5145
Byzantijnse rijk (1100 - 1200)
|
5145 |
Byzantijnse rijk (1100 - 1200) |
|
 Byzantijnse Rijk (1050 -1100) |
De militair-adellijke dynastie van de Komnenen (1081–1185, met als voornaamste keizer  Manuel I, 1143–1180) bezorgde het rijk, in weerwil van een voortschrijdende sociaal-economische aftakeling, een volle eeuw nabloei, waarin het kerngebied nog essentieel tegenover de Turken (niet meer te verjagen uit het Sultanaat Rum in Centraal-Klein-Azië), de Hongaren en de semi-onafhankelijke Slavische staten rond de Midden-Donau en tegenover de Normandische vorsten van Zuid-Italië en Sicilië behouden bleef. De contacten met het Westen brachten echter meer haat op dan baat; Venetiës bondgenootschap vergde een te hoge prijs, en de Kruistochten liepen op zo hevige geschillen uit dat het zwakke bewind van de Angeloi (1185–1204) eindigde met de inneming van de hoofdstad door de Latijnen en de oprichting van een Latijns keizerrijk op feodale basis (1204). Behalve in de verre brokkelstaten Epirus en Trebizonde bleef het Byzantijnse Rijk bestaan in het keizerrijk Nicea, van waaruit in 1261 een kernrijk met Byzantium als hoofdstad werd hersteld door het Huis van de Paleologen. |
|
Johannes ll Komnenus zette diens herstel van de rijksmacht voort. De Serviërs moesten zijn macht aanvaarden en met de Hongaren werd een diplomatiek vergelijk uitgewerkt. Johannes huwde de Hongaarse prinses Pirisca, die als keizerin Irene zou gekend worden. De Venetianen kreeg hij evenwel niet door de knieën. Integendeel, zij dwongen bijkomende voorrechten af. In Klein-Azië bezette hij Turkse gebieden en de Armeense rijkjes werden eveneens ingepalmd. Om de Normandiërs te bestrijden, moest hij alweer de diplomatieke huwelijksweg bewandelen. Zijn zoon Manuel I huwde Bertha von Sulzbach, schoonzus van de Duitse keizer Koenraad.
|
 |
 |
Manuel I liet zijn gezag gelden in het "Latijnse" vorstendom Antiochië en in het Sultanaat van Rum (Roum-Iconium) terwijl hij de beteugeling van de maritieme successen van de Normandiër Rogier II in Griekenland overliet aan Venetië. Zijn expeditie tegen het Normandische Rijk (Apulië en Sicilië) (1155–1158) verliep niet gunstig, ook al gaf de dood van Roger ll hem enig respijt door de onrust die dit veroorzaakte onder de ontevreden Normandische adel. Manuel Komnenus stuurde Michael Palaeologus en John Ducas met een leger om Apulië te heroveren (1155). De twee generaals probeerden nog keizer Frederik Barbarossa bij deze riskante onderneming te betrekken die zich op dat moment ten zuiden van de Alpen bevond, maar deze zag af van inmenging in deze kwestie daar zijn soldaten naar huis wilden. De Byzantijnse generaals kregen assistentie van Alexander van Gravina, een ontevreden Normandische edelman die in Constantinopel toevlucht had gezocht en van Robert van Bassonville. Er volgde een reeks successen doordat een aantal burchtheren zwichtten voor het Byzantijnse goud, maar de kansen keerden met de zeeslag voor Brindisi waarbij de Siciliaanse vloot de overwinning behaalden. John Ducas werd gevangen genomen. Hoewel Manuel eerst Alexius Comnenus (de zoon van zijn tante Anna Comnena) stuurde en vervolgens Alexius Axuch (1158) naar Ancona voor verdere ondersteuning, werd hij tenslotte genoodzaakt te onderhandelen met Roger's opvolger William I (1158) die een eind maakten aan al zijn aspiraties Apulië te heroveren. In future. Het goud van de Byzantijnen zou voortaan worden gebruikt om steun te winnen bij lokale edelen of steden, zoals het Byzantijnse bruggenhoofd Ancona. |
|
Ook op de Balkan zat het Manuel l Komnenus tegen. De Hongaren rukten steeds verder in de Balkan en in 1176 werden de Byzantijnen door de Seldjoeken verslagen bij Myriokephalon. Deze nederlaag luidde het einde in van de Byzantijnse territoriale grootheid. In Klein-Azië behield Constantinopel alleen nog kustgebieden, waarvan de oostelijke uiteinden, Trebizonde en Klein-Armenië, neigingen vertoonden zich uit het rijk los te maken. Als gevolg van Manuels machtsdroom naar een herstel van het Romeinse imperium, raakten de financiële en militaire reserves van het Byzantijnse Rijk uitgeput. Manuel I was getrouwd met Maria van Antiochië, dochter van Raymond van Poitiers, met wie hij één zoon had, Alexios, die hem als keizer zou opvolgen.
Alexios II Komnenos was de enige zoon (en opvolger) van Manuel I Komnenos en diens echtgenote Maria van Antiochië. Alexios ll was al op zeer jonge leeftijd (in 1180) getrouwd met Agnes, een dochter van de Franse koning Lodewijk VII de Jonge. Toen hij nog maar 12 jaar was overleed zijn vader, keizer Andronikos kwam aan de macht door zijn jonge voorganger Alexios II en diens regentes uit de weg te ruimen. Zijn poging om het rijk uit de financiële en sociale crisis omhoog te halen kwam niet van de grond. Zijn tirannieke bewind misnoegde het volk en dreef de spanning met het Westen op. Nadat de Italiaanse “Normandiërs” in 1185 Thessaloniki hadden veroverd en koers zetten naar Constantinopel, werd hij in een volksopstand op beestachtige wijze omgebracht.
gemaakt: 31-08-03 |
