10.302

Rusland (1825-1855)

Tsaar Nikolai (Nicolaas) I Pavlovitsj (1825-1855) was een broer van Alexander l en de derde zoon van tsaar Paul l. Hij kreeg een Pruisisch militaristische opvoeding en werd geheel buiten staatszaken gehouden, ook nadat in 1822 zijn oudere broer Constantijn – in het geheim – afstand van zijn troonaanspraken gedaan had. Van deze situatie trachtten de Dekabristen (Russische liberaalgezinde officieren) bij de dood van Alexander I in 1825 gebruik te maken, maar Nicolaas slaagde erin hun opstand neer te slaan. 

Niolaas was zeer conservatief en had een grote voorliefde voor dril. De beginselen van zijn binnenlandse politiek werden door zijn minister van Onderwijs, Sergej Oevarov, treffend samengevat in de formule: autocratie, orthodoxie en nationalisme (dit laatste ter afwering van liberale westerse invloeden). Nicolaas beheerste een speciaal politiekorps (onder leiding van graaf Benckendorff) dat tot taak had op alle terreinen handhaving van de bestaande orde af te dwingen. 

Auteurs als Aleksandr Sergejevitsj Poesjkin, Lermontov, Belinski en Herzen werden slachtoffer van een censuurbeleid dat het gehele culturele leven in Rusland volledig in zijn greep hield. De autoritaire opvatting van zijn leiderschap ondergroef al bij voorbaat de oprechte pogingen van Nicolaas de ontwikkeling van zijn land te bevorderen

In 1830 overwoog hij serieus om in de Belgische Revolutie te interveniëren ten gunste van Nederland. Zijn zuster Anna Paulowna was gehuwd met de latere koning Willem III). Maar een opstand in Polen verhinderde dit. 

In 1830-1831 sloeg hij de Poolse opstand met harde hand neer, waarna hij Polen bij Rusland inlijfde. In de buitenlandse politiek behaalde hij eveneens successen, onder meer op Perzië (1826-1828) en Turkije (1828-1829)  en Turkije dwong de Griekse onafhankelijkheid te erkennen. Later hielp Nicolaas  Oostenrijk de Hongaarse opstand van 1848-1849 neer te slaan. 

In 1850 oefende Nicolaas druk uit op Pruisen om zijn plan tot hervorming van de Duitse Bond op te geven. Dat Rusland hierop vriendschapsaanspraken kon baseren, zou een illusie blijken ten tijde van de Krimoorlog (1853-1856), die zowel intern als extern het falen van de conservatieve politiek van Nicolaas onderstreepte. Deze oorlog maakte een einde aan de toonaangevende rol van Rusland in Europa. Nicolaas stierf in 1855, volgens geruchten door eigen toedoen, ruim een half jaar voor de val van Sevastopol. Nicolaas was sinds 1817 gehuwd met Charlotte van Pruisen, een dochter van Frederik Willem III.

Onder Nicolaas I was de Verlichting voorbij en begon het missionarissenwerk onder de Tataren weer. Er kwamen financiële tegemoetkomingen voor Tataren die zich bekeerden. Onderwijs werd, meer dan ooit, gezien als het belangrijkste middel om de Tataren te russificeren. Vele Christelijke geschriften werden in het Tataars vertaald om het onderwijs makkelijker te maken. Dit beleid bleek (opnieuw) weinig vruchten af te werpen, sterker nog, veel Tataarse families die in de 18e eeuw Christenen waren geworden, werden weer Moslims. Een mogelijke reden hiervoor is, naast onvrede met de Russische pressie, het verhoogde bewustzijn van de eigen identiteit onder de Tataren, vooral bevorderd door de muftiat.

Rusland (1855 - 1896)

gemaakt: 18-04-04

colofon