Tussen 35.000 - 16.000 jaar geleden werd het Iberisch schiereiland bewoon door Cro-Magnon-jagers. Rotstekeningen van deze Cro-Magnonjagers zijn gevonden in Altamira (Cantabria). Ook in Andalusië zijn veel getuigenissen van het prehistorische verleden bewaard gebleven.

Iberiërs
Een groot deel van het Iberisch schiereiland, vooral het zuiden en oosten van Spanje tot aan de Languedoc in Frankrijk, werd vanaf ca. 3000 v. Chr. bewoond door verschillende volkeren (tezamen aangeduid met Iberiërs), die afkomstig waren uit Noord-Afrika.

Grieken
Ca. 600 v.Chr. werden zij gevolgd door de Grieken, die tussen 800 en 480 v. Chr. koloniën stichtten langs de oostkust, zoals Hemeroskopeion en Emporion. De rest van de oostkust bleef in Keltische handen.

In Cádiz en Huelva zijn de rijkste voorbeelden van Grieks keramiek in Andalusië te vinden, hoewel in deze provincies geen belangrijke Griekse nederzettingen hebben gelegen. Hoogst waarschijnlijk waren het giften die de Feniciërs voor de inheemse bevolking meenamen.

In het zuiden van het Iberische schiereiland hadden zich in de bergachtige binnenland verschillende Iberische stammen gevestigd en de Keltische invloeden waren hier niet zo sterk als in het Keltiberische noorden. De Griekse geschiedschrijver Herodotos verhaalt over de rijke handelsstad Tartessos aan de monding van de Guadalquivir die in de bronstijd de handel in de westelijke middellandse zee beheerste voordat de Phoeniciërs hun invloed naar Spanje uitbreidden.  

Volgens Claudius Ptolemaeus, een geograaf uit de oudheid, waren er drie belangrijke groepen inheemse stammen. Enerzijds waren er de machtige Turdetani die in het westelijk deel van Baetica woonde, vooral in de vallei van de Guadalquivir. Volgens sommige schrijvers (zoals Strabo) waren de Turdetani afstammelingen van de eerdere bewoners van Tartessos. Andere weerspraken dit.  Daarnaast waren er de Bastetani, die rond de Almeria en in het huidige Granada woonden. De derde groep waren de Turduli, die deels gehelleniseerd waren en die vooral gevestigd waren in de vlaktes achter de kust. Hun hoofdstad was Baelon. 

Carthagers

In de 7e eeuw voor Chr. sloten de Carthaagse Phoeniciërs de Straat van Gibraltar voor Griekse zeevaarders af en de Fenisische bewoners van Tyrus hadden tegen het einde van de 5e eeuw v.Chr. Spanje gedeeltelijk verovert. Zij noemden de zuidkust I-sjephan-im of konijnenkust. Uit deze naam ontstond later Hispania en daarna de huidige naam España.

Claudius Ptolemaeus maakt melding van de Bastuli die woonden aan de kust. Dat waren geen inheemse stammen, maar Phoenicische kolonisten die in de kolonies aan de kust woonden. 

Het zuidelijke deel van het Iberisch schiereiland was een belangrijke handelsstreek voor de Phoeniciërs en de steden waren talrijk: Gadira (het huidige Cadiz), dat op een eiland voor de kust lag; meer naar het noordoosten lagen Cartago Nova (het huidige Cartagena) en Malaca (het huidige Malaga).  

Carthago, o.a. onder leiding van Hannibal, breidde zijn macht over het grootste deel van Spanje uit, maar kwam in het vaarwater van de Romeinen. Na de eerste Punische Oorlog (264-241 v. Chr.) werden Sicilië, Corsica en Sardinië door de Romeinen veroverd. De Carthagers reageerden met hun kolonies in Hispania fors uit te breiden. In 229 v. Chr. (of 228?) veroverden de Romeinen het noordelijkste deel van Tarraconensis en in 226 v. Chr. besloten beide partijen dat ze de Ebro als toekomstige grens beschouwden. De Poenicische kolonies reikten toen al tot aan die rivier en tot ver in het binnenland, tot aan Numantia. 

Romeinen Hispania Citerior en Hispania Ulterior (219 - 154 v. Chr.) ; Hispania Citerior en Hispania Ulterior (154 - 14 v. Chr.)

Vandalen, Alanen, Suebi en Visigoten

In 409 vielen de Vandalen en Alanen Noord-Spanje binnen. Na twee jaar strijd (415 - 417) wisten de Visigoten als Romeinse bondgenoten hen weer te verdrijven, maar niet lang daarna bezetten de Sueben het noordoosten van het Iberische schiereiland. Nadat zij twee jaar lang het noorden van Spanje hadden geplunderd, stichtten zij in noordwest Spanje een eigen koninkrijk. In 422 trokken de Alanen en Vandalen weg uit noordwest Spanje om zich te vestigen in Vandalusia. ( Vandalen in Spanje (408 - 428)) In 456 moesten de Visigoten opnieuw naar het schiereiland terugkeren om in Tarraconensis een opstand neer te slaan. In de volgende jaren steeg hun aanwezigheid en invloed op het schiereiland. De Suebi bleven nog tot in de zesde eeuw in het noordoosten en het grootste gedeelte van Portugal de onbetwistbare machthebbers. In 585 werd hun rijk onderworpen door de Visigoten, die nu over het Iberische schiereiland heersten, totdat zij verdreven werden door de Arabieren.

Byzantijnse overheersing (554 - 626)
Het bestuur had veel innerlijke twisten, waardoor Justinianus I in 554 het zuidelijk deel van Tarraconensis en Baetica kon veroveren op de Visigoten. Bijna een eeuw lang (tot 626) zouden de Byzantijnen hier blijven heersen.

Visigoten (585 - 718) Visigoten (508 - 600) en Visigoten (600 - 718)

De Visigotische koningen heersten over heel Spanje en Portugal en een stukje zuid-Frankrijk, behalve het Suevenkoninkrijk in het noordwesten, dat verovert werd in 585 en Baskenland, dat nooit verovert werd. 

Moorse overheersing (710/718 - 1492) Iberisch schiereiland (611 - 1200) en Iberisch schiereiland 1200 - 1504)

Christelijke koninkrijken:
In 718  ontstond het eerste christelijke koninkrijk in het noorden: Asturië (Asturias), later de koninkrijken Navarra; Aragon, Castilië en Léon Iberisch schiereiland (611 - 1200)
 en Iberisch schiereiland 1200 - 1504)

Gemaakt: 31-05-06

colofon