2551 Het Rondeel (Swych Utrecht) (1482)
Stadsmuur, stadspoorten en torens van Amsterdam

Het Rondeel werd gebouwd op de oostelijke oever aan het eind van het Rokin. Het was een halfronde vesting. In de vorige eeuw is dit Rondeel afgebroken. In de plaats ervan werd een hotel gebouwd. (Hotel de l' Europe). Van het Rondeel liep een stadswal naar de vestingtoren Swych Utrecht, een in het complex van de Kloveniersdoelen opgenomen verdedigingswerk uit 1482 bij het begin van de Kloveniersburgwal. De vorm van het oude Rondeel vinden we nog steeds terug in de gevelwand langs de Amstel. In 1882 werd de toren gesloopt om plaats maken voor het Doelen Hotel. Vanaf 1522 had de toren, die leek op de Schreierstoren, deel uitgemaakt van de oefenruimte van de schutterij der kloveniers.

 

rechts: De toren Swych Utrecht
vlak vóór de afbraak
in 1882

Vuurwerk voor de tsaar

In augustus 1697 bezocht tsaar Peter de Grote met een Russisch gezantschap Amsterdam. De burgemeesters boden de gasten op 29 augustus een banket aan met vuurwerk na afloop. In de Amstel, tegenover de Kloveniersdoelen, was een groot vuurwerkpaviljoen opgericht, drijvend op twee dekschuiten. 

Vuurwerkpaviljoen in de Amstel ter ere van Peter de Grote,
tekening door Isaäc de Moucheron, 1697
De Russen, te herkennen aan hun rijke kleding en ongewone hoofddeksels, keken toe vanaf een boot. Links: de Kloveniersdoelen, rechts de toren Swych Utrecht en in het midden de Kloveniersburgwal met in de verte de Waag op de Nieuwmarkt. Helemaal rechts is nog een deel van de Halvemaansbrug te zien.

De beroemdste compagnie van deze schutterij is wel die van kapitein Frans Banning Cocq. Rembrandt van Rijn kreeg in 1638 opdracht deze nachtwacht te portretteren (De Nachtwacht, 1642, Rijksmuseum). Tot 1715 bleef het hier in de grote Doelenzaal hangen. De oude Kloveniersdoelen werden al in de 17de eeuw door de stedelijke magistratuur gebruikt voor ontvangsten en buffetten. Voorname gasten van de stad werden ook wel ter overnachting in dit "herenlogement" gehuisvest.

In 1870 werd J.F. Hahn eigenaar van het complex, dat hij met het oog op de komende Wereldtentoonstelling wil laten vervangen door nieuwbouw in neorenaissance. Delen van het muurwerk en de funderingen van het oude Doelen Hotel en het buitenmuurwerk van de 17de eeuwse Doelenzaal zouden worden geïncorporeerd.

gemaakt: 17-12-03