6034

Frankrijk (1314-1328)

Lodewijk X, de oudste zoon van Filips lV de Schone en Johanna l van Navarra, bijgenaamd de Woelzieke of de Twister (in het Frans Louis le Hutin) probeerde de centralisatiepolitiek van zijn vader voort te zetten, maar botste daarbij op felle reactie bij de adel, die onder diens bewind veel van zijn privileges was verloren. Hij huwde tweemaal: in 1305 met Margaretha van Bourgondië en in 1315 met Clementia van Hongarije, die nog in verwachting was van zijn kind, toen hij na een korte regering van 18 maanden overleed aan een longontsteking. Omdat Lodewijk X bij zijn overlijden enkel een dochter had (Johanna II van Navarra), nam zijn broer Filips het regentschap waar, in afwachting dat de koningin zou bevallen van een zoon, wat inderdaad gebeurde. Dit kind, Jan I, zou echter slechts enkele dagen leven, waarna Filips als Filips V van Frankrijk koning werd op grond van de Salische wet. Op 9 januari 1317 wed hij in Reims gekroond tot koning van Frankrijk

Philippe (Filips) V (1317 - 1322)

Filips V, bijgenaamd de Lange (in het Frans Philippe le Long), de tweede zoon van Filips IV stootte op herhaald verzet van de adel, tegen wie hij het idee van uitsluiting van de opvolging door vrouwen moest verdedigen. Zijn regeerperiode liep grotendeels in vrede, ondanks voortdurende twisten met het graafschap Vlaanderen. Uiteindelijk onderwierp graaf Robrecht van Bethune ("De Leeuw van Vlaanderen") zich definitief in 1320. Filips dochter Margareta werd daarop uitgehuwelijkt aan Robrechts zoon Lodewijk (de latere Lodewijk II van Nevers). Nu de vrede in Vlaanderen was teruggekeerd, hield de koning zich verder bezig met de binnenlandse administratie. Hij was niet echt een groot vernieuwer, maar bracht wel een monetaire unie in zijn koninkrijk tot stand. Zijn koppige verdediging van de salische wet, waardoor hij aan de macht was gekomen, keerde zich uiteindelijk tegen hem, want zijn echtgenote Johanna van Bourgondië schonk hem alleen dochters. Zo had hij geen mannelijke erfgenamen toen hij in 1322 overleed. Hij werd opgevolgd door zijn jongere broer Charles.

Charles (Karel) IV le Bel (de Schone) (1322 - 1328) was de laatste rechtstreekse afstammeling van Hugo Capet. Hij was de jongste zoon van Filips IV van Frankrijk en gehuwd met Blanche van Bourgondië. Deze werd samen met haar schoonzuster Margaretha in 1314 van overspel beschuldigd en mét haar opgesloten in het Château-Gaillard. In mei 1314 werd de koningin gedood. Karel lV huwde daarna met Maria van Luxemburg die hem enkel een dochter schonk. Na haar overlijden in 1324 huwde Karel lV Johanna van Evreux. 

Nog steeds had Karel geen mannelijke erfgenamen nagelaten, maar er was nog hoop want Johanna was in verwachting. In afwachting van de geboorte eiste de Engelse koning Edward III de troon op. Hij was de zoon van Karels zuster Isabella en had daarom volgens hem recht op de Franse kroon. Toen bleek dat de nakomeling een dochter was steunden de vazallen de kandidatuur van Karels neef Filips, de zoon van zijn oom Karel van Valois die dan ook koning werd. Op die manier was er een einde gekomen aan het bewind van het huis Capet. Edward III bleef zijn rechten opeisen op de Franse kroon. Dit conflict zou later in 1337 de Honderdjarige Oorlog doen uitbreken.

Tijdens zijn weinig belangrijk bewind had Karel lV vooral af te rekenen met de oppositie van de Franse adel en verleende hij steun aan zijn zuster Isabella, die in onmin leefde met haar gemaal, koning Edward II van Engeland. Graaf Lodewijk I van Nevers van Vlaanderen deed een beroep op hem in de aanloop naar de Slag bij Kassel. Ook Adolf II van der Marck, prinsbisschop van Luik verwachtte van hem militaire steun in zijn conflicten met zijn onderdanen.

In 1328 stierf Karel IV van Frankrijk zonder een directe mannelijke troonopvolger. Hij werd opgevolgd door zijn neef Filips van Valois.

Frankrijk (1328 - 1350)

laatst bijgewerkt: 23-12-08

colofon