5409

Warmoesstraat en Nieuwendijk

Amstelland en Amstelredamme (1200 - 1300)

De Warmoesstraat heeft een rijke historie. Ooit waren hier de moestuinen van de eerste bewoners van de stad en in de daarop volgende eeuwen ontwikkelde het zich als één van de voornaamste straten van Amsterdam. Er werd onder meer handel gedreven in goud, juwelen, zijde en fluweel. Er waren deftige logementen gevestigd waar zelfs vorsten logeerden en de notabelen hadden hier hun woning. Later verhuisden de rijken naar de net aangelegde grachtengordel, maar handel en horeca zijn altijd in de Warmoesstraat blijven bestaan. 

De dijk aan de oostkant van de inham heette eerst Zeedijk, later kreeg het de naam Kerkstraat omdat het de straat was die naar de kerk voerde en tenslotte Warmoesstraat, wegens de tuintjes die aan de landzijde van de dijk lagen. Daarbuiten was nat, moerassig land.

De naam Warmoesstraat komen we voor het eerst tegen in 1384. Het omgebogen stuk heet nog steeds Zeedijk. De huizen stonden tot aan waar nu de Armstegen zijn. Daarbuiten was nat, moerassig land. 

De naam Lange Niezel herinnert hier nog aan. Het woord Niezel komt van Liesdel, dit is laagland met lissen begroeid. 

 
Aan de westkant heette de dijk Windmolenstraat. Daar stond namelijk een windmolen. Later werd de dijk verlegd en kreeg het de naam Nieuwendijk. Op het gedeelte Nieuwendijk dat naar het westen afboog lag de kade vlak tegen de dijk aan. Deze kade, die bij opgravingen in 1987 werd teruggevonden, was gemaakt van zware eikenhouten palen en balken. De Haarlemmerdijk was vanouds de verkeersweg naar Haarlem. 
De woon- en pakhuizenhuizen van de Warmoesstraat en de Nieuwendijk stonden eerst met hun gevel tot aan het water van het Damrak. Zo kon de koopwaar uit de schepen zo in de huizen worden geladen. De Warmoesstraat en de Nes liepen tot de Guldehandsteeg en de Oudezijds Armsteeg. De dijk langs de Amstel volgde namelijk de Oudezijds Armsteeg en de Vredebrugsteeg richting Y. Het stuk ten noorden van beide stegen kwam pas tegen het midden van de 14e eeuw binnen de veste. Het stuk Warmoesstraat tussen Sint Jansstraat en Pijlsteeg werd een warnet van kleine steegjes en gangen. Hier nestelde zich al snel de onderwereld. 

De Warmoesstraat was in de 16e eeuw de voornaamste straat van de stad. Daar woonden de burgers van invloed en welstand. Later veranderde de Warmoesstraat, evenals de Nes, in winkelstraten. de vader van Joost van den Vondel had hier zijn kousenhandel. Langzamerhand echter, werd de Warmoesstraat overvleugeld door de Kalverstraat. 

In 1573 nam de hertog van Alva zijn intrek in de Warmoesstraat 139. Hoewel hij zeer hoge verwachtingen koesterde betreffende zijn aanzien bij de Amsterdamse burgerij, werd dit voor hem een desillusie. Niet alleen zijn aanzien kreeg een danige knauw, ook zijn krediet verdween als sneeuw voor de zon. Op 28 oktober lied hij rondbazuinen dat een ieder 9en dat waren er heel wat) die hem geld of goed had afgestaan op de 29ste daarvoor zijn vergoeding kon komen halen. Het vervelende was, dat hij in de nacht van 28-29 oktober met stille trom vertrok, zodat de Amsterdamse schuldeisers naar hun centen konden fluiten.
De achterzijde van de huizen aan de Warmoesstraat. Breitner maakte deze opname vanaf de Oudebrug bij de Beurs van Berlage. Hij keek richting Prins Hendrikkade.
1906-1909

 

laatst bijgewerkt: 27-03-05

colofon