1185

De Sfinx van Gizeh

De Sfinx van Gizeh is het grootste en meest bekende beeld van een sphinx ter wereld. Het staat bij de drie grote piramiden in Gizeh, waarvan de piramide van Cheops de bekendste is.

Er bestaan nog veel onduidelijkheden over de sfinx, er zijn dan ook tal van theorieën over het ontstaan en de vorm. Ook zouden er nog ruimten onder de sfinx zijn, die nog niet zijn verkend.

Al 4500 jaar wordt de piramide van Chefren bewaakt door de Sfinx (Sphinx). De naam "Sfinx" stond voor de god Re-Horachte. Deze god was een zonnegod. Later werd de Sfinx "het levende beeld" genoemd. De Arabieren noemden de Sfinx "Vader van de angst". De Sfinx heeft een lengte van ongeveer 73 meter en een hoogte van 20 meter en is dus groter dan een kerk. 

Het is niet duidelijk wat de oorsprong en wie precies de makers waren. In 1817 werd een eerste poging gedaan de sphinx uit te gegraven door kapitein Giovanni Caviglia. Bij deze poging werd een deel van het lichaam blootgelegd. In 1925 werd de sphinx volledig uitgegraven.
Opvallend aan de sfinx is dat het hoofd naar verhouding kleiner is dan de rest van het lichaam. Er is dan ook een theorie dat het oorspronkelijk een veel groter en ouder beeld was, wat door erosie zo was aangetast dat toen een nieuw hoofd is uitgehakt.

Het lichaam van de leeuw vertoont verticale goten, de meest waarschijnlijke verklaring is dat deze goten tekenen zijn van erosie door langdurige en hevige regenval. Er zijn onderzoekers die hebben uitgerekend hoe lang het geleden zou zijn, dat het zo lang geregend heeft. En dan zou je uitkomen op rond het jaar 10.500 voor Christus, ofwel nog voor de Pre-dynastische periode (8000 - 4000 v. Chr.) Rond die tijd zou de sfinx volgens de theorie een leeuw zijn, die was gericht op het punt waar zijn evenbeeld aan de sterrenhemel 's morgens opkwam. Maar de farao die bij de Sfinx ligt begraven was koning in het jaar 2551 voor Christus. Deze veronderstelling wordt overigens niet gedeeld door een meerderheid van archeologen.
De sfinx lag vlak bij de daltempels van de piramide van Chefren. Mogelijk was het beeld bedoeld als wachter van de dodenstad. Vermoedelijk is het tijdens het bewind van  Chefren (2520 - 2494 v. Chr.) uit een stuk rots gebouwd dat nog was overgebleven nadat de rest van de stenen al voor de Grote Piramide was gebruikt. De kop is nu ernstig beschadigd. Een theorie is dat de gelaatstrekken waarschijnlijk die van Chefren zijn. De inscriptie op de grote granieten droomstèle tussen de voorpoten vermeldt hoe een prins, de latere Tutmoses IV, eens na de jacht bij de sfinx lag te slapen en droomde dat de sfinx hem toesprak en hem de troon beloofde als hij hem uit het zand zou graven. Ook staat er een woord op deze stèle welke bijna precies overeen komt met de naam Chefren. Echter deze letters zijn niet geschreven in een cartouche. Omdat alle faraonamen uit het oude Egypte werden geschreven in een cartouche is het zeer onwaarschijnlijk dat deze letters de naam van de bouwer van de sfinx bevatten. Als de sphinx zou zijn gemaakt in opdracht van Chefren, dan zou het beeld ca. 2500  v.C. zijn gemaakt. Het probleem met de datering van stenen objecten schuilt namelijk in het feit dat er geen C-14 (koolstof) datering op verricht kan worden omdat koolstof alleen voorkomt in organismen welke ooit geleefd hebben.
 

Tot dusver wordt aangenomen dat de sfinx de farao Chefren (2520 - 2494 v. Chr.) voorstelt met het lichaam van een leeuw als symbool van de angstaanjagende kracht van deze vorst. Maar wat duidelijk opvalt, is dat zijn kop (van een farao) veel te klein is. Ook de steenkleur van het hoofd is anders.

Op de foto hiernaast zijn duidelijke kleurverschillen te zien tussen het hoofd en het lichaam van de Sfinx. Geologen kwamen tot de ontdekking dat het hoofd van een hardere steensoort is gemaakt. Het lichaam van de Sfinx is een zachtere laag en heeft, zoals je ziet, horizontale strepen. Deze strepen ontstaan door jarenlange aantasting van wind (erosie).

De Sfinx komt volgens de Egyptologen uit dezelfde tijd als de drie piramiden van Gizeh. Maar... waarom ziet het lichaam van de Sfinx er dan zo slecht uit? De piramiden zouden even oud zijn als de Sfinx, dus dan moeten de piramiden ook van deze horizontale strepen hebben. Het lichaam van de Sfinx bestaat uit één enorm rotsblok. Hoe kregen de Egyptenaren dit rotsblok hier op zijn plaats? En waarom juist op deze plek?

Voor de Sfinx staat een tempel die gewijd is aan (gemaakt is voor) de Sfinx. De Sfinx is gebouwd in een enorme zandkuil. Als het 100 jaar zou waaien, dan zou het zand de kuil dichtmaken. Het lichaam van de Sfinx komt dan helemaal onder het zand te liggen. Zou dit betekenen dat de Sfinx dus veel ouder is? Misschien heeft een farao de Sfinx uitgegraven en er een nieuw hoofd opgezet. Dit zou kunnen verklaren waarom het hoofd van een andere steensoort is.

 

Meestal kunnen archeologen vaststellen hoe oud iets is. Dit doen ze op een manier die de "C-14"-methode wordt genoemd. Het is een ingewikkeld proces dat te maken heeft met "koolstof". Helaas gaat de C-14-methode niet met steen. Daarom weten we niet precies wie de Sfinx gebouwd heeft en uit welke tijd de Sfinx komt. 
Een aantal geologen zegt dat de Sfinx veel ouder is, misschien wel zo'n 7000 jaar oud. 
Ze denken dit, omdat het lichaam van de Sfinx aangetast is door langdurige regenval. 
De laatste keer dat het enorm lang geregend heeft, was rond 10.000 v.Christus. 
Toen eindigde de laatste ijstijd (115.000 - 12.000 v. Chr.) Het landschap veranderde toen langzaam in een woestijn.

Sinds 1980 wordt de Sfinx opnieuw goed onderzocht. Vooral geologen zoals John Anthony West hebben er goed naar gekeken. Hoe kan het dat de Sfinx aangetast is door langdurige regenval en de andere gebouwen rondom de Sfinx niet?

Dit zal voorlopig wel een raadsel zijn. Geen enkele farao vertelt in boeken of hiëroglyfen dat hij deze Sfinx gebouwd heeft.

 

De kleurverschillen op deze foto hiernaast laten goed zien dat vooral de poten van de Sfinx vaak hersteld zijn.

De al eerder genoemde Robert Bauval ontdekte dat de Sfinx met zijn gezicht naar het oosten kijkt. (de opkomende zon). Je hebt vast wel eens van sterrenbeelden gehoord. Het blijkt dat de Sfinx (leeuw) naar zijn eigen sterrenbeeld (leeuw) kijkt rond het jaar 10.500 v.Christus. En dat jaartal komen we weer tegen in de Grote Piramide. Is dit toeval??
laatst bijgewerkt: 01-02-07

colofon