481

Xenarthra - Edentata 
(Miereneters, Boomluiaards, Gordeldieren)

Synapsida Therapsida Theriodontia Cynodontia (Procynosuchus) Theriiformes en Mammaliaformes Metatheria (Buideldieren) Eutheria (Placentale zoogdieren) Xenarthhra

Klik hier voor het frame van de pagina

De Xenarthra behoren tot de oudste Placentale Zoogdieren. Sommige van de meest indrukwekkende uitgestorven dieren behoren tot deze groep. Vandaag de dag zijn alleen de Miereneters, Boomluiaards en Gordeldieren nog over. Een andere benaming van deze groep is Edentata (Tandarmen), Vanaf het Mioceen (23.3 - 5.2 miljoen jaar geleden) drukten zij hun stempel op de Amerikaanse fauna. Vergeleken met Afrika zijn er in Zuid-Amerika veel meer fossielen gevonden uit de tijd dat het werelddeel afgezonderd lag. 

Tot deze groep (orde) behoren de Tandarme Zoogdieren (Edendata) (Miereneters, Grondluiaards en Boomluiaards, de Glyptodonten en Gordeldieren)
onder: Behaard Gordeldier onder: Miereneter
De Xenarthra kwamen in het Krijt voor op het continent Gondwana en komen nu alleen nog voor in Zuid-Amerika. In Duitsland (groeven van Messel) is echter een fossiel van een miereneter uit het Eoceen gevonden en dus is deze groep dus niet altijd tot Zuid-Amerika beperkt geweest. 

rechts: Negengordelig Gordeldier

De naam Xenarthra verwijst naar het feit dat al deze dieren extra gewrichten tussen de wervels hebben. Deze gewrichten versterken de rug van het dier, waardoor de reusachtige Glyptodonten zulke enorme pantsers konden dragen, maar hun rug was daardoor wel minder buigzaam. Veel skeletten van Glyptodonten zijn gevonden in Zuid-Amerika en het zuiden van Noord-Amerika, waaronder die van de Doedicurus - met name in de Esenada-formatie in Argentinië.

Boven: Doedicurus
Een andere benaming van deze groep is Edentata (Tandarmen),

De Tandarmen drukten vanaf het Mioceen (23.3 - 5.2 miljoen jaar geleden) hun stempel op de Amerikaanse fauna. 
De orde telt (verdeeld over twee onderorden), elf families, waarvan er drie nog recent zijn, nl. 
  • Gordeldieren (21 soorten), 
  • Luiaards (Bradypodidae) (6 soorten)
  • Mierenters (Myrmecophagidae) (4 soorten). 

Ze verschillen sterk in afmeting (van een mol tot een flinke hond), lichaamsbouw en uiterlijk. Bij de Mierenters ontbreekt het gebit geheel, bij de twee andere is het gereduceerd en zijn de elementen wortelloos en zonder glazuur. Het voedsel bestaat uit planten en kleine ongewervelde dieren. De ledematen dragen sikkelvormige (graaf)klauwen, vooral de voorste zijn krachtig ontwikkeld. Miereneters, Gordeldieren en Luiaards komen alleen voor in de noordelijke helft van Zuid-Amerika.
Nauw verwant aan de luiaards was de Megatherium, een reusachtige grondluiaard van 6 meter lang.

laatst bijgewerkt: 01-07-03

colofon