10.030

Nieuwe wonderen van techniek

De 19e eeuw

Klik hier voor het frame van de pagina

Je draait een knopje om en ... uit een bol glas straalt licht. Uit een kast klinkt muziek. Uit een hoorn klinkt een stem van heel ver weg. Opeens word je gepasseerd door een puffend en knallend rijtuig, dat zomaar uit zichzelf voortbeweegt. Op de kermis kun je kijken naar bewegende beelden. De mensen vielen van de ene verbazing in de andere. 

De 19e eeuw is wel eens genoemd een een lange sinterklaasavond van verrassingen. En dat klopt ook wel. De wereld werd overspoeld door nieuwe wonderen van techniek: de fotografie, de telefoon, de gloeilamp, de benzinemotor, de grammofoon en de grammofoonplaat, de film. Deze "wonderen" zouden de wereld enorm doen veranderen. Op het gebied van vervoer, de medische wetenschap, op het dagelijks leven, het wonen, reizen, vrije tijdsbesteding, vermaak, mode, enzovoort enzovoort. Na 1900 kwamen er nog meer "wonderen" bij: het vliegtuig, de radio, de elektromotor, roestvrij staal, bakeliet.

In onze tijd verandert er veel en in een snel tempo. We zijn gewend geraakt aan snelle veranderingen en nieuwe ontwikkelingen. Over die veranderingen zijn we nauwelijks meer verbaasd. We vinden alles gauw "heel gewoon". 100 jaar geleden was dat anders.. Elke nieuwe uitvinding was een "wonder". Dat was ook wel begrijpelijk. Wie nooit iets anders heeft gezien dan koetsjes, handkarren en paard-en-wagens in het verkeer, kan zijn ogen niet geloven als er opeens een puffend rijtuig passeert, dat "zichzelf" voortbeweegt. En dat je alleen maar een knopje hoeft om te draaien om de kamer te verlichten, is iets onbegrijpelijks als je nog nooit hebt gehoord van elektriciteit en alleen maar een kaars, een gas- of een petroleumlamp kent. 

Tegen het eind van de 19e eeuw maakten de mensen kennis met een nieuw wonder van techniek: elektrische verlichting. Eerst als straatverlichting. Thuis hielden de mensen het voorlopig liever bij de oude vertrouwde petroleum- of gaslamp.

De nieuwe wonderen van techniek zorgden er ook voor dat er nieuwe industrieën kwamen, dat er verbeteringen werden ingevoerd in machines en productiemethoden. Daardoor konden de fabrieken steeds meer producten leveren voor steeds lagere prijzen. Er kwam meer werkgelegenheid, de welvaart nam toe en steeds meer mensen konden zich allerlei zaken veroorloven. Na de Eerste Wereldoorlog ontstond er een groot tekort aan dienstboden. Meisjes gingen liever werken in de fabriek, atelier of winkel. Vaak verdienden zij dan beter. Vaak hadden zij ook veel meer vrijheid en werden zij zelfstandiger. 

Het gevolg hiervan was weer dat er in het huishouden enorm veel veranderde. Het fornuis dat iedere morgen moest worden aangemaakt en iedere week moest worden gepoetst, verdween. Ook de zware waterketel, de rugbrekende waskuip en schrobplank, de strijkbout op het vuurtestje, de lompe ijskast, waarvoor iedere dag een paar staven ijs moesten worden gebracht verdwenen om plaats te maken voor de stofzuiger, de boiler, de frigidaire, het elektrische strijkijzer en de door een elektromotor aangedreven wasmachine.

De eerste stoom_
locomotief

d

Uitvindingen 1900-1920

laatst bijgewerkt: 23-08-10