3328 Tempel van Venus en Rome
De Tempel van Venus en Roma was de grootste tempel van Rome en werd door keizer Hadrianus ontworpen. De bouw werd begonnen in 121. Hoewel het reeds in 135 door Hadrianus werd ingewijd, was het pas in 141 onder Antoninus Pius volledig voltooid. De tempel bestaat uit twee symmetrische cellae (tempelkamers) die ruggelings tegen elkaar aan staan. Beide korte zijden van de tempel zijn dus de voorkant van een cella. De cella van Roma stond naar het westen gericht, met zicht op het Forum. Die van Venus stond naar het oosten en keek uit op het Amphitheatrum Flavium (Colosseum). Voor de bouw van de tempel, die kwam te staan op de plek van het atrium van Nero's Domus Aurea ('Het gouden huis') moest Hadrianus de Colossus van Nero, het kolossale beeld van Nero verplaatsen. Deze kwam bij de ingang van het amfitheater te staan dat daardoor later het "Colosseum" genoemd zou worden).
De tempel was ongeveer 110 x 53m groot en stond op een podium van 100 x 145m. Het had aan beide voorzijden tien wit marmeren zuilen van ongeveer 1.8 m. dik. De cellae bevonden zich binnen de zuilen en hadden ieder aan de voorkant weer vier zuilen. Binnen elke cella stond tegen de gemeenschappelijke achterwand een enorm beeld, één van Roma, gezeten op een troon en één van Venus, eveneens gezeten. Het gebouw was gebouwd van baksteen en was geheel bedekt met wit marmer. Binnen de tempel bij de cella van Venus bevond zich nog een altaar waar nieuw getrouwde paren offers konden brengen. Dit altaar werd geflankeerd door grote zilveren beelden van Marcus Aurelius en zijn toenmalige verloofde Faustina. De beide voorzijden waren prachtig bewerkt en de tempel was de grootste en zonder twijfel schitterendste tempel van Rome.
De tempel van Venbus en Rome stond aan het begin van het Forum Romanum.

Links van deze tempel stond de tempel van Elagabal, gebouwd door keizer Elagabalus, ook wel Elagaballium genoemd.

 
 

Hadrianus' en zijn voorganger Trajanus' meest briljante architect, Apollodorus van Damascus, zou volgens de overlevering niet onder de indruk zijn geweest van de talenten van Hadrianus als ontwerper. Hij maakte een schampere opmerking over de disproportionele grootte van de beelden die volgens hem zeker hun hoofd tegen het plafond zouden stoten als ze zouden proberen op te staan. Hij werd verbannen en kort daarna terecht gesteld.

 
Het Colosseum met links de tempel van Venus en Rome en daartussen het beeld van keizer Nero.
Boven: De resten van de tempel van Venus en Rome, gezien vanaf het Colosseum. (Foto: Bert Woudstra, 2010)

Na een ernstige brand in 307 werd de tempel door keizer Maxentius gerestaureerd. Een zware aardbeving aan het begin van de 9e eeuw verwoestte de tempel opnieuw en rond 850 liet Paus Leo IV de kerk Santa Maria Nova op de ruïnes van de tempel bouwen. Deze werd na een grondige verbouwing in 1612 omgedoopt tot Santa Francesca Romana. Tegenwoordig zijn de fundamenten met enkele zuilen te zien en een gedeelte van de gigantische nis aan de oostkant die door Maxentius herbouwd is en waar het beeld van Venus heeft gestaan (z. foto rechts) Op de plekken waar de zuilen verdwenen zijn staan nu Buxus boompjes.
Gemaakt: 05-05-07, Laatst bijgewerkt: 31-07-10

colofon