6101

Toscane Florence (1000 - 1200)

Behalve het roostervormige patroon van de straten is er niets meer over van de Romeinse stad. De Via della Terme ten zuiden van de zuidelijke stadsmuren wijst op de plaats waar de thermen hebben gestaan. De plaats war ooit een amfitheater stond is nog te zien aan een bocht in de via dei Bentaccordi, rechtsonder op het kaartje.

Ondanks de vele oorlogen en de onophoudelijke machtsstrijd tussen de Ghibellijnen en de Guelfen kwam de stad tot grote bloei. In 1183 kreeg de stad een eigen regering; nadien breidde de macht van de stad zich uit over het omliggende gebied en werd Florence een belangrijke onafhankelijke stadsstaat. De stad breidde de stad zich verder uit in zuidoostelijke richting en in de richting van de rivier de Arno. Omstreeks 1172 waren de voorsteden zo groot dat besloten werd een nieuwe stadsmuur te bouwen. 

Rechts: Stadsmuur van Florence (bron: Tod and Gary in Europe)

Keizer Karel de Grote stelde rond 800 Markgaafschappen in (graafschappen aan de grenzen van zijn Rijk.).Van 812 tot 1197 regeerden over Toscane markgraven van verschillende vorstenhuizen.

Beatrix van Opper-Lotharingen, de dochter van Frederik II van Opper-Lotharingen en Mathildis van Zwaben was markgravin van Toscane en regeerde vanaf 1052 als regentes voor haar zoon Frederik na het overlijden van haar echtgenoot Bonifatius IV van Toscane van het Huis Casanova. In 1054 hertrouwde zij met Godfried ll met de Baard. Na het vroegtijdige overlijden van Frederik in 1055 werd ze regerend markgravin samen met haar echtgenoot Godfried ll met de Baard, die in 1046 tegen keizer Hendrik III in opstand was gekomen en nadat hij was verslagen zijn hertogdom Opper-Lotharingen kwijtraakte. Na haar dood in 1076 volgde haar dochter Mathildis (Mathilde), bijgenaamd la Gronde Contessa ("de grote gravin") haar op als markgravin. Zij gaf de stad Florence een grote mate van zelfstandigheid. Het feitelijke bestuursorgaan van de stad werd gevormd door het Prioraat.Vanuit de bevolking werden 12 consuls aangewezen die werden gecontroleerd door honderd wijze mannen (Centi Buonuonini). De edelen hadden in het stadsbestuur nog wel de overhand. Zij hielden zich niet bezig met het vergaren van fortuin, maar meer met geldverslindende onderlinge schermutslingen. Later  kregen de gilden invloed op het stadsbestuur. Het eerste gilde werd opgericht in 1182.

Mathilde huwde in 1071 met Godfried III met de Bult. Wegens zijn te nauwe verwantschap (de moeder van Mathilde was zijn stiefmoeder) werd hem onthoudingsplicht opgedrongen. Het huwelijk bleef dus kinderloos. Godfried adopteerde zijn neef, Godfried van Bouillon, als zoon, die na zijn dood in 1076 enkel Bouillon en het markgraafschap Antwerpen erfde. In 1089 hertrouwde Mathilde met Welf II van Beieren die weer van haar scheidde in 1095. Tijdens de investituurstrijd koos zij resoluut partij voor de paus. Het was naar haar burcht in Canossa dat Duitse keizer Hendrik IV op boetetocht trok om zich te onderwerpen aan het pauselijk gezag. Mathilde overleed in 1115.

Tegen 1150 waren alle Toscaanse steden onafhankelijke stadsstaten. De burgers kozen de consuls en de volksvergaderingen. Een Toscaanse commune omvatte het gebied van de stad en het land er omheen, contado  = platteland. Door uitbreiding van de contado raakten steden met elkaar in conflict. Zo veroverde Florence in de 12^e eeuw het nabij gelegen Fiësole. Ook in de stadstaten zelf kwam strijd voor met name tussen de Guelfen (van Welfen = oud Beiers geslacht en de Ghibellijnen, partij van de Hohenstaufen.
De Guelfen die overheerste in Florence, Lucca en San Gimignan waren pausgezind en verbonden met het Franse koningshuis. Zij keerden zich tegen inmenging van de keizer en het rijk in gemeentelijke kwesties, duldden geen keizerlijke vicarissen binnen de muren en wilden daarom ook geen belasting aan de keizer afdragen. De Ghibellijnen, in Siena, Pisa en Pistoia, waren trouw aan de Duitse keizer. Tot de Ghibellijnen rekende zich de oude landadel, die overigens al lang geleden zijn landgoederen voor stadspaleizen verruild had en van pacht en belastingopbrengsten leefde. De edelen hoopten van de keizer steun te krijgen bij hun pogingen het verouderde ideaal van het leenstelsel te handhaven en zo de economische politieke macht van de steeds sterker wordende koopmannen en handelaren te keren.

Toscane - Florence (1200 - 1389)

Gemaakt: 16-03-05; laatst bijgewerkt: 02-01-09

colofon