Japanse overheersing

Na de annexatie in 1910 was Korea een Japanse kolonie tot 15 augustus 1945, toen met de capitulatie van Japan een eind kwam aan de Tweede Wereldoorlog.

Tijdens de koloniale tijd werden de Koreanen vele rechten ontnomen; onder andere het recht op vereniging, vrijheid van meningsuiting en persvrijheid. Het Japanse schoolsysteem werd ingevoerd, en vakken als Koreaanse geschiedenis en Koreaanse taal werden door Japanse varianten vervangen. In het hele land werden transport- en communicatienetwerken opgebouwd om de Japanse handel en koloniale economie te bevorderen. Koreanen werd echter verboden in de handel actief te zijn. Vele boeren verloren hun land, toen ze door Japanners werden onteigend. Dit was vooral het geval wanneer boeren hun grond niet door de machthebbers lieten registreren. Het systeem van gemeenschappelijke grond, dat in Korea heel gebruikelijk was, werd door Japan niet erkend.

Na de dood van voormalig koning Kojong vonden op 1 mei 1919 in het hele land demonstraties tegen de bezetters plaats. Een onafhankelijkheidsverklaring werd opgesteld in Seoul. Er werd geschat dat 2 miljoen mensen zich op straat begaven. Het vreedzame protest werd door de Japanners wreed de kop in gedrukt. Naar schatting werden 47.000 mensen gearresteerd, 7500 gedood en 16.000 verwond.

De demonstraties tegen Japan waren echter niet ten einde. Eind november 1929 protesteerden studenten in het hele land. De ijzeren heerschappij werd in 1931 weer ingevoerd. Na de Tweede Chinees-Japanse oorlog (1937) en tijdens de Tweede Wereldoorlog probeerde de kolonisator om Korea als natie uit te wissen. Het schoolsysteem werd compleet omgevormd, Koreanen moesten Japanse namen aannemen en traditionele feesten werden verboden. Kranten mochten niet meer in het Koreaans verschijnen en Koreaanse geschiedenis werd verboden als vak op scholen en universiteiten. Honderdduizenden Koreanen werden naar Japan gedeporteerd en moesten in de mijnen en fabrieken werken. Vele mannen werden in het Japanse leger gerekruteerd om tegen China te vechten, terwijl vele vrouwen onder dwang in de prostitutie moesten werken om als troostvrouwen de Japanse soldaten te dienen.

Tijdens de Japanse bezetting bestond een regering in ballingschap in China. Op 11 december 1941 verklaarde deze regering in ballingschap Japan de oorlog en streed met haar vrijheidsleger mee met de geallieerden. Na de overgave van Japan trokken Sovjetlegers vanaf het noorden Korea in, die weinig tegenstand ondervonden. Japan capituleerde officieel op 15 augustus 1945 en de 35 jaar koloniale overheersing was voorbij. Korea werd op de 38e breedtegraad provisorisch gedeeld in een Amerikaans deel en een Russisch deel.

De deling van Korea

Na de capitulatie van Japan werd het Koreaanse schiereiland het slachtoffer van een ideologische strijd tussen de VS en de USSR. Het land werd tijdens een spoedzitting van twee Amerikaanse generaals in twee helften gesplitst. Deze deling werd aan de Sovjet-Unie voorgesteld en die accepteerde dit. Na 8 september 1945 viel het zuiden onder de administratie van de Verenigde Staten en het noorden kwam onder Sovjet-bestuur. De deling langs de 38e breedtegraad was oorspronkelijk als tijdelijke oplossing gedacht.

Op 1 december 1945 werd in Caïro door de bezettingsmachten besloten dat Korea snel (in due course) vrij zou zijn. Later probeerden de VS en USSR om het land voor vijf jaar gemeenschappelijk te besturen, maar dit bleek niet haalbaar. In september 1947 bracht de VS het Koreavraagstuk in voor de Verenigde Naties.

Het ontstaan van de Koude Oorlog sloeg de oorspronkelijke hoop op een verenigd Korea de bodem in. Verkiezingen vonden plaats in zowel Noord- als Zuid-Korea. In het zuiden verleenden de Amerikanen de Koreanen zelfstandigheid. De Amerikanen ondersteunden de kandidaat Rhee Syngman, die in ballingschap op Hawaï had geleefd. Rhee werd in augustus 1948 de eerste president, nadat de verkiezingen door vele partijen waren geboycot. In het noorden hielden de Sovjets zich sinds het begin van hun bezetting op de achtergrond. In februari 1946 werd in het noorden een voorlopige regering rondom Kim Il Sung geformeerd, die later met een merkwaardige 100% steunverklaring van de bevolking bevestigd werd.

In juni 1950 brak de Koreaanse oorlog uit en werd de scheiding van Korea definitief. In de drie jaar die volgden zouden tussen de drie en zes miljoen mensen sterven.

Op 25 juni 1950 werd Zuid-Korea door Noord-Koreaanse troepen binnengevallen. Daarop besluit de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties tot militaire steun aan Zuid-Korea. Uiteindelijk bestond die militaire steun uit een troepenmacht waaraan naast troepen van de Verenigde Staten nog vijftien landen deelnamen: Australië, België, Canada, Colombia, Filipijnen, Ethiopië, Frankrijk, Griekenland, Groot-Brittannië, Luxemburg, Nieuw-Zeeland, Thailand, Turkije en Zuid-Afrika. Ook een Nederlands detachement bestaande uit vrijwilligers neemt deel aan de oorlog in Korea. De Amerikaanse generaal Douglas MacArthur wordt benoemd tot bevelhebber.

Na enkele dagen werd de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel bezet en begin september 1950 was 90 % van Zuid-Korea in handen van Noord-Koreaanse troepen. Alleen een klein gebied rondom Busan hield nog stand. Bijna waren de Zuid-Koreanen op de knieën gedwongen. Dankzij een tactisch hoogstandje, de amfibische landing bij Incheon, ver achter de Noord-Koreaanse linies, en het nodige geluk slaagde bevelhebber MacArthur erin de Noord-Koreanen terug te dringen tot ver over de 38e breedtegraad. De Chinezen, beducht voor een uitbreiding van de oorlog tot het Chinese grondgebied, intervenieerden en drongen de westerse coalitie terug. Opnieuw viel Seoul in communistische handen. MacArthur stelde voor de atoombom in te zetten tegen China, maar dat werd verworpen. Dit zou de wereld volgens president Truman in een nucleaire oorlog duwen, wat rampzalige gevolgen zou hebben.

In de periode die volgde sleepte de oorlog zich voort waarin successen en tegenslagen elkaar afwisselden. Medio 1951 werden er pogingen gedaan vredesonderhandelingen te beginnen. Daarmee kon op 10 juli 1951 in Kaesong worden begonnen. De onderhandelingen sukkelden maandenlang voort en werden herhaalde malen gestaakt. Groot struikelblok was de uitwisseling van krijgsgevangenen. Pas na de dood Sovjetleider Stalin in maart 1953 werd er weer voortgang worden geboekt en kon er op 27 juli 1953 te Panmunjom een 'staakt het vuren' worden afgekondigd.

De onderhandelingen hadden dan wel tot een wapenstilstand geleid, maar de vrede tussen Noord- en Zuid-Korea is op dit moment (2006) nog steeds niet definitief gesloten. De Koreaanse Oorlog kostte aan twee miljoen burgers en militairen het leven. Noord- en Zuid-Korea bleven als een puinhoop achter.

Sinds de oorlog staan de legers van de twee landen onafgebroken oog in oog tegenover elkaar bij de gedemilitariseerde zone, een soort IJzeren Gordijn dat de twee landen van elkaar scheidt.

Er zijn wel voorzichtige pogingen om meer toenaderingen tussen beide staten tot stand te brengen. Onder andere is er een regeling dat over en weer familie elkaar weer kan bezoeken.

Onlangs werd bekend dat Noord-Korea van plan was kernonderzoek op te starten, hetgeen het land weer op gespannen voet bracht met de VS.

De Koreaanse oorlog wordt ook wel eens de vergeten oorlog genoemd, omdat hij in de schaduw loopt van zowel de Tweede Wereldoorlog als de Vietnamoorlog. Deze oorlog was echter bloedig genoeg om hem zijn plaats in de geschiedenis te geven.