Ook Iuno Curitis of Quiritis, die bij de Sabijnen vereerd werd, was een godin van de vrouwen en van het huwelijk. Het gebruik, dat bij het sluiten van het huwelijk bij de Romeinen werd in acht genomen, om de scheiding in het haar van de bruid te maken met een lans (in latere tijd liefst met een lans, waarmee een zwaardvechter was gedood) schijnt tot de dienst van deze Sabijnse godin te behoren. Immers quiris is een Sabijns woord, dat "lans" betekent. Toch mag men niet uitsluiten dat ze eerder een godin van de curiae was, want ze was de enige godheid van wie geweten is dat haar cultus in alle dertig curiae dezelfde was. Ze werd door hen vereerd met offermaaltijden waarbij de eerste vruchten en gebak van spelt en gerst werd opgediend met wijn.

Op het Campus Martius bezat Iuno Curitis een tempel, mogelijk tempel A of C in de Area Sacra Di Largo di Torre Argentina.

Links: de Capitolijnse heuvel, met op de voorgrond de Arx met de tempel van Juno Moneta. Haaks op de tempel van Juno Moneta staat nog een klein tempeltje, de tempel van Eer en Waarigheid (?) en de Obelisk van Isis. Op een plateau lager staat (schuin haaks op het Tabularium) de tempel van Concorde.

Geheel links is nog een stukje te zien van het Forum Romanum.

Bij de tempel van Juno Moneta liepen ganzen rond, wat op het eerste gezicht niet zo speciaal lijkt. Dat is het echter wel: toen de Galliërs eens in het geheim het Capitool bestormden, hadden de Romeinse soldaten niets in de gaten. Totdat ze gewaarschuwd werden door het luide gegak van de ganzen. Zo konden de Romeinen zich succesvol verdedigen tegen de aanval van de Galliërs. 

Links: 

De trappen naar de Santa Maria in Aracoeli in Rome, ca. 1830. 

Christopher Wilhelm Eckersberg

Doek, ca. 45 x 45 cm. Kopenhagen, Statens Museum for Kunst

Ook op de Capitolijnse heuvel stond de tempel van Jupiter, die tevens was gewijd aan Juno Regina en Minerva. Het was een driedelige tempel, gebouwd voor deze drie belangrijkste goden in Rome. Samen worden zij de "Trias Capitolina" genoemd. 

De naam, waaronder zij het meest en door geheel Italië vereerd werd, was Iuno Lucina, d. i. de godin, die licht en daardoor leven aanbrengt. Vooral de vrouwen offerden aan deze Iuno vóór en na het ter wereld brengen van kinderen. Ook was haar daarom de eerste dag van de maand, de Kalendae, waarop tevens de maan begon te wassen, geheiligd, vooral evenwel de Kalendae van de maand maart. Dan werd er ter hare ere een groot feest gevierd door de Romeinse vrouwen, de matronae, dat de naam droeg van Matronalia. Dit werd dus gevierd op 1 maart, ooit het begin van het nieuwe jaar. Daaraan mochten alleen jonge vrouwen en gehuwde vrouwen, op wiens goede naam geen smet kon geworpen worden, deelnemen. Bij de offers op dit feest gebracht werd vooral gebeden voor het geluk van de echt; de vrouwen kregen geschenken van hun echtgenoten, terwijl zij van hun kant de slaven op die feestelijke dag onthaalden.

Verschillende bijnamen aan Iuno gegeven duiden haar aan als de godin, die het huwelijk helpt sluiten en bevestigen. Als Iterduca en Domiduca is zij de godin, die de bruiloftsstoet uit het huis van de bruid naar dat van haar echtgenoot geleidt, als Unxia is zij degene, die de deurposten van de nieuwe woning zalft, tot een voorteken van toekomstig geluk, als Cinxia is zij het, die de gordel van de bruid vastknoopt en losmaakt, als Pronuba geeft zij de bruid over aan hem, in wiens macht zij voortaan zal staan, als Iuga, doet zij man en vrouw eensgezind zijn "als twee ossen onder hetzelfde juk", als Nupta, "de gehuwde" bij uitnemendheid, wordt zij aan de zijde van haar gemaal Iuppiter vereerd

Behalve de Kalendae van maart was ook de ganse maand juni haar geheiligd, die zelfs naar deze godin haar naam gekregen had. In deze maand werd ter ere van de godin een groot feest gevierd op het Capitool, de burcht van Rome. Zij werd dan aangeroepen onder de naam van Iuno Moneta, d. i. "de waarschuwende". Waarschijnlijk is die naam moneta, ons "munt", een benaming voor geld geworden, omdat de plaats waar het Romeinse geld gemunt werd in de nabijheid van die tempel gelegen was. Deze stond op de plek, waar vroeger het huis had gestaan van Manlius Capitolinus. Bekend is het verhaal, dat toen de Galliërs in 390 v. Chr. Rome hadden ingenomen en verwoest, en het Capitool belegerden, de daarin opgesloten Romeinen, hoe hoog de nood ook was gestegen, toch de handen niet sloegen aan de aan Iuno gewijde ganzen, die op het Capitool gehouden werden, en dat daarop, toen de Galliërs een middel hadden gevonden om in de stilte van de nacht het Capitool te beklimmen, Manlius door het geschreeuw van die ganzen wakker gemaakt en gewaarschuwd, die aanval wist te verijdelen. Ter herinnering aan deze gebeurtenis werd jaarlijks een gans in een draagstoel om de tempel van de godin rondgedragen.

Juno (godin) - Wikipedia

colofon