4054 Frankrijk (1813 - 1814)
Russische veldtocht (1812) - De gruwelijke terugtocht

Napoleon was nog maar net terug van zijn mislukte veldtocht naar Rusland, toen de Zesde Coalitie tegen Frankrijk gevormd werd. Het Russische legerbevel besliste de oorlog tegen Frankrijk voort te zetten. Het vernederde Pruisen schaarde zich vastberaden aan hun zijde en richtte inderhaast een nieuw leger op. Alhoewel, het woord leger te veel eer is voor de bijeen geraapte horde opgewonden boeren. Ook Napoleon raapte een legertje bij elkaar en ging de Pruisen tegemoet en wist hen bij Lützen en Bautzen te verslaan, maar slaagde er niet in de Pruisen en Russen geheel te vernietigen.

Boven Andreas Schelfhout (1787 - 1870): "De Veldslag":

Op 4 juni 1813 besloot Napoleon een wapenstilstand een wapenstilstand te sluiten en Oostenwijk, dat totnogtoe neutraal was gebleven, bood zijn bemiddeling aan. Metternich en Napoleon bereikten evenwel geen overeenstemming over een vredesplan. De voorwaarden die Metternich stelde waren namelijk niet mis; Frankrijk zou zijn gezag verliezen in Duitsland, Polen, Holland en Spanje en er zou een eind komen aan de Franse hegemonie in Zwitserland. Napoleon zag deze voorwaarden als een gigantische nederlaag, die hij niet kon hebben, omdat zijn dictatuur was gebouwd op succes en niet op nederlagen. 
De wapenstilstand eindigde dan ook snel, op 10 augustus. Napoleon stond toen tegenover drie vijandelijke legers, aangezien keizer Frans l zich inmiddels bij de geallieerden had aangesloten. Deze strijdmachten rukten op naar Leipzig. 250.000 geallieerde troepen (Russen, Pruisen, Oostenrijkers, Zweden) stonden tegenover 190.000 soldaten van Napoleon. De drie dagen durende volkerenslag (Völkerslacht, Volkerenslag, Battle of the nations) bij Dresden (16-19 oktober 1813), eindigde in een overwinning voor de geallieerden en zorgde voor een beslissende wending in de bevrijdingsoorlogen. 

Links: Ter herinnering aan de Volkerenslag werd bij Leizpig werd in 1913 een monument, het  "Völkerschlachtdenkmal" opgericht. Het gevaarte is 91 meter (!) hoog en 300.000 ton zwaar. Voor het stompe monument bevindt zich een bassin, dat de tranen van de volken symboliseert, die aan deze eerste massaslag in de nieuwe tijd deelnamen. De bouw van dit monument heeft 15 jaar geduurd.

Na deze overwinningen staken de geallieerden de Rijn over.. 

 

In het voorjaar van 1814 is Frankrijk weer even ver als in 1793. De legers van de Coalitie stonden aan de grens van Frankrijk en het land zelf was weer één grote belegerde vesting. Met als enige verschil, dat de vijand dit keer bekend was met de Franse tactieken en dat de Franse legers niet meer zo bereid waren om te vechten als in 1793. Langs alle kanten drongen de geallieerden over de grenzen. Arnhem werd belegerd door Duitse en Russische troepen. Een bombardement, bestorming en verovering was het gevolg, waarbij honderden soldaten aan beide zijden het leven lieten.

Frankrijk was echter uitgeput door de ontelbare oorlogen die het had gevoerd en de geallieerden, die intussen het "levéé en masse-principe" (algehele mobilisatie van de bevolking) hadden overgenomen, bezaten nu een strijdmacht van meer dan een half miljoen man. Napoleon was kansloos tegen deze overmacht en kon zijn ondergang slechts een paar maanden uitstellen. Napoleon, die voor de verandering is afgebeeld als een klein mollig ventje, en niet als een heldhaftige gespierde kerel
Haastig organiseerde Napoleon de verdediging om de Pruisen, Russen en Oostenrijkers buiten de deur te houden. Maar de handel in Frankrijk stagneerde, de financiën daalden in een steeds groter tempo. Eerder kon hij Duitsland en Italië plunderen, om zo aan materiaal te komen, maar dit keer moest alles uit Frankrijk zelf komen. Daarbovenop verloor het Franse volk zijn vertrouwen in hun leider. De jeugd verzette zich tegen de dienstplicht, de overheidsinstanties nemen geen initiatieven meer enz. 

Napoleon probeerde te redden wat er te redden viel, maar overal waar de vijandelijke legers verschenen, gaven de Fransen zich over. Begin februari 1814 leek het allemaal al verloren, maar de Coalitie legers splitsen zich op, om de voedselvoorziening beter te kunnen regelen. Napoleon maakt daar gebruik van, door hier en daar een kleine overwinning te behalen, die de vijand wel ontmoedigden, maar Frankrijk niet konden redden. De opmars van de Coalitie was niet te stuiten. In Noord- Italië had vice-koning Eugène de Beauharnais de verdediging op zich genomen. De Frans-Italiaanse troepen hadden zich teruggetrokken tot de Minciorivier ten westen van Venetië, waar men over een sterke verdedigingslijn beschilkte om de Oostenrijkse opmars te stuiten. Rond deze periode (1814) vernam men echter dat Murat, de koning van Napels, naar de vijand was overgelopen en met meer dan 30.000 man oprukte naar het noorden. Een beslissende confrontatie bleef echter uit, aangezien iedereen het oorlogsverloop in Frankrijk afwachtte.

Na de slag bij Parijs en de capitulatie van de hoofdstad (31 maart 1814) was er nog maar één manier om Frankrijk te redden: door het aftreden van Napoleon. Dat gebeurde echter pas enkele weken later op 20 april 1814,  vele honderden miljoenen francs en tienduizenden doden te laat.

Rechts: Napoleon en de Keizerlijke Garde tijdens zijn troonsafstand op de Cour du Cheval Blanc in Fontainebleau (20 april 1814)

Napoleon verbannen

De Senaat, na jaren weer in actie, sommeerde Napoleon het land zo snel mogelijk te verlaten en bood hem als verblijfsoord een landgoed op het eiland Elba aan en een jaargeld voor hem en Parma voor Marie-Louise en het kind. Napoleon kan niet anders dan toestemmen en zo verdwijnt hij uit Frankrijk. Zijn plaats wordt ingenomen door Lodewijk XVIII en de regering doet er alles aan om er voor te zorgen dat Napoleon Bonaparte niet meer wordt dan een vage herinnering.

Toen bekend werd dat Napoleon was afgetreden, werd de strijd in Noord-Italië gestaakt. De Fransen ontruimden het gebied. Het koninkrijk Italië hield op te bestaan.

Rechts: Napoleon met zijn zoon bij zijn afscheid.van zijn vrouw Marie-Louise en zijn 3-jarige zoontje François Napoleon, die nimmer terug zou zien.

 

Frankrijk (1815)

Gemaakt:15-03-04