17.300

Sport

Klik hier voor het frame van de pagina
In de 19e en begin van de 20e eeuw waren er maar weinig mensen die aan sport deden. De meeste mensen moesten lang en hard werken om de kost te verdienen en hadden er niet de tijd en het geld voor. Bovendien woonden de meesten in ongezonde kelderwoningen, zolder- of achterkamertje en aten zij vaak ook ongezond voedsel, waardoor zij een te slechte conditie hadden om aan sport te kunnen doen. Sport was daarom alleen weggelegd voor de rijken.

In de loop van de 20e eeuw, toen de mensen steeds meer vrije tijd kregen, was het beoefenen van sport niet meer alleen voor de rijken weggelegd. Sport begon een steeds grotere plaats in het leven in te nemen. 

In iedere stad en in ieder dorp ontstonden voetbal-, zwem- en gymnastiekverenigingen. In de kranten verschenen sportrubrieken. Speciale sportverslaggevers en sportfotografen bezochten de sportevementen. 

Een echte elitesport in de jaren voor de Eerste Wereldoorlog was tennis, Deze sport was ontstaan in de eerste helft van de 19e eeuw in Engeland en was geïnspireerd op andere eeuwenoude slagbalspelen. Het spel was echter vaak maar bijzaak. Het ging meer om het gezellig bij elkaar zijn in smetteloos witte kleding. Daardoor kon men zich nog beter onderscheiden van de "gewone man". 
In sommige landen, zoals Engeland, is dit overigens nog steeds zo.
   
1870 wielrennen wordt populair
1886 eerste autorace (Parijs-Versailles)
1890 skiën 
1896 eerste Olympische Spelen (sinds de Oudheid)
1898 autorace Parijs-Amsterdam
1900 Olympische Spelen in Parijs
1901 autorace Parijs - Berlijn
1902 autorace Parijs - Wenen
1903 eerste Tour de France
  autorace Parijs - Madrid
1904 Olympische Spelen in St. Louis (VS)
1905 Amsterdamsche Football Club opgericht

eerste interland voetbalwedstrijd
   
1907 autorace Parijs - Peking
1908 Olympische Spelen in Stockholm
1909 eerste vierdaagse van Nijmegen
  eerste Elfstedentocht
1923 Wielerzesdaagse in Amsterdam
1928 AVRO begint met radioreportages van voetbalwedstrijden
1929 Eerste sportman van het jaar gekozen
Andere populaire sporten die werden bedreven, waren paardrijden, jagen en schermen. 

Vanaf omstreeks 1870 werd het wielrennen (z. ook: de fiets) enorm populair. In 1903 werd in Frankrijk de eerste Tour de France voor wielrijders gereden. In 1923 werd in Amsterdam een Wielerzesdaagse gehouden. 

Ook wandelen werd een populaire sport. In 1909 werd de eerste Vierdaagse van Nijmegen gehouden.
Vanaf 1886 raakten ook auto- en motorraces in zwang tussen verschillende Europese steden. In 1886: Parijs - Versailles (heen en terug 34 kilometer, afgelegd in de "fabelachtige tijd" van 1 uur en 8 minuten. In 1895 Parijs - Bordeaux, in 1898 Parijs - Amsterdam, in 1901 Parijs - Berlijn, in 1902 Parijs - Wenen, 1903 Parijs - Madrid en in 1907 de monsterrit Parijs - Peking, met open auto's dwars door Siberië, Mongolië en de Gobi-woestijn. 

De gemiddelde snelheid waarmee werd gereden werd steeds hoger, van gemiddeld 25 km. per uur in 1895, tot 90 km per uur in 1901. In 1909 werden er al auto's gemaakt die 200 km per uur konden rijden. Het aantal ongelukken steeg echter eveneens. De auto's voor de race Parijs - Madrid (1903) waren ware monsters: chassis van plaatstaal, motoren van bij 100 pk, cilinders geboord in stalen blokken als kanonnen. Weldra lagen er overal langs het parcours gebroken voertuigen en talloze gewonde en dodelijk verongelukte autocoureurs. Na deze "dodenrit", waarbij maar liefst 8 doden en 16 gewonden vielen, werden zij voor een aantal jaren verboden. 

Tegen 1890 begon het skiën belangstelling te krijgen in West-Europa. Foto's uit die dagen tonen dames met lange rokken op ski's en met hoeden en veren op bergtochten. 
Ook schaatsen werd een populaire wintersport. In 1909 werd in Friesland de eerste Elfstedentocht gereden.

In 1896 werden in Athene voor het eerst sinds de Griekse Oudheid weer de Olympische Spelen gehouden. Dertien landen deden er aan deel, met tien takken van sport. In 1900 volgde Parijs, in 1904 St. Louis (VS) en in 1908 Stockholm.

Een van de oudste sportverenigingen van Amsterdam was de Amsterdamsche Football Club. Deze werd opgericht in 1905. Jongens van rijke pa's werden hiervan lid, maar sommige vaders verboden hun zoons om achter een dom stuk leer aan te hollen en voorspelden dat die gekkigheid geen jaar zou duren. Het eerste voetbalveldje lag bij het Vondelpark, maar verhuisde later verschillende malen van de ene plaats naar de andere. Uiteindelijk kreeg de vereniging een terrein bij de boerderij "Goed Genoeg" aan de Middenweg in de Watergraafsmeer. Daar beleefde de club haar grootste jaren. Tot de promotie van Ajax naar de eerste klasse was de AFC de leidende club van Amsterdam.

In 1905 werd ook de eerste interland voetbalwedstrijd gespeeld.

In 1928 begon de omroepvereniging de AVRO met radioreportages van belangrijke voetbalwedstrijden. Tijdens die uitzendingen was het doodstil op straat en verslaggever Han Hollander werd razend populair. In 1929 werd onder grote feestdrukte de eerste sportman van het jaar gekozen.

laatst bijgewerkt: 06-08-02

colofon