2633

Sint Servaaskerk Maastricht
Sint Servaas was zo geliefd bij de bevolking (verhalen van wonderen), dat zijn graf spontaan tot een bedevaartsoord uitgroeide. Zo'n 150 jaar later bouwde bisschop Monulfus op deze plek een kleine houten kapel. Deze eenvoudige kapel werd rond 550 vervangen door een stenen kerk onder leiding van de bisschoppen Monulfus en Gondulfus, Rond 750 werd er een nieuwe kerk gebouwd. Deze kerk had enkele grote beschermheren, zoals Karel Martel en Karel de Grote. Karel Martel versloeg op de feestdag van Sint Servaas in het jaar 726 de Moren in de buurt van Narbonne. Hij schreef deze overwinning toe aan Sint Servaas. 

Aangenomen wordt dat deze kerk in 881 is verwoest door de Noormannen. Rond het jaar 1000 bouwde proost Geldulfus de kerk weer op als een echte pelgrimskerk met omgangen rond het graf van Sint Servaas. In 1039 werd deze kerk door twaalf bisschoppen ingewijd in aanwezigheid van keizer Hendrik lll (1039 - 1056). Deze kerk heeft niet lang bestaan. De opvolger van Geldulfus, proost Humbertus, liet een nieuwe kerk bouwen, die meer het karakter had van een Romaanse basilica.  

Sint Servaaskerk in Maastricht

De oorspronkelijke basiliek van rond het jaar 1000 is nog grotendeels in het huidige gebouw bewaard gebleven. De bouwgeschiedenis die zich vanaf dat jaar ontwikkelde, voorzag in toevoegingen en veranderingen uit bijna alle eeuwen nadien. Zo toont de nimmer voltooide westbouw uit de 12de eeuw een koor en twee zijkoren met daarboven de zogeheten Keizerzaal. De westpartij vormt een hoogtepunt in de westkoorblokken van de Maasstreek, met die van St. Jacques en St. Barthelemy in Luik als voorgangers. 

Het Bergportaal staat vanuit architectuur-historisch punt bezien in directe verbinding met de portalen van de grote Noordfranse kathedralen. De Kapittelzaal, tegen de noordelijke arm van het dwarspand, heeft een vermoedelijke ouderdom die tot in de 11de eeuw zou kunnen teruggaan en een bijzondere driezijdige sluiting. De kruisgang aan de noordzijde is van belang vanwege de uit de 15de eeuw daterende, flamboyante raamtraceringen. De diverse, onder de kerk gelegen crypten zijn nieuw wat betreft de kruising en koor, maar zijn alle vervangers van oude voorgangers. 

De Schatkamer bevat vele liturgische en kunstzinnige voorwerpen, waarvan er diverse op de cultus van Sint Servaas betrekking hebben; de "Noodkist" vormt hierin het absolute hoogtepunt, een Romaanse reliekschrijn (een eikehouten kist uit 1160-1170, voorzien van smeed- en drijfwerk van koper dat verguld is en filigrainwerk en bergkristallen bevat), een waar hoogtepunt in de voortbrengselen van metaalkunst uit de Maasstreek. De cultuurhistorische waarde van het geheel wordt gevormd door de ouderdom van de aanleg, de grote hoeveelheden authentiek (bouw)materiaa1, de verbondenheid met de stad Maastricht in de verering van Sint Servaas (de met deze rite verbonden Noodkist herinnert hier nog steeds aan), de bouwgeschiedenis, de restauratieve herinrichting van P.J.H. Cuypers uit de vorige eeuw en de bijzondere kapitelen van de westbouw en andere in de kerk voorkomende sculpturen en tot slot de unieke ruimten als kapittelzaal en het westblok.

Gemaakt: 23-03-05

colofon