| 3492 | Kerstfeest |
|
 Oudste kerstkaart |
 |
|
Hoewel we er in deze tijd van uit gaan dat Kerst een christelijk feest is, zijn veel tradities overgenomen van oudere "heidense"gewoonten.
In de eerste periode van het christendom werd de geboortedag van Jezus niet gevierd, omdat men in de christelijke traditie geen verjaardagen vierde. Na de bekering van de Romeinse keizer Constantijn (312), werden Romeinse tradities ingevoerd, zoals het vieren van verjaardagen en werd het christendom over Europa verspreid. Ten tijde van het Romeinse rijk werd er op 25 december het Romeinse lichtfeest gevierd (Sol Invictus). Keizer |
|
Naast de Romeinse viering van het Sol Invictus, vierden vele Europese volkeren eind december het midwinterfeest om het einde van het oogstseizoen te vieren. Juist deze heidense tradities hebben er voor gezorgd dat de protestantse stroming tijdens de Reformatie de viering van Kerst verbood. Korte tijd later is de viering van Kerst toch weer gestart, echter met meer nadruk op de christelijke aspecten van het feest. In de 17e eeuw werd ook de denneboom geaccepteerd als een kerstritueel. In Duitsland begon men met het binnenshuis plaatsen van een dennenboom. Dit werd pas vanaf het midden van de 19e eeuw overgenomen door de Engelse adel. Bovendien begon men weer met het geven van cadeaus. In deze tijd is er ook een andere traditie gestart: het sturen van een Kerstwens aan familie en vrienden.
Onder invloed van de communicatiemiddelen en commercie worden nu veel van de "christelijke" tradities rond Kerst overgenomen door vele volkeren over de hele wereld. In Nederland wordt hierdoor een andere oude traditie, de viering van Sinterklaas, gedeeltelijk naar de achtergrond verdreven. Tot ergernis van velen. |
 |
Santa Claus
De kerstman, de in een rood kabouterpak met witte biezen gestoken grijsaard, is waarschijnlijk een verchristelijkte versie van verschillende heidense zeegoden zoals bijvoorbeeld Poseidon of Neptunes. Of hij zou gestolen kunnen zijn uit de oude Duitse mythologie. Zo was Thor (de god van de donder maar eveneens de god die voor bescherming, gezondheid en landbouw stond) een bejaarde man, joviaal en vriendelijk, gedrongen, met een lange witte baard die in een wagen reed en in noordelijke streken zou wonen. Hij was zeer geliefd en eigenlijk de god van de gewone mens. Zijn element was vuur, zijn kleur rood. De open haard in elk huis was aan hem gewijd en naar verluidt, daalde hij erin af via de schoorsteen. Men gist dus naar de afkomst van de kerstman. Komt hij niet van de Noordpool? Heeft hij geen vestiging in Finland? Of is hij gewoon verzonnen door Walt Disney? Wel, of de kerstman van de Noordpool komt is niet te achterhalen. Voor zover bekend heeft niemand daar ooit sporen van ontdekt. Volgens de Finnen heeft de kerstman zelfs een officiële vestiging in hun land. En is Disney pas veel later "Santa Claus" gaan gebruiken in hun strips en films. |
| Uiteindelijk lijkt het er wel op dat de kerstman uit Nederland komt.Toen de Hollanders in 1611 de nederzetting Nieuw Amsterdam stichtten brachten zij Sint Nicolaas mee en hebben de Amerikanen hem geadopteerd. Hij werd zelfs de beschermheilige van New York. Sint Nicolaas werd rond 1773 als eerst door de media vernoemd als St. A Claus (St. er Klaas). Langzaamaan veranderde zijn oorspronkelijke look, door toevoeging van elementen uit allerlei culturen (rendieren, arrenslee en elfjes) en het duurde nog ruim twee eeuwen voor de Santa Claus ontstond zoals wij die allemaal kennen. De schrijver Washington Irving, alias Diedrich Knickerbocker, vermeldde St. Nicholaas in zijn boek "A History of New York". St. Nicholaas wordt omschreven als een persoon die door de stad rijdt op een paard. Irving herzag echter zijn boek. |
|
Hij veranderde het paard in een karretje. Dat werd de basis voor een populair gedicht over "Santeclaus" geschreven door Clement Moore in 1821: "Twas the night before Christmas". Het ging over een roodwangige in bont geklede St. Nick die met een arrenslee reed getrokken door acht vliegende rendieren en die zich door de schoorsteen wrong en de kousen van de kinderen vulde met speelgoed. Hij deed Santa Claus ook lachen en gaf hem allerlei trekjes en snuiten mee. In 1822 kregen de rendieren namen: Blitzen, Comet, Cupid, Dancer, Dasher, Donner, Prancer en Vixen. Rudolf was er toen nog niet bij. Dat de kerstman de schoorsteen beklimt zou ook uit 1841 kunnen komen. In dat jaar huurde J.W. Parkinson een man in die de schoorsteen beklom van zijn winkel. Tekenaar Thomas Nast zette vanaf 1860 Santa op papier voor de kerstnummers van het Harper's Magazine. Hij is er waarschijnlijk verantwoordelijk voor dat de kerstman van de Noordpool lijkt te komen. |
 |
 |
Commercialisering
In 1930 kreeg de tekenaar Haddon Sundblom de opdracht van The Coca-Cola Company een serie advertenties te ontwerpen voor de aanstaande kerstperiode. Niet helemaal vreemd, omdat in die jaren Coca-Cola bekend stond als een ideale dorstlesser voor met name de zomerperiode en niet zozeer voor de koudere dagen. De opdracht was een menselijke, gezellige dikkerd met een mooie baard te ontwerpen in de bedrijfskleuren rood en wit. Nu had Sundblom een gepensioneerde buurman, ene meneer Prentice die zeer goed aan de vereisten voldeed. Tevens was hij een zeer vrolijk type die een zeer aparte lach had die klonk als Yo-ho-ho. Vanaf de eerste dag was deze Santa Claus een hit. Nog steeds is het beeld dat door Sundblom is geschapen hét gezicht van de kerstman. Robert L. May creëerde rond 1939 het negende rendier, Rudolph. Op een mistige kerstavond, terwijl het zicht steeds slechter werd, riep Santa de hulp in van Rudolph. Hij had immers een lichtgevende rode neus en kon zo de weg verlichten. In eerste instantie is Rudolph door zijn mederendieren verstoten uit de rendierengroep omdat hij zo'n opvallende neus had. Maar door zijn hulp op die mistige nacht werd hij de bekendste uit de groep van negen. In 1949 schreef Johnny Marks het liedje "Rudolph the Red-Nosed Reindeer" en dat doet het nog steeds goed. Door de eeuwen heen kwamen al deze gebruiken een beetje bij mekaar en werd de leeftijdloze, tijdloze, onsterfelijke, witbebaarde man gecreëerd die pakjes uitdeelt met kerstmis. Sinds 1950 zou Santa te Napapiiri verblijven, dichtbij Rovaniemi in Fins Lapland, waar hij zijn bureau heeft geïnstalleerd. |
|
Gemaakt: 20-12-05; laatst gewijzigd: 01-03-06 |
Liberius door middel van een decreet dat 25 december als de geboortedag van Jezus gevierd zou worden met een speciale Kerstmis.