6293

Hertogdom Bourgondië (1404 - 1419)

Na het overlijden van Filips de Stoute, op 27 april 1404 regeerde zijn weduwe, Margareta van Male, nog tot haar eigen dood op 21 maart 1405 over haar erfgoederen Vlaanderen en Artesië. Hun oudste zoon, Jan zonder Vrees, werd op dat moment hertog van Bourgondië

Jan zonder Vrees (1404 - 1419)

Jan zonder Vrees werd op het hertogelijk kasteel van Rouvres geboren op 28 mei 1371 en in 1384 zien we hem voor het eerst optreden in de staatsaangelegenheden. Op 16 maart van dat jaar, enkele weken na de dood van Lodewijk van Male, de graaf van Vlaanderen, werd hij immers door zijn vader benoemd tot graaf van Nevers. In de daaropvolgende jaren werd hij door zijn vader geleidelijk aan geïnitieerd in de kunsten van de staatsuitoefening en oorlogsvoering.

rechts: Jan zonder Vrees

Op gebied van oorlogsvoering trok hij uit deze expeditie een aantal belangrijke lessen en Jan zonder Vrees werd dan ook de enige Bourgondische hertog die daadwerkelijk zijn leger wist te gebruiken, wat onder meer bleek uit de expeditie tegen de Luikenaars (1408) Na Jans terugkeer uit Turkse gevangenschap achtte Filips de Stoute het raadzaam zijn zoon in te wijden in de complexiteit van de Parijse politieke wereld en gaf hem op die manier de mogelijkheid om duurzame ervaring op te doen omtrent de diplomatieke handigheden van zijn vader en de vele intriges aan het Franse hof rondom de geesteszieke Karel VI. Als graaf van Nevers verbleef Jan na zijn kruistochtonderneming nauwelijks in de noordelijke territoria. 

Na de dood van Filips de Stoute (1404)  werd de hertog van Orléans, de broer van de koning, de dominerende figuur in de koninklijke raad. Niet alleen omwille van prestigieuze redenen, maar vooral om de inkomsten uit de Franse schatkist niet te verspelen, werd Jan zonder Vrees onmiddellijk gedwongen om de rol van zijn vader aan het Franse koninklijke hof over te nemen. In de beginjaren was hij echter onvoldoende vertrouwd met het Parijse wereldje vol intriges en hij kon ook veel minder terugvallen op persoonlijke banden met invloedrijke functionarissen aan de Parijse universiteit en het  Parlement van Parijs, die Filips met grof geld had gekocht. Bovendien was Jan slechts één van de vele neven van de geesteszieke koning Karel VI.

In Frankrijk probeerden Jan (de Bourguingons) en Lodewijk I van Orléans (de Armagnacs) beiden de macht naar zich toe te trekken: Lodewijk werd openlijk de geliefde van koningin Isabella (de vrouw van Karel VI) en Jan lukte het om zich uit te laten roepen tot beschermer van de kroonprins en de andere kinderen van de koning. De situatie stond op scherp. Ondanks verzoeningspogingen van hun oom Jan van Berry, liet Jan Lodewijk vermoorden. Jan gaf de opdracht voor de moord toe en zei dat het een ‘tiranmoord’ was. De moord was volgens hem dus nodig en wettig. Na de moord werd graaf Bernard VII van Armagnac de leider van de anti-Bourgondische partij (de ‘Armagnacs’). Jan veroverde in 1413 Parijs, maar een jaar later heroverde Bernard de stad en verdedigde haar vervolgens met succes. Het jaar daarop sloten zij een overeenkomst die tot stand was gekomen door bemiddeling van Jan’s broer Antoon en Margaretha van Holland-Henegouwen. Jan moest afzien van elk bondgenootschap met Engeland en alle Franse steden en sterkten teruggeven. Ondertussen waren de Engelsen weer begonnen aan een invasie van Frankrijk onder leiding van Hendrik V van Engeland. Bourgondië hield zich neutraal en liet de invasie toe.

Na mislukte vredesbesprekingen volgde in 1415 de Slag bij Azincourt. Wederom werd het Franse leger verslagen. Jan zonder Vrees hield zich afzijdig, terwijl zijn broers Antoon van Brabant en Filips wel meevochten met de Fransen. Beiden sneuvelden.

Hij werd opgevolgd door zijn zoon Filips de Goede.

Bourgondië (1419-1467)

laatst bijgewerkt: 05-05-05

colofon