1756

Forum Romanum 

Stad Rome (500 - 400 v. Chr.);  Forum Romanum (plattegrond); Forum Romanum nu

Het Forum Romanum, dat loodrecht was gebouwd op de Capitolijnse heuvel, werd gebouwd in de 6e eeuw v. Chr. op een open stuk grond in de vallei tussen de heuvels Capitolium en Palatium. In de 5e eeuw v. Chr. was het Forum volgens de dichter Varro de plaats waar waarheen de mensen zowel met hun geschillen kwamen als met de waren, die ze wilden verkopen. 
Het Forum Romanum was weliswaar gedeeltelijk bestraat, maar het bleef lange tijd een rommelige open ruimte met een rij tempels aan de zuidkant (tempels van Saturnus en Castoris et Pollux) en doorsneden door de Cloaca Maxima - het stadsriool dat hier een open kanaal vormde. 

In de 4e eeuw v. Chr. kreeg het Forum een zekere allure, toen de voedselmarkt verplaatst werd naar een apart gedeelte en de handel op het Forum zich voortaan beperkte tot banktransacties en het wisselen van geld.
In de zuidoostelijke hoek van het forum stond de grote triomfboog is de Boog van Septimus Severus. Daarachter stond de Tempel van Concordia met het roodgeschilderde timpaan. Het grote gebouw daarachter is het Tabularium. Links daarvan stond de Tempel van Vespasianus. Geheel links staat de Basilica Julia met rechts daarvan de Boog van Tiberius. De tempel met de paarsachtige zuilen is de Tempel van Saturnus. Achter deze tempel ligt op een heuvel het Capitool en de tempel van Jupiter.

In de eerste eeuw na Chr. was het Forum Romanum van een marktplaats uitgegroeid tot een complex van regeringsgebouwen, tempels en open ruimten. Op het Forum was het de hele dag een drukte van belang. Senatoren, priesters winkeliers en zakenlieden liepen er door elkaar heen. 
De Tempel van Concordia bezegelde de verstandhouding tussen patriciërs en plebejers in 376 v. Chr. Hij werd vernield tijdens de burgeroorlogen die aan het einde van de Republiek woedden. Consul Opimius liet hem weer opbouwen. De Senaat kwam er soms bij elkaar en Cicero sprak er een van zijn beroemde redevoeringen uit.

De Basilica Julia werd gebouwd in opdracht van Caesar om het tribunaal van de Centumviri onderdak te bieden. Wanneer verschillende processen gelijktijdig liepen, werd e zaal met houten panelen verdeeld. Als een van de advocaten zijn stem verhief, schortten zijn collega's de zitting op.
Links: De noordwestzijde van het Forum Romanum omvat een trapeziumvormig plein. Aan de linker westzijde van het plein staan: de Castor en Pollux-tempel (1), rechts daarvan de Basilica Julia (2), en rechts daarvan de Tempel van Saturnus (3). Aan de noordzijde staan twee tempels: de tempel van Vespasianus en daarnaast de iets grotere Concordia Tempel (4) met daarachter het Tabularium (5). Voor de tempel van Concordia staat de Boog van Septimius Serverus (7) en links daarvan de Rostra. Aan de oostzijde van het Forum staan de Curia (8) en de Basilica Aemilia (9) (hiervan is de voorgevel niet zichtbaar). Links van de Basiclica Aemilia staat de tempel van Antoninus en Faustina (10). Aan de zuidzijde van het Forum staat de tempel van Julius Caesar (11). Helemaal linksonder (14) staat het Huis van de Vestaalse Maagden met daarboven de ronde tempel van Vesta.
Een deel van het Forum was voor alle verkeer afgesloten. Midden op het Forum stond de Gouden Mijlpaal, het uitgangspunt voor alle wegen. In gouden letters stonden hierop de afstanden tussen Rome en alle grote steden van het rijk. Op het Forum werden triomftochten, redevoeringen, belangrijk begrafenisplechtigheden en staatsbanketten gehouden en vonden bloedige terechtstellingen plaats. Er  stonden verschillende tempels, waaronder de tempel van Saturnus, de tempel van Vespasianus en Titus (81 n. Chr.) en de Concordia-
tempel. 
Dwars door het Forum liep de Via Sacra, die zijn naam wellicht ontleende aan de religieuze processies die daar plaatsvonden. Deze weg leidde onder de Boog van Augustus door naar de Tempel van Venus en Rome. Rechts van de boog van Augustus staat de Tempel van de vergoddelijkte Julius

Geheel rechts de Basilica Julia met links daarvan de Tempel van Caesar. Op de heuvel achter het forum stond het paleis van Caligula. In het midden op de voorgrond staat het ruiterstandbeeld van Caesar.

De tempel die geflankeerd wordt door twee paarden is de Tempel van Castor en Pollux.
De Curia, de zetel van de Senaat, stond dicht bij de Tempel van Concordia. Ze werd driemaal heropgebouwd, steeds volgens hetzelfde plan. De laatste restauratie dateert van de 4e eeuw.
Tegen de helling van de Capitolium lag het Comitium, waar openbare bijeenkomsten werden gehouden. Daarachter stond, op een hoger gelegen stuk, de Curia Hostilia, het eerste Romeinse Senaatsgebouw, genoemd naar koning Tullus Hostilius (673-641), waar de Senaat en de Volksvertegenwoordiging vergaderden. Livius vermeldt dat er langs de scheidsmuur van het Comitium beroemde beelden en monumenten stonden, waaronder de vermeende graftombe van Romulus. Verder stonden er aan het Forum het gerechtsgebouw en de kleine tempel, die was opgericht ter ere van de vergoddelijkte keizer Julius Caesar. Ter herinnering aan grote overwinningen werden er op het Forum ook vele monumenten geplaatst, zoals de machtige Triomfboog van Titus (81 n. Chr.) ter nagedachtenis aan de overwinning op de Joden en de verwoesting van Jeruzalem in 70 na Chr. De Porticus Margaritaria was mogelijk de vestibule van het Gouden Huis van Nero op de aangrenzende Palatijn. Daarnaast stond het Huis van de Vestaalse Maagden, een groot gebouw, waar de maagden woonden die het heiligdom van Vesta bewaakten. 
Laatst bijgewerkt: 31-05-07

colofon