6025

Byzantijnse rijk (1354 - 1408)

In 1354 zat Johannes V Palailogus weer alleen op de troon, maar zag zijn troon betwist door zijn zoon Andronikos  en zijn kleinzoon Johannes. Zijn lange regering van bijna een halve eeuw moet worden gezien als één langdurige politieke, sociale en godsdienstige crisis, waarbij herhaaldelijk buitenlandse machten (de Italiaanse zeemogendheden, de Bulgaren, Serviërs en Turken) door één of andere partij te hulp werden geroepen. Zijn beleid werd gekenmerkt door een verdeeldheid op alle fronten, zowel inzake macht, sociale verhoudingen als kerkelijke betrekkingen. Op het gebied van de godsdienst ontstond er onenigheid tussen de verschillende stromingen. Het volk en de kerk waren sterk antirooms en antiwesters gezind en daarom werd het prijsgeven van de zelfstandigheid van de Byzantijnse Kerk door de keizer in 1369 als tegenprestatie voor westerse militaire hulp niet aanvaard. Mede door deze verscheurdheid kregen de Osmaanse Turken onder Moerad I en zijn zoon Bajezid I vaste voet in Europa (Thracië 1362, Macedonië 1387) en was Johannes V sedert 1371/1372 in de praktijk slechts een vazal van de Osmaanse machthebbers. Zijn zoon, Manuel, was sinds 1373 medekeizer.

Onder hun bewind veroverde sultan Bajezid I (1389 - 1402) achtereenvolgens Bulgarije (1388–1393), Servië (1389) en Walachije (1395). In 1387 bezetten de Turken Thessaloniki. Ondertussen probeerde Andronicus, de oudste zoon van Johannes V en broer van Manuel hen beiden van de troon te stoten. Het rijk kon slechts steunen op het onbetwiste gezag van de orthodoxe kerk en streed vanuit een uitermate ineengeschrompeld grondgebied een uitzichtloze strijd tegen de Osmaanse Turken. In 1391 volgde Manuel ll zijn vader op als keizer.

Manuel II Paleologus Keizer van Byzantium (1391 -1425)

Manuel II was de boeiendste figuur uit de laatste eeuw van het Byzantijnse Rijk. Naast keizer was hij een begaafd schrijver, diplomaat en administrator. 

In 1393 veroverden de Turken Thessalië. In 1396 versloegen zij een Hongaars-westerse strijdmacht (onder meer Jan zonder Vrees), die het Byzantijnse Rijk te hulp was gekomen, bij Nicopolis.

Rechts: het Byzantijnse rijk ca. 1400

De Mongool Tamerlane (Timoer Lenk) kwam hem onrechtstreeks te hulp. Nadat deze na een "vijfjarige campagne" ( 1392-1396) Perzië had veroverd en zijn veldtocht in India, viel hij Anatolië binnen en veroverde hij de stad Ankara (1402). 

In 1413 kwam in het Ottomaanse rijk sultan Mehmet I aan de macht en volgde een periode van vreedzaam naast elkaar bestaan. Toen diens zoon Murad II in 1421 de troon overnam, hernieuwden de Osmanen hun aanvallen tegen Byzantium. In 1422 belegerde hij Constantinopel.

Manuel II zocht hulp bij het Westen en reisde daarom tussen 1399 en 1403 persoonlijk naar Venetië, Parijs en Londen, echter zonder enig resultaat, politiek noch militair. De nederlaag van de Ottomanen tegen de Turks-Mongoolse invaller Timoer Lenk (Slag bij Ankara, 1402) gaf echter onverwacht aan Constantinopel enig respijt. Thessaloniki, enkele eilanden en bepaalde kuststroken aan de Zwarte Zee kwamen terug in Byzantijns bezit en met sultan Mehmed I leefde Manuel op goede voet. Tegen het eind van Manuels regering begonnen de aanvallen van de Osmanen echter opnieuw. Mehmeds zoon Moerad I belegerde de hoofdstad in 1422 en drong in 1423 binnen in Morea.

Andronicus IV Paleologus (1348-1385)
De Osmanen en de Italiaanse Zeestaten waren de machtigsten en in eigen rijk kon deze man zich niet handhaven tegen zijn vader, Johannes V. Hij moest zijn 'rijk' beperken tot Propontis bij de Zee van Marmara.

1386 De Venetianen heersten over het eiland Korfoe. Vooraanstaande Korfioten vragen om bescherming. De Venetianen zijn de beschermers tegen de Turkse heerschappij. De invloeden van de Gentianen zijn in Korfoe vandaag overduidelijk. Tijdens de Venetiaanse heerschappij tot 1797 heeft kunst en architectuur gefloreerd. In deze periode (ongeveer 4 eeuwen) was Italiaans de officiële taal. Een opmerking: Korfoe is nooit in handen van de Turken gevallen!!!

Johannes VII Paleologus (1370-1408)
Deze Paleoloog was de kleinzoon van Johannes V en de zoon van Andronicus IV. Bij de strijd voor de macht en de troon van Johannes V werd hij door zijn grootvader blind gemaakt. Zes jaar later zou hij met zijn vader toch als troonopvolger worden erkend. In 1390 veroverde hij, met de hulp van de Turkse sultan Bajezid I, de troon, maar verloor hem nog in hetzelfde jaar aan zijn oom Manuel II, die Johannes V en zichzelf, als vazal van de sultan, aan de macht bracht. Met Manuel verzoend, nam hij het regentschap waar tijdens diens reis naar West-Europa (1399–1403) en fungeerde hij daarop als deelkeizer in het gebied van Saloniki (1404–1408). Mogelijk is deze verwijdering te wijten aan het feit dat Johannes zijn zoon als Andronicus V tot medekeizer en troonopvolger had laten kronen.

Byzantijnse rijk (1408 - 1453)

gemaakt: 01-09-03; laatst bijgewerkt: 28-12-09

colofon