3505

 Mercurius
Mercurius was de god van de handel, reizigers en winst. Zijn naam is waarschijnlijk afgeleid van het Latijnse merx of mercator, wat koopman betekent. Zijn Etruskische tegenhanger was Turms. Door het handelsverkeer met de Grieken kreeg Rome behoefte aan een handelsgod, die het vroeger niet had bezeten. Zijn dienst schijnt ingevoerd te zijn, toen kort na de verdrijving van de koningen Rome door de handel voor hongersnood werd behoed. Zijn eerste tempel werd in het jaar 495 v. Chr. ingewijd (op de heuvel Aventinus). 

Oorspronkelijk was Mercurius alleen een god van de graanhandel. Bij de inwijding van zijn tempel werd er een collegium, een gilde van Mercuriales opgericht, wiens plicht het was de woekerwinsten, die de Patriciërs bij de verkoop van graan maakten, tegen te gaan en een meer geregelde verbinding met de Griekse graanmarkten tot stand te brengen. Later werd Mercurius een god van de handel in het algemeen, niet het minst van de kleinhandel. In de verschillende straten van Rome werden door kramers en kooplieden beelden en altaren, opgericht. Zijn oudste en voornaamste tempel lag bij het Circus Maximus. Op 15 mei boden de kooplieden hem en zijn moeder Maia, offers aan. De maand, waarin zijn feest gevierd werd, was geheiligd. Dit festival, Mercuralia of Mercuraliën, genoemd gingen gepaard met het besprenkelen van hun hoofd, schepen en koopwaar met water van een heilige bron door de kooplieden en werd de zegen van de god afgesmeekt, zowel over de handelsondernemingen, die men voornemens had, als over de listen, die men zou gebruiken en het bedrog, dat men van plan was te plegen.

Rechts: Mercurius, beeld van de Zuid-Nederlandse beeldhouwer Artus Quellinus de Oude (1609 - 1668) in het Koninkrlijk Paleis op de Dam. Mercurius is te herkennen aan de staf, waarmee twisten worden beslecht.

Foto: Amsterdam Monumenten - Paleis op de Dam
In latere tijden bleef echter Mercurius niet alleen de god van de handels; meer en meer werd hij vereenzelvigd met de Griekse Hermes. Daarbij werd de caduceus, de staf, die Mercurius droeg, van de Griekse god overgenomen. Door het handelsverkeer heeft de dienst van Mercurius zich ook over de noordelijke gewesten verspreid. Van hem zijn een groot aantal kleine bronzen beelden gevonden zijn, kenbaar aan zijn met slangen omwonden staf en zijn geldbuidel. Zijn gevleugelde voeten symboliseren zijn snelheid.
Gemaakt: 02-05-07

colofon