5281

Het Roomse Rijk (1002-1039) Hendrik ll

Heinrich ll der Heilige (1002 - 1024) Rooms koning sinds 1014, als Hendrik lV hertog van Beieren (995 - 1004 en 1009 - 1017)

In 1002 stierf Otto lll onverwacht in de strijd tegen de Arabieren in Zuid-Italië.
Na zijn dood volgden ernstige ontwikkelingen en deze verzwakten het rijksgezag. In 1002 werd Hendrik de Heilige, hertog van Beieren, door toedoen van de Saksische vorsten en de bisschoppen te Mainz tot koning gekozen als Heinrich (Hendrik) II (de Heilige) (1002-1024). Zijn gematigdheid, zijn helder inzicht en zijn wilskracht hebben het Duitse rijk en de kroon van een dreigende ramp gered op een ogenblik dat bij de dood van de jong gestorven Otto lll het rijk overgeleverd was aan anarchie en desorganisatie. Dat hij hierbij belangrijke gebieden moest prijsgeven, lag aan de de uiterst kritieke situatie waarin hij zich bevond. De Poolse vorst Boleslaw l Chobry (992-1025), had Silezië, Moravië, Bohemen en de Slavische gebieden tussen de Oder en de Elbe veroverd. De Lombardische adel kwam in opstand en Arduino, de markies van Ivrea, werd er tot koning uitgeroepen (1002). 

rechts: Hendrik ll

De Kerkelijke Staat werd bedreigd door aanvallen door onder Byzantium. Om niet de controle over Rome en Italië te verliezen, sloot Hendrik met Boreslaw eerder nadelige overeenkomsten (1002 en 1013) en tenslotte de vrede van Bautzen (1018), waarbij hij hem Lausitz in leen gaf. Hij versloeg Arduino en ontving de Lombardische ijzeren kroon uit de handen van paus Johannes XVlll (1004). In 1014 wist hij paus Benedictus Vlll ertoe te bewegen hem in Rome tot keizer te kronen. Hendrik II blijft volharden in de strijd tegen de Byzantijnen (tot 1022) en weet daardoor verdere uitbreiding van het Byzantijnse rijk in zuid Italië te voorkomen. Door de Byzantijnen en de Saracenen uit Beneventum, Capua, Salerno en Amalfi te verjagen, wist hij een groot bezwaar te beweren dat het pausdom bedreigde.

Na de dood van Otto ll van Neder-Lotharingen in 1012 hield Hendrik II, het hertogdom in eigen hand, totdat er een geschikte opvolger was gevonden. De Lotharingers hadden Hendrik II's tegenstrever voor de kroon, Herman lII van Zwaben, gesteund en Hendrik II wenste zijn tegenstanders niet meteen tegemoet te komen. Lambert I "met de baard", de graaf van Leuven, vond zichzelf toch een geschikte kandidaat voor de hertogstitel, omdat hij met Gerberga was getrouwd, maar Hendrik II was het niet met hem eens. Lambert I stond niet bekend om zijn trouw aan het koninkrijk. Lambert I erfde in 1003 wel de landgoederen van hertog Otto, waaronder Leuven en Brussel. In plaats van een nieuwe hertog te benoemen besloot Hendrik II zijn zaken in het vervolg in Neder-Lotharingen zelf te behartigen.

In zijn strijd tegen zijn Duitse vazallen steunde Hendrik ll vooral op de bisschoppen, die hij een grote bestuurlijke en zelfs militaire macht toekende. In hun gebieden en in die der grote abdijen lichtte hij troepen. Hendrik bevorderde sterk de hervormingsbeweging van Cluny. Hij was getrouwd met Kunegonde van Luxemburg, de dochter van graaf Siegfried I van Luxemburg en Hedwig van Nordgau en de zuster van graaf Hendrik I van Luxemburg (998 – 1026). Het paar stierf kinderloos. Hendrik ll was de laatste keizer uit het huis der Saksen. In 1146 werd hij door paus Eugenius lll heilig verklaard.

Hendrik ll en Kunegonde

Het Roomse Rijk (1024 - 1039)

laatst bijgewerkt: 17-02-08

colofon