8101
De Republiek (1688-1702) Stadhouder Willem lll
|
8101 |
De Republiek (1688-1702) Stadhouder Willem lll |
|
 De Republiek (1672-1688) |
|
In 1691 kwam Willem lll weer in Holland, waar hij met groot onthaal werd ontvangen. Maar lange tijd om feest te vieren had de koning niet. de Negenjarige Oorlog (1688-1697), die in september 1688 was uitgebroken, vroeg al zijn aandacht. Reeds voor de terugkomst van Willem lll in de Republiek (1691) waren de bondgenoten in de slag bij Fleurus (prov. Henegouwen) door Lodewijks beroemde veldheer Luxembourg verslagen (1690). Eenzelfde lot trof de koning-stadhouder in de slagen bij Steenkerken (1692) en Neerwinden (1693), maar Willem wist steeds na de slag zijn troepen zo terug te trekken, dat de vijand weinig voordeel behaalde. Grote roem verwierf de koning-stadhouder in 1695 toen hij na een meesterlijk beleg, geholpen door de vestingbouwkundige Menno van Coehoorn het belangrijke Namen heroverde |
| Menno van Coehoorn (1641-1704) was een man van grote kwaliteiten, die zich tijdens zijn militaire loopbaan met hart en ziel heeft ingezet voor de Nederlandse zaak Van Coehoorn heeft hij zich altijd intensief met de studie van de vestingbouwkunde beziggehouden. Hij formuleerde het nieuwe, zogeheten Nieuw-Nederlandse Stelsel, dat hij in 1685 vastlegde in zijn boek Nieuwe vestingbouw op een natte of lage horizont en later verder uitwerkte. Hiermee vestigde hij zijn naam als vestingbouwkundige. Mede hierom werd hij in 1695 aan het hoofd van de landelijke fortificatiedienst geplaatst. In deze functie adviseerde hij het landsbestuur over de wijze waarop het grondgebied moest worden beveiligd en gaf hij leiding aan de uitvoering van een omvangrijk bouwprogramma, waarbij een groot aantal grensvestingen werd gemoderniseerd. Hoogtepunt daarvan was de verbetering van de verdedigingswerken van Bergen op Zoom, een project dat, na een voorlopige afronding in 1706, later in de achttiende eeuw nog verschillende malen een vervolg kreeg. |  |
 |
Ook ter zee werd de strijd krachtig gevoerd. In de slag bij Bevesier (Beachy Head) leed de Engels-Nederlandse vloot in juli 1690 een grote nederlaag tegen een Franse overmacht. Twee jaar later waren de bondgenoten gelukkiger. In mei versloegen zij de Franse vloot onder Tourville bij Kaap de la Hogue. De overwinning was zo volkomen dat de Franse vloot voorlopig geen rol meer in de oorlog speelde. |
| In 1695 was koning Lodewijk geneigd om een eind te maken op redelijke voorwaarden vrede te sluiten. In september 1697 werd in het stadhouderlijk paleis Huis ter Nieuburch te Rijswijk de vrede getekend tussen de leden van het Groot Verbond (Republiek, Duitsland, Engeland, Spanje en Savoye) en Frankrijk. |
| Rechts: Het paleis Nieburch. Dit paleis was in opdracht van stadhouder Frederik Hendrik gebouwd. Tegelijk met de bouw van het Paleis werd begonnen met de aanleg van een grote tuin in de Franse tuinstijl. Van het Huis te Nieuburch is niets bewaard gebleven. Twee rechthoekige vijvers zijn de enige overblijfsels van de Franse Tuin. Door vele en vaak onduidelijke eigendomswisselingen, werd het lange tijd bijna niet gebruikt en raakte het paleis, door deze langdurige verwaarlozing in verval. |  |
|
Deze vrede was door stadhouder Willem lll, die als koning van Engeland werd erkend, afgedwongen. De overige leden van het Verbond legden zich morrend neer bij deze vrede, hoewel zij divers gebieden van de Fransen terugkregen. Willem lll kreeg zijn prinsdom Orange terug. De Duitse keizer had de oorlog tegen Frankrijk liever nog wat gerekt en Spanje was ontevreden over de vredesvoorwaarden. Die hielden onder andere in dat het de Republiek werd toegestaan op acht plaatsen in de Spaanse Nederlanden garnizoenen te vestigen als barrière tegen Frankrijk. Na de dood van Willem lll in 1702 zakte de internationale positie van de Republiek snel in, vooral door de slechte economische toestand. De Vrede van Rijswijk bleek spoedig slechts een wapenstilstand te zijn. Kort daarna brak de Spaanse Successieoorlog uit. laatst bijgewerkt: 18-07-01 |
