6164

Frankrijk (1461 - 1498)

Louis (Lodewijk) Xl (1461 - 1483)

Lodewijk Xl koning van 1461 tot 1483, uit het Huis Capet, was een zoon van Karel VII. Hij wilde al tijdens het leven van zijn vader een actieve politieke rol spelen en intrigeerde daartoe zelfs met diens vijanden, o.a. de Bourgondische hertog Filips de Goede, die hem asiel verleende. Lodewijks centralisatiepolitiek en absolutisme botsten met de autonomie-tendens van de rijksgroten (heren van Orléans, Anjou, Armagnac, Bretagne en Bourbon) en met zijn vroegere beschermer Filips de Goede, die hij in 1463 dwong de Sommesteden te verkopen ter uitvoering van de Vrede van Atrecht van 1435. Resultaat was de vorming van een oppositionele factie, de Ligue du bien public, waaronder Filips' zoon Karel de Stoute, die het tot een voor Lodewijk nadelige militaire krachtproef (Monthléry, 1465) liet komen. Het Traktaat van Conflans (okt. 1465) voorzag in de restitutie van de Sommesteden en autonomie voor Normandië. Het Verdrag van Péronne (1468) voorzag in de opheffing van het gezag van het Parlement van Parijs in Vlaanderen. Aan die beloften heeft de sluwe, onscrupuleuze Lodewijk zich geenszins gehouden. Door omkoperij wist hij de neutraliteit van de Engelse koning, bondgenoot van Karel de Stoute, te verwerven en de Zwitsers tot optreden tegen Karel de Stoute te brengen, wat tot diens nederlaag en dood te Nancy (1477) heeft geleid. Het gezagsvacuüm nadien heeft Lodewijk handig uitgebuit om het hertogdom Bourgondië, Franche-Comté, Artesië en Anjou in te palmen. 

Slechts Bretagne bleef buiten zijn greep. Randgebieden als Navarra en Savoye kon hij evenmin annexeren. Lodewijk wist bij herhaling overlopers aan te trekken, o.a. de gewezen Bourgondische hofhistoricus Philippe de Commynes. Lodewijk kan beschouwd worden als de grondlegger van de Franse eenheidsstaat en de voorloper van de absolute monarchie. Hij was twee keer gehuwd: met Margaretha van Schotland (dochter van Jacobus l van Schotland) (gest. 1445) en met Charlotte van Savoye (gest. 1483).

Op deze miniatuur uit 1469, vervaardigd door Jean Fouquet, is de Franse koning Lodewijk XI te zien, midden. (Bibliothèque Nationale, Parjs).

Charles (Karel) Vlll (1483 - 1498)

Karel Vlll, koning van Frankrijk van 1483 tot 1498, uit het Huis Valois, was de zoon van Lodewijk XI. Hij was achtereenvolgens verloofd met Maria van Bourgondië, dochter van Karel de Stoute (1477), daarna met Maria's dochter Margaretha (1483), en op 6 dec. 1491 huwde hij ten slotte met Anna van Bretagne, enige erfgename van dit vorstendom, waardoor de eenmaking van het koninkrijk met Bretagne afgerond werd. Karel besteedde evenwel zijn energie vooral aan zijn Italiaanse politiek, ingezet met een grote expeditie in 1494–1495, die leidde tot de inlijving van het koninkrijk Napels in febr. 1495, waarvan hij na een paar maanden moest afzien onder druk van de Heilige Liga, gesloten tussen Ferdinand van Aragón-Castilië, Maximiliaan van Oostenrijk, paus Alexander VI en de stadstaten Milaan en Venetië. Daar de koning kinderloos stierf, ging de kroon over naar de zijtak van de Orléans (Lodewijk XII).

Links: Charles Vlll

Boven Chartes Vlll in Florence (22 september 1494)

Frankrijk (1498-1600)

laatst bijgewerkt: 07-02-04

colofon