10.431

Spoorwegtations in Amsterdam

Stoomtrein
Amsterdams eerste station lag op de grens van Amsterdam en Sloten, vlakbij de herberg "D'Eenhonderd Roe", ter hoogte van waar de van Beuningenstraat uitkomt bij de Haarlemmerweg aan de overkant van de Kostverlorenvaart en die te bereiken was via een vlotbrug. Dit station was een eenvoudig rechthoekig gebouw met zadeldak opgetrokken van hout 

In 1840 werd de spoorlijn doorgetrokken tot vlak bij de stad, tot bij de Willemspoort.  Daar werd in 1843 het nieuwe station Willemspoort geopend aan de Haarlemmer trekvaart, op de dag dat de spoorlijn Amsterdam-Haarlem-Leiden werd doorgetrokken naar Den Haag. Het was gebouwd in een bouwstijl die sterk deed denken aan die van de naburige Willemspoort. De treinen uit Haarlem stoomden tot 1878 dit station. Nu doorsnijdt het moderne verkeer het terrein in dwarse richting. Het werd toen vervangen door een houten hulpstation aan de Droogbak totdat in 1889 het Centraal Station in gebruik werd genomen.

In hetzelfde jaar (1843) , kwam er ook een station aan de andere kant van de stad: Station Weesperpoort. Door de bouw van de spoorlijn Amsterdam-Utrecht werden twee oude buitenpaden: het Oliphantspad (nu Eerste Boerhavestraat) en het Oetgenspad (nu Eerste Oosterparkstraat) afgesneden.
Het Centraal Station werd gebouwd tussen 1881 en 1889 door de architecten P.J.H. Cuypers en A.L. van Gendt. Het kwam op een kunstmatig eiland tussen de haven (het IJ) en de binnenstad.
Wie nu de kaart van Amsterdam bekijkt zal zeggen: "Nou, een betere plek hadden ze niet kunnen vinden." Dat is best mogelijk, maar Amsterdam raakte daardoor wel voorgoed z'n open blik op de haven kwijt.
De Amsterdammers lieten op de dag van de opening geen verstek gaan: de voorraad van 14.000 perronkaartjes à 2½ cent was 's ochtends om half 11 al uitverkocht en op de eerste zondag zouden er 40.000 nodig zijn. Het aantal dagelijks aankomende en vertrekkende treinen steeg snel van 194 in 1889 tot 404 in 1904. Het Centraal Station maakte Amsterdam tot een belangrijk spoorwegknooppunt.

Aan de spoorlijn achter de Vrolikstraat kwam in 1896 een houten hulpstation aan de Pontanusstraat tegenover de Eerste van Swindenstraat: station Muiderpoort. 
In 1915 werd er aan het eindpunt van de lijn Amsterdam-Aalsmeer het station Willemspark geopend. 

In 1880 werd de ceintuurlijn achter de Vrolikstraat in gebruik genomen. In 1896 werd aan de Pontanusstraat tegenover de Eerste van Swindenstraat een houten hulpstation gebouwd: station Muiderpoort. Wie van de Javastraat echter naar de Dapperbuurt wilde en niet bereid was om tijdenlang voor de overweg te wachten, moest een hele omweg maken. Dat werd in 1905 wat beter, toen naast het Muiderpoortstation over de sporen een houten luchtbrug werd gebouwd met een tussentrap naar het perron. Voetgangers en fietsers maakten er druk gebruik van. Hoewel deze luchtbrug met grote vreugde was begroet, zag men al gauw in, dat zij niet meer dan een lapmiddel was. Nodig was een tunnel waar ook het rijverkeer door kon. Die kwam er pas in 1937, tegelijk met het nieuwe Muiderpoortstation.

In 1915 werd er aan het eindpunt van de lijn Amsterdam-Aalsmeer het station Willemspark geopend. De architect hiervan was K.P.C. De Bazel.

laatst bijgewerkt: 05-08-02

colofon