat nog rest van het kasteel is vierkante toren.

Willem l van Gelre (1383 -1402), Hertog Willem lll van Gulik (1393 - 1402)

Zowel Eduard als Reinoud waren kinderloos gestorven. Het gevolg daarvan was dat er een strijd losbrandde rond de erfopvolging (Gelderse Successieoorlog) tussen Willem lll van Gulik de oudste zoon van hertog Willem II van Gulik en Maria van Gelre, de halfzuster van Reinoud III en Jan ll van Blois, die gehuwd was met Mathildis, de dochter van Reinald II van Gelre. Willem kreeg in 1377 van de Duitse keizer Karel IV de belening over Gelre, maar het duurde nog tot 1379 voor hij zijn aanspraken hard kon maken en in heel Gelre als hertog erkend werd. Willem nam deel aan de kruistochten naar Oost-Pruisen (1383, 1388-1389 en1393) en vocht tussen 1386-1388 samen met zijn vader succesvol tegen het hertogdom Brabant. In 1393 overleed zijn vader en erfde Willem ook het hertogdom Gulik.

In antwoord op een onbeschofte en uitdagende brief van hertog Willem I van Gelre en Gulik, aan koning Karel VI van Frankrijk (een neef van Filips de Stoute)  stuurde deze een leger naar Gelre en Gulik. Vanwege de overvloedige regen werd dit leger echter gedwongen de optocht te stoppen. Niettemin werd hertog Willem I gedwongen om de Brabantse leenheerschappij over Grave te erkennen.

Willem mengde zich zowel in de Honderdjarige Oorlog, aan de kant van Engeland tegen Frankrijk, als in de Duitse rijkspolitiek waar hij als hertog van Gulik de kroningsweg Frankfurt-Aken kon controleren. Zo verhinderde hij de kroning van Ruprecht III van de Palts in 1400. In 1400 verwierf hij voor het hertogdom Gelre de stad Cuijk en voor het hertogdom Gulik de steden Born, Euskirchen, Sittard, Boslar, Aldenhoven, Grave, Millen, Waldfeucht en Gangelt.

Gelre kreeg te maken met twee sterke buren: Albrecht van Beieren, de graaf van Holland (1357-1404), die na een succesvolle strijd het land van Arkel bij Holland kon inlijven (1402) en de jonge energieke Antoon van Brabant (1406 - 1415) die de hele macht van Bourgondië achter zich had. 

Willem trouwde in 1379 met Catharina van Beieren-Holland (1360 - 1400), de dochter van graaf Albrecht I van Beieren van Holland, Zeeland en Henegouwen en weduwe van zijn neef, hertog Eduard van Gelre. Dit huwelijk bleef kinderloos, zodoende volgde zijn broer Reinoud IV hem na zijn dood in 1402 op.

Gelre (1402-1473)

laatst bijgewerkt: 24-12-08

colofon