2414
Amenhotep lll (1382 - 1344)
|
2414 |
Amenhotep lll (1382 - 1344) |
|
 Egypte - Thutmose lV (1401-1382 v. Chr.)
Er was een levendig diplomatiek verkeer met de landen van Klein-Azië, Syrië en Mesopotamië, wat o.a. blijkt uit het archief, gevonden in Tell el-Amarna. In de harem van Amenhotep zijn ook vele vreemde prinsessen, o.a. Tadoechepha, dochter van de Mitanni-koning Doesjratta. Vele vazalvorsten raakten onder de toenemende invloed van de Hittieten. Abdiasjirta van Amoerroe speelde een twijfelachtige rol. De Egyptische voorpost in Fenicië Oegarit raakte in een moeilijke positie. Ribaddi van Byblos bleef Egypte trouw, maar smeekte dringend om hulp. Om zich onafhankelijker te maken van de machtige Amon-priesters van Thebe, bouwde Amenhotep lll een paleis op de westelijke oever van de Nijl, waar hij niet Amon, maar Re-Horachte van Heliopolis vereerde. Van zijn dodentempel aldaar zijn nog de twee Memnonko-lossen over. De koninklijke architect Amenhotep, de zoon van Hapoe, kreeg een zeer hoge positie en werd later door de bevolking als halfgod vereerd. Rechs: beeld van Amenhotep lll naast de krokodilgod Sobek (Luxor Museum) |
 |
 |
Amenhotep (Grieks: Amenophis) lll, de negende heerser van de 18e dynastie, heerste over "de zwarte aarde", de oude naam voor Opper- en Neder-Egypte. Zijn rijk strekte zich uit van het noordelijke Syrië tot het zuidelijke Soedan. Samen met de goden zou hij 38 regeringsjaren lang welvaart brengen. Behalve om een opstand in Nubië (Soedan) te onderdrukken, ondernam Amenhotep maar weinig veldtochten. Amenhopteps uitstapjes stonden meer in het teken van de sportieve jacht, vooral op leeuwen. Het doden van woeste dieren betekende het bedwingen van de chaos, het overwinnen van kwaadaardige machten. Ook had hij tijd om een uitgebreid bouwprogramma tot uitvoering te brengen: een paleis, kolossale beelden, een dodentempel voor zichzelf en tempels in allerlei steden door het hele land, o.a. in Karnak en Luxor. De koning ging zijn eigen wegen: hij tartte het machtige priesterschap van Amon en huwde met Teje, die niet van koninklijke bloede was. Op grote stenen scarabeeën maakte hij politieke propaganda voor dit huwelijk. Langs dezelfde weg gaf hij publiciteit aan zijn prestaties op de leeuwenjacht. |
 |
Men neemt aan dat Amenhoptep lll de weg van het monotheïsme heeft bereid voor zijn eigenwijze zoon Amenhoptep lV (Achnaton). Niemand anders dan hij identificeerde zich al met "een schijf die straalde over de hele aarde", met de zon dus, de heerser over het omniversum. Amenhoptep lll regeerde vanuit zijn regeringszetel in het noordelijke Memphis, waar hij tussen de piramiden was opgegroeid, maar ook vanuit het zuidelijke Thebe. Im Memphis werden zaken gedaan. Thebe was goed voor de heiligdommen en de koningsgraven. Links: Nijl bij Luxor |
|
Amenhoptep lll was een afstammeling van de strijdlustige Thoetmosis lll die in zeventien veldslagen het Egyptische rijk machtiger maakte dan ooit tevoren. Tijdens diens bewind al stroomden de rijkdommen uit de hoeken van het rijk de magazijnen binnen. Amenhoptep lll deed er nog een schepje bovenop. Uit Kreta, Mesopotamië en Babylonië werden koper, zilver, lapis lazuli, hout, wapens en juwelen ingevoerd. Uit Nubië en andere Afrikaanse streken kwamen goud, ivoor, wierook, dierenvellen en struisvogelveren. In het rijk zelf zwoegde het volk in nieuwe steengroeven. Want de farao hield vooral van het zwarte gesteente uit Assoean, dat, eenmaal tot het uiterste gepolijst, schitterde als een schone Nijl op een zomerse middag. Bedoeld voor de eeuwigheid reikten zijn beelden tot de hemel en beschenen de mensheid als de zon bij de dageraad, zo meldt een tempelinscriptie. Geen daadkrachtig heerser, maar een gemakzuchtig en genotziek mens moet Amenhoptep lll geweest zijn. Zijn echtgenote Uit de neerhangende mondhoeken, arrogant opgetrokken wenkbrauwen en kille ogen van een realistisch gebeeldhouwd hoofdje van ebbenhout zo groot als een appel, spreekt een karrenvracht van zakelijkheid, verbittering en verachting. Je zou je wel tien keer bedenken om aan zo'n heksenkopje een gunst te vragen. Teje zou geschiedenis maken als een van de invloedrijkste vorstinnen die Egypte ooit gekend heeft. Zij bevorderde een meer kosmopolitisch denken, ook in religieus opzicht. Teje schonk haar man vier dochters en twee zonen. Maar Achnaton werd waarschijnlijk niet bij haar, maar bij een concubine verwekt, want de farao liet zich omringen door een uitgebreide harem. Hij huwde zijn dochters, maar haalde behalve Teje ook andere vrouwen van verre. Een van die buitenlandse prinsessen moest wel zes keer ten huwelijk worden gevraagd voordat ze instemde. Samen met 317 haremdames trok ze op naar Memphis. Een schouwspel waarvan helaas geen enkele afbeelding is nagelaten. Rechts: Kopje van Teje in het Ägyptisches Museum Berlin |
 |
|
Amenhotep IV, de latere Achnaton, zou volgens de overleveringen ook met Teje getrouwd zijn. Zij zou ook de moeder zijn van Toetanchamon. Volgens sommigen zou zij een complot hebben gesmeed om Achnaton te vermoorden, wegens zijn gebrek aan leiderscapaciteiten en zijn verering van Aton. Bron Encyclopedie Nederlands Teje (Wikipedia) Op het eind van zijn regering leed Amenhotep lll aan een zware ziekte. Hij maakte zijn zoon Het graf van Amenhotep lll werd ontdekt in 1898 in een zijkamer van het graf van Amenhotep ll, die vijftig jaar eerder leefde. Amenhoteps "tempel van de miljoenen jaren", zijn dodentempel voor de eeuwigheid in Kom el-Hettan tegenover Luxor, is verdwenen. Egyptenaren van latere eeuwen plunderden graag de godshuizen als ze zelgf een dak boven hun hoofd nodig hadden. De zitkolossen van Memnon - een mens reikt tot de enkel - zijn door schermutselingen, aardbevingen en opstuivend woestijnzand vergruisd tot abstracties. Van de tempel van Soleb staan alleen nog wat zuilen in de vorm van gestileerde papyrusplanten overeind.
laatst bijgewerkt: 27-02-07 |
Amenhotep lll (1382 - 1344) 18e dynastie 
Teje (1398 - 1338 v. Chr.), een burgerdochter, schijnt daarentegen een furie geweest te zijn.