7214

Schotland (1513 - 1567)

Schotland (1406 - 1513)
James (Jacobus) V (1513 - 1542)

In Schotland kwam in 1513 de 1-jarige James V, de zoon van James lV en een zuster van Hendrik Vlll uit het Huis Stuart op de troon. Tot 1528 stond hij onder regentschap, eerst onder dat van zijn moeder Margaret, daarna onder dat van James Stewart, hertog van Albany. In deze periode hadden zij die het in Schotland voor het zeggen hadden, steeds ten aanzien van definitieve aansluiting bij Engeland of bij Frankrijk geweifeld. Toen James zelf aan het bewind kwam, koos hij resoluut de Franse zijde. Hij huwde eerst Madeleine, een dochter van Frans I, en na haar spoedig daaropvolgend overlijden Marie de Guise. 

Rechts: Marie de Guise
In 1528 nam James het koningschap zelf op zich.  In deze periode (1528) werd ook de eerste Protestantse martelaar, Patrick Hamilton, verbrand. Binnenslands streefde Jacobus naar versterking van het koninklijk gezag, waarbij hij de steun van de boeren tegen de adel zocht. De in zijn tijd in Schotland doordringende Reformatie bestreed hij met grote felheid. In 1542 brak de sinds lang dreigende oorlog tussen Engeland en Schotland uit. Op 25 nov. 1542 leden de Schotten de verpletterende nederlaag bij Solway Moss. James overleed 19 dagen later, een week na de geboorte van zijn enige dochter, Mary Stuart (zijn twee zoons waren reeds voor hem overleden). De buitenechtelijke zoon van James V en Margaret Erskine, zou een belangrijke rol spelen tijdens de troebelen na zijn dood.

Mary Stuart (1542-1567)

Mary was een week oud toen ze de troon besteeg. Henry VIII van Engeland probeerde haar direct te koppelen aan zijn 5-jarige zoon Edward om zo Schotland onder zijn heerschappij te krijgen. In 1544 begon hij een reeks vernietigende aanvallen op Schotland. De Schotten riepen de hulp van de Fransen in en in 1548 vertrok de 6-jarige Mary naar Frankrijk om daar met de Franse kroonprins François ll te trouwen. Na diens dood in 1560 keerde ze in 1561 terug naar Schotland. Hoewel ze zelf rooms-katholiek was, ondernam ze eerst geen actie tegen het protestantisme. In 1560 had het Schotse parlement het protestantisme op de 1e plaats gesteld door de mis te verbieden en het gezag van de paus niet langer te erkennen. Dit was onder meer een uiting van het Schotse nationalisme, dit keer sterk gericht tegen de ontstane afhankelijkheid van Frankrijk. Ook de prediker John Knox had een grote invloed en stookte zoveel hij kon tegen Mary en het katholicisme. Na haar huwelijk met de katholieke Lord Darnley veranderde haar houding echter. Kort daarop werd dit huwelijk ook weer ontbonden en werd Darnley vermoord. Mary huwde voor de derde maal, maar moest naar Engeland vluchten omdat de Schotse edelen haar verdachten van medeplichtigheid aan de dood van Darnley en haar huwelijk met Bothwell niet zagen zitten. Zij pleegden in 1567 een staatsgreep.

Mary's zoon James VI werd vervolgens tot koning gekroond onder regentschap van Engelsgezinde edelen. 
Schotland (1567 - 1820)

Gemaakt: 29-05-08; laatst bijgewerkt: 15-04-09

colofon