Het Koninkrijk Ayutthaya was een historisch Thais koninkrijk dat bestond van 1350 tot 1767. Koning Ramathibodi I stichtte Ayutthaya als hoofdstad van zijn koninkrijk in 1350. In 1376 nam hij het koninkrijk Sukhothai over. Gedurende de volgende vier eeuwen groeide het land tot de natie Siam, die ruwweg het grondgebied van het moderne Thailand besloeg, met uitzondering van het koninkrijk Lanna in Noord-Thailand. 

Ramathibodi I, leverde twee belangrijke bijdragen aan de Thaise cultuur: de vestiging van Theravada Boeddhisme als officiële godsdienst (in tegenstelling tot het naburige Hindoe rijk van Angkor) en het opstellen van de Dharmashastra, een wetscode gebaseerd op Hindoe-bronnen en Thaise tradities.

De Siamese staat met als centrum Ayutthaya in de vallei van de Chao Phraya rivier groeide vanuit het vroegere koninkrijk Lopburi, dat het in zich opnam, en haar opkomst zorgde voor een zuidwaartse verplaatsing van de invloed van Tai-sprekende volkeren. U Thong was een avonturier die afgestamd zou hebben van een rijke Chinese koopmansfamilie die getrouwd was met koninklijk bloed. Toen in 1350 een epidemie zijn hof bedreigde verplaatste hij het naar de vruchtbare vlakte van de Chao Phraya rivier. Op een eiland in die rivier stichtte hij zijn nieuwe hoofdstad, die hij Ayutthaya noemde, naar Ayodhya in noord-India, de stad van de held Rama uit het Hindoe-epos Ramayana. U Thong nam de koninklijke naam Ramathibodi aan (1350-1369).

Ramathibodi probeerde zijn koninkrijk te verenigen. In 1360 verklaarde hij Theravada Boeddhisme tot staatsgodsdienst van Ayutthaya. Hij haalde leden van een sangha, een Boeddhistische kloostergemeenschap, vanuit Ceylon om nieuwe kloosterordes te stichten en het geloof te verspreiden onder zijn onderdanen. Ook stelde hij een wetscode samen, gebaseerd op de Indiase Dharmashastra (een Hindoe wetstekst) en Thaise traditie, die de basis vormde voor de wetgeving van het koninkrijk. Opgesteld in Pali -- een Indo-Arische taal verwant aan Sanskriet en de taal van de Theravada Boeddhistische geschriften (qua status vergelijkbaar met ons Kerklatijn) -- had het de kracht van een goddelijke aansporing. Ramathibodi's wetscode, aangevuld met koninklijke besluiten, bleef algemeen van kracht tot diep in de 19e eeuw.

Aan het einde van de 14e eeuw werd Ayutthaya beschouwd als sterkste mogendheid van Zuidoost-Azië, maar het miste de mankracht om de regio te beheersen. In het laatste jaar van zijn leven had Ramathibodi Angkor veroverd gedurende de eerste van vele succesvolle Thaise aanvallen op de hoofdstad van het Khmer-rijk. Deze politiek was erop gericht om Siam's oostelijke grens veilig te stellen door Vietnamese uitbreiding naar Khmer-territorium tegen te gaan. De verzwakte Khmer lieten zich soms overheersen door Ayutthaya, maar nooit definitief. Thaise troepen moesten vaak weg om opstanden te onderdrukken in Sukhothai of om campagne te voeren tegen Chiang Mai, waar stug weerstand werd geboden tegen Ayutthaya's uitbreiding. Uiteindelijk onderwierp Ayutthaya al het gebied dat ooit aan Sukhothai had toebehoord. Het jaar nadat Ramathibodi stierf werd het koninkrijk erkend door China's nieuw gevestigde Ming-dynastie als Sukhothai's ware opvolger.

Gedurende de 15e eeuw was de energie van Ayutthaya gericht op het Maleisisch schiereiland, waar de grote handelshaven Malakka haar aanspraken tegenstreefde. Malakka en de andere Maleise staten ten zuiden van Tambralinga waren eerder die eeuw islamitisch geworden, en de Islam fungeerde als symbool van solidariteit tegen de Thais. Desalniettemin controleerde Ayutthaya de lucratieve handel op het schiereiland, wat Chinese handelaren aantrok.

Na een aanval van de Khmer op de Siamese hoofdstad Ayutthaya vielen de Siamezen in 1431 het Angkorrijk binnen. Zij richtten grote verwoestingen aan, roofden de schatten van de koning, maakten een groot aantal krijgsgevangenen, onder wie ambachtslieden, kunstenaars en tempeldanseressen, en installeerden een Khmer-prins als vazal-koning.

Op haar hoogtepunt had Ayutthaya ruim een miljoen inwoners: de stad werd qua grootte en welvaart vergeleken met Parijs door de ambassadeurs van zonnekoning Lodewijk XIV. Ayuatthaya beheerste een fors gebied, van de Islamitische staten op het Maleisisch schiereiland in het zuiden tot staten in Noord-Thailand. 

Ayutthaya (Siam) (1500 - 1762)

Gemaakt: 24-02-06

colofon