Hilarius (461-468)

Het was voor Hilarius, de opvolger van de zeer populaire en actieve paus Leo l de Grote (440 - 461) geen gemakkelijke taak diens populariteit te evenaren. Hij had echter in de voorgaande jaren intensief met zijn voorganger samengewerkt en stelde zich ten doel om zijn pausschap vorm te geven naar het voorbeeld van zijn mentor Leo I. Tijdens zijn pontificaat richtte Hilarius zich met name op het verbreiden van de doctrine van het Pauselijke oppergezag over alle bisschoppen en kerken. In zijn brieven benadrukte hij zijn leerstelling aan de kerkelijke leiders in het Oosten. Om zijn gezag te laten gelden mengde hij zich in menig theologisch dispuut, onder andere in Frankrijk en Spanje, waar onderlinge geschillen tussen bisschoppen speelden. Ook streed hij tegen al ketterijen waar hioj van op de hoogte kwam. Al met al was, ondanks zijn inspanningen, zijn regeerperiode er een met weinig indrukwekkende gebeurtenissen. Hilarius stierf in 468.

Pausen (400-500)

Simplicius (468-483) werd geboren in Tivoli als de zoon van Castinus. Tijdens zijn pontificaat werd Rome veroverd door verschillende Germaanse stammen. Odoaker werd tot koning van Rome uitgeroepen, maar liet de macht van de paus onveranderd. Tevens verzette Simplicius zich tegen de monofysieten (Christus is één ongescheiden godmenselijke natuur) en verdedigde hij de besluiten van het concilie van Chalcedon.

Zijn opvolger Felix lll (483-492) zou afstammen van een belangrijk geslacht van senatoren. Ook hij verzette zich tegen de monofysieten en hun sympathisanten. In 483 excommuniceerde hij Petrus Fullus, bisschop van Antiochië en in 484 Petrus Mongus, bisschop van Alexandrië. Dit leidde tot een schisma tussen oost en west, dat duurde tot 519. Ook een toenaderingspoging van patriarch Acacius van Constantinopel naar de monofysieten werd door hem verworpen. Hij en enkele andere bisschoppen werden geëxcommuniceerd. Een berisping aan het adres van Acacius van Constantinopel werd door deze genegeerd, waarna hij door de paus werd afgezet met als gevolg een schisma in de Kerk (schisma van Acacius van Constantinopel).

Gelasius (492-496) geldt als de derde Afrikaanse paus in de geschiedenis. Vermoedelijk was hij van Berberse afkomst. Gelasius werd voor zijn aanvaarding van het pausschap door Felix al nauw bij het bestuur van de Kerk betrokken. Door het schisma waren de banden met de keizer Anastasius l van het Byzantijnse Rijk gespannen. Vanuit het pauselijk oogpunt waren al deze leiders en hun volgelingen vervallen tot ketterij door het monofysitisme te accepteren. De al langer in het nauw gedreven Manicheïsten werden door Gelasius definitief verdrukt. Hij vermoedde hun aanwezigheid in Rome en wist ze door een list aan te wijzen. Tijdens de eucharistie liet hij zowel brood als wijn brengen. Daar manicheïsten geen alcohol dronken, was het mogelijk ze aan te wijzen. Na de verdrijving van de manicheïsten kwam de gewone eucharistie weer in zwang. In zijn strijd tegen ketterijen slaagde Gelasius er uiteindelijk in het eeuwenoude Romeinse Lupercaliafeest te vervangen door een ander vruchtbaarheidsfeest, maar dan ter ere van Maria. Onder het pontificaat van Gelasius werd de canon van de Bijbel vastgesteld, hetgeen nodig was om de verschillen van mening over de aard van Christus te beslechten. Hiertoe werd in Rome in 494 een synode bijeengeroepen, waarop behalve de canon van de bijbel ook de Kerkvaders en de apocriefe geschriften bepaald werden. 

Anastasius ll (496-498) stond voor de zware taak het schisma van Acacius op te lossen. Dit schisma was ontstaan doordat Acacius van Constantinopel en paus Felix II (III) een fundamenteel meningsverschil hadden over hoe om te gaan met de monofysieten. 

Symmachus (498-514) en Laurentius (tegenpaus) (498-506)

Symmachus werd geboren op Sardinië. Zijn naam betekent bondgenoot in het Oudgrieks. Hij klom op tot deken onder zijn voorganger, Anastasius II. Na diens dood werd hij tot paus gekozen, maar de Byzantijnse kerkgemeenschap koos voor tegenpaus Laurentius. Deze kreeg steun van Anastasius I keizer van het Byzantijnse Rijk (491 - 518), terwijl Symmachus gesteund werd door Theoderik de Grote, koning van het rijk der Ostrogoten.

In 501 werd Symmachus door senator Festus beschuldigd van allerlei zaken, waaronder het hebben van seks zonder gehuwd te zijn. Een door Theodorik bijeengeroepen synode ontnam hem al zijn functies, terwijl de bisschoppen hem niet vrijspraken, maar stelden dat men de paus niet kon veroordelen, een standpunt dat Symmachus ook uitdroeg. Deze affaire leidde echter tot een schisma, waarbij Theodorik de Grote Laurentius in het Lateraanse paleis installeerde als paus. Dit schisma hield vier jaar aan, tot Theodorik zijn steun aan Laurentius opzegde en de oorspronkelijke paus steunde. Laurentius werd uiteindelijk verwijderd uit Rome, nadat zijn gedragingen voor Theodorik te pro-Byzantijns waren geworden.

Tijdens zijn pontificaat steunde Symmachus financieel de Afrikaanse bisschoppen, die erg te lijden hadden onder vervolging door de ariaanse Vandalen. Ook de Noord-Italiaanse kerkprovincies, bedreigd door aanvallen van barbaren uit het noorden, werden door hem beschermd.

Pausen (500-590)

Laatst bijgewerkt: 11-10-10

colofon