470

Eierleggende Zoogdieren (Monotremata)

De Orde Eierleggende Zoogdieren of Cloacadieren behoort tot de Klasse der Zoogdieren (Mammalia)

Ze  zijn bekend van verschillende fossiele Australische geslachten sinds het Krijt; uit het Paleoceen is ook een Zuid-Amerikaans geslacht bekend. Van deze groep bestaan nog steeds enkele soorten in Australië en Nieuw-Guinea. De scheiding tussen de twee nog bestaande groepen, vogelbekdieren en mierenegels, is waarschijnlijk zeer oud, aangezien er van beide groepen vertegenwoordigers bekend zijn uit het Vroeg-Krijt. Het is onwaarschijnlijk dat hun diversiteit ooit veel groter was dan de huidige (vijf soorten in drie geslachten).

Tot de Eierleggende Zoogdieren behoren de Vogelbekdieren en Mierenegels (Tachyglossidae).

Aanvankelijk dacht men dat de Monotremata afstammelingen waren van de Multituberculata. Op grond van vondst van de de botten van Zhangheotherium kan echter worden geconcludeerd, dat de Monotremata al vóór het ontstaan van de Multituberculata ontstonden, dus voor 200 - 160 mjg.)

De Ambondro en Asfaltomylos, die verschenen in het Jura, waren volgens sommige paleontologen samen met de latere Ausktribosphenida de voorouders van de cloacadieren. De hypothese, waarbij Ambondro, Asfaltomylos, de Ausktribosphenida en de cloacadieren in de onderklasse Australosphenida worden geplaatst, is echter zeer controversieel.  

Van de eierleggende zoogdieren, zijn maar heel weinig fossielen gevonden. Ze zijn nooit in grote aantallen voorgekomen en inmiddels leven er nog maar twee groepen: het vogelbekdier en de mierenegel, in Australië en Nieuw-Guinea. Net als hun voorouders de reptielen leggen ze eieren, maar de jongen worden vervolgens gezoogd in een buidel, net als buideldieren.

Recent DNA-onderzoek levert tegenstrijdige conclusies op over de vraag of Monotremata al dan niet nauw verwant zijn met de buideldieren. Het is nog niet helemaal duidelijk wanneer de drie groepen zich van elkaar hebben afgesplitst, maar waarschijnlijk in het Jura of vroege Krijt, voordat Australië losraakte van Zuid-Amerika.

Van de Prototheria (Eierleggende zoogdieren) zijn maar weinig fossielen gevonden. Ze zijn nooit in grote aantallen voorgekomen en op het moment leven er nog maar twee groepen: het vogelbekdier (r.o.) en de mierenegel (l.o.) in Australië en Nieuw-Zeeland.

colofon